Σε κάθε εργασιακό περιβάλλον συναντάμε διαφορετικούς τύπους υπαλλήλων με διαφορετικά είδη συμπεριφορών και στάσεων. Οι συνηθέστεροι τύποι που παρατηρούμε είναι  οι θετικοί άνθρωποι, οι διπλωματικοί και οι αρνητικοί.

Οι δύο πρώτοι τύποι όχι μόνο δεν ενοχλούν το περιβάλλον εργασίας αλλά, αντίθετα, το βοηθούν να αναπτυχθεί. Οι τύποι με αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές όμως είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμοι, καθώς αφενός προκαλούν ενόχληση στο εργασιακό περιβάλλον και αφετέρου μολύνουν την εργασιακή κουλτούρα της επιχείρησης. Και είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσεις τις αρνητικές συμπεριφορές στον εργασιακό χώρο, γιατί είναι σαν χειροβομβίδες: εντοπίζονται όταν εκραγούν! Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να αναγνωριστούν οι άνθρωποι με αυτού του είδους τη συμπεριφορά για να σταματήσει η επίδρασή τους στην αποδοτικότητα της εργασίας και στο γενικό εργασιακό περιβάλλον.

Τι εννοούμε όμως όταν μιλάμε για αρνητική στάση / συμπεριφορά;  Αρνητική στάση υιοθετεί ένας άνθρωπος όταν εντοπίζει πάντα και πρώτα απ’ όλα το αρνητικό σε οτιδήποτε, είτε αυτό αφορά άλλους ανθρώπους είτε καταστάσεις ή συμπεριφορές.  Και δεν σταματά εκεί. Η αρνητική στάση συνήθως συνοδεύεται από επίκριση, επιθετικότητα, ισχυρογνωμοσύνη και αδιαλλαξία.

Τύποι αρνητικής συμπεριφοράς στο εργασιακό περιβάλλον

Δημόσια ανακοίνωση των λαθών, έκθεση συναδέλφων ή υφισταμένων

Η  πιο κοινή αρνητική συμπεριφορά που έχει παρατηρηθεί στον εργασιακό χώρο είναι η έκθεση των λαθών των άλλων. Είναι απολύτως φυσιολογικό για έναν εργαζόμενο να κάνει κάποια στιγμή ένα λάθος στη δουλειά του. Το να υπογραμμίζονται τα λάθη και να «ανακοινώνονται» μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και την καταστροφή της καριέρας του εργαζομένου. Σίγουρα είναι πολύ σημαντικό να κατανοούμε τα λάθη και να τα διορθώνουμε, η δημόσια έκθεση όμως των λαθών, όσο σοβαρά κι αν είναι, δεν βοηθά τον εργαζόμενο να ανακάμψει, αντίθετα οδηγεί στη μείωση της αυτοεκτίμησής του και κατ’ επέκταση της αποδοτικότητάς του.

Διάδοση φημών, κουτσομπολιό

Εντάξει, κανείς μας δεν είναι άγιος. Όλοι κάποια στιγμή έχουμε κουτσομπολέψει ένα αφεντικό ή έναν συνάδελφο. Μέχρι όμως ενός σημείου. Η αρρωστημένη διάδοση φημών για την προσωπική ζωή των συνεργατών μας μπορεί να φτάσει από τη δημιουργία μιας αρνητικής εικόνας έως την καταστροφή της επαγγελματικής σταδιοδρομίας τους.

Πισώπλατα μαχαιρώματα

Μου έχει συμβεί προσωπικά και, πιστέψτε με, είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί στο εργασιακό περιβάλλον. Ένα e-mail που σου έρχεται ως απάντηση σε σχετικό e-mail που έχει κοινοποιηθεί στα ανώτερα διοικητικά στελέχη, καλυμμένο με τη γαρνιτούρα του ενδιαφέροντος και της δήθεν ενημέρωσης, για ένα θέμα σχετικό με το αντικείμενο της δουλειάς σου, που εμμέσως πλην σαφώς σκοπεύει να σε εκθέσει ή συζητήσεις ερήμην σου για τις ικανότητες και την απόδοσή σου και πολλά άλλα τέτοια μικρά γεγονότα που μπορούν να σε καταρρακώσουν και να αισθάνεσαι πραγματικά πολύ μεγάλη ανασφάλεια.

Αγενής τρόπος έκφρασης άποψης

Η έλλειψη ευγένειας είναι μια εξαιρετικά αρνητική συμπεριφορά, που δυστυχώς παρατηρείται συχνά, ιδιαίτερα σε υψηλόβαθμα στελέχη. Το να κατέχεις θέση εξουσίας στην ιεραρχία μιας επιχείρησης δεν δικαιολογεί να χτυπάς τραπέζια, να χρησιμοποιείς άσχημη και προσβλητική γλώσσα, να υψώνεις τον τόνο της φωνής σου, να ορμάς ως ταύρος εν υαλοπωλείω για να δείξεις τη δυσαρέσκειά σου. Πρόκειται για μια πολύ ανησυχητική στάση, που πλήττει την ηθική της εργασίας και καταστρέφει ολόκληρη την ατμόσφαιρα στον χώρο εργασίας.

Έλλειψη σεβασμού για τις απόψεις και τα συναισθήματα των άλλων

Έχω ακούσει από διευθύνοντες επιχειρήσεων τη φράση «Τα ψυχολογικά σας να τα λύσετε στον ψυχολόγο σας, εδώ είναι δουλειά!» και πραγματικά απορώ πώς αυτοί οι άνθρωποι καταφέρνουν να ηγούνται και να εμπνέουν τους υφισταμένους τους. Κάθε εργαζόμενος σε μια επιχείρηση έχει διαφορετικό στυλ ζωής και διαφορετικές προσωπικές απόψεις σε πολλά θέματα. Μία από τις πιο ενοχλητικές αρνητικές συμπεριφορές είναι να δείχνεις ασέβεια στις απόψεις και στα συναισθήματα των άλλων. Και αυτό περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα συμπεριφορών, από το να πεις ή όχι μια πολύ απλή καλημέρα έως τον εξαναγκασμό ενός υφισταμένου ή συναδέλφου να αναλάβει μια εργασία που τον υποτιμά ή ίσως να είναι και εκτός των ορίων των ικανοτήτων ή/και της ηθικής του.

Άρνηση αποδοχής της κριτικής

Δεν είναι δυνατόν να είμαστε πάντα άψογοι σε όλα. Κάθε εργαζόμενος είναι πιθανό να δεχθεί θετική και αρνητική κριτική για τη δουλειά του είτε από προϊσταμένους είτε από συναδέλφους. Είναι απολύτως φυσιολογικό να αισθανόμαστε άσχημα όταν μας απευθύνεται αρνητική κριτική. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να την απορρίψουμε. Εννοείται ότι έχουμε να διακρίνουμε εάν αυτό που λέγεται είναι αληθινό, ποιος μας το λέει, καθώς και κάτω από ποιες περιστάσεις λέγεται. Αν το άτομο που μας επικρίνει αρνητικά έχει σχεδόν πάντα αρνητική συμπεριφορά, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μη λάβουμε σοβαρά υπόψη την κριτική του και, το σημαντικότερο, να μην αντεπιτεθούμε, γιατί έτσι υιοθετούμε κι εμείς αρνητική στάση. Σε κάθε περίπτωση η αποδοχή των λαθών μάς βοηθά να τα διορθώσουμε και να γίνουμε καλύτεροι.

Έλλειψη αναγνώρισης

Υπάρχουν φορές που οι  υφιστάμενοι ή οι συνάδελφοί μας έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά σε ένα project. Κι όμως κάποιοι από εμάς όχι μόνο δεν τους επαινούμε για την απόδοσή τους, αλλά ψάχνουμε να βρούμε λάθη και παραλείψεις. Η έλλειψη αναγνώρισης είναι μια από τις χειρότερες αρνητικές συμπεριφορές, που μπορεί να καταστρέψει την αυτοπεποίθηση του ατόμου, αλλά και να αποθαρρύνει και τους άλλους εργαζομένους να είναι αποδοτικοί.  Η εκτίμηση και η αναγνώριση είναι οι δύο σημαντικότερες συμπεριφορές που υποκινούν τους εργαζομένους να συνεχίσουν να πετυχαίνουν τους στόχους της εργασίας τους και να δίνουν πάντα το καλύτερό τους.

Αντιμετωπίζοντας την αρνητική συμπεριφορά

Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις παραπάνω αρνητικές συμπεριφορές, το πρώτο που έχουμε να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό μας. Επομένως είναι μόνο στο χέρι μας ο τρόπος που θα ανταποκριθούμε στην αρνητικότητα. Μπορούμε να αδιαφορήσουμε, να στεναχωρηθούμε ή να αντεπιτεθούμε. Όλοι όμως αυτοί οι  τρόποι απόκρισης ανήκουν στη σφαίρα της αρνητικότητας. Αδιαφορώντας επιτρέπουμε στις αρνητικές συμπεριφορές να ριζώσουν στο εργασιακό περιβάλλον. Με το να στεναχωριόμαστε απλώς καταστρέφουμε την απόδοσή μας και τελικά και την υγεία μας, ενώ με την αντεπίθεση υιοθετούμε αυτόματα κι εμείς αρνητική συμπεριφορά.

Ένας από τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης της αρνητικής συμπεριφοράς είναι να βάζουμε όρια. Έχουμε να εξηγήσουμε με σαφή και σταθερό τρόπο ότι τέτοιες συμπεριφορές δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές. Είναι υποχρέωσή μας να προστατεύσουμε την ψυχική ισορροπία μας, αλλά και την ισορροπία του περιβάλλοντος όπου εργαζόμαστε, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν τολμάμε να λέμε «όχι» και να μην επιτρέπουμε να καταπατούνται τα όριά μας.

Υιοθετώντας θετική στάση

Ίσως να θεωρηθεί κλισέ, αλλά το καλό πάντα νικά στο τέλος. Ως υπέρμαχος της θετικής σκέψης έχω διαπιστώσει ότι σε συνδυασμό με τη θετική δράση μπορούν να κάνουν θαύματα. Το πώς αντιμετωπίζουμε την εργασία μας είναι μια μορφή έκφρασης του εαυτού μας. Έχουμε την επιλογή να είμαστε ευτυχισμένοι, θετικοί και αισιόδοξοι ή απαισιόδοξοι, μίζεροι και αρνητικοί σε όλα. Υιοθετώντας θετική συμπεριφορά, αυξάνουμε την ψυχολογική ευεξία μας, αντιμετωπίζουμε καλύτερα τις αγχωτικές καταστάσεις στην εργασία μας, διευκολύνουμε την επικοινωνία με τους συναδέλφους μας, γινόμαστε θετικό πρότυπο για όλους και βάζουμε καλά θεμέλια στην επαγγελματική εξέλιξή μας.

Συνοψίζοντας

Η αρνητική συμπεριφορά στο εργασιακό περιβάλλον είναι ένα πρόβλημα που αφορά όλους μας, εργοδότες και εργαζομένους. Η επιτυχία μιας επιχείρησης εξαρτάται από την απόδοση και την αφοσίωση των ανθρώπων της και αυτές εξασφαλίζονται μέσα από τη δημιουργία καλού εργασιακού κλίματος. Η δημόσια έκθεση λαθών, το αρρωστημένο κουτσομπολιό,  τα πισώπλατα μαχαιρώματα, η αγένεια και η έλλειψη σεβασμού σε απόψεις και συναισθήματα, η άρνηση αποδοχής κριτικής και η έλλειψη αναγνώρισης είναι εκφράσεις αρνητικών συμπεριφορών, που αντιμετωπίζονται μόνο με την τοποθέτηση σαφών και σταθερών ορίων. Το ζητούμενο είναι να είμαστε ευτυχισμένοι στην εργασία μας και να αισθανόμαστε ότι προοδεύουμε.  Με το να λες απλώς «όχι» στην αρνητική συμπεριφορά είναι σαν να την υψώνεις στο τετράγωνο: το πρόσημο είναι πάντα θετικό!  

Ρεβέκκα Τσιπνή

Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Creative Attitude

Share this post