Τι ζητούν οι επιχειρήσεις; Πώς αλλάζει το παγκόσμιο εργασιακό περιβάλλον; Ποια είναι η σημασία των δεξιοτήτων και ποιες μπορούν να εξασφαλίσουν την είσοδο και την παραμονή στην αγορά εργασίας;

Η αγορά εργασίας του 21ου αιώνα είναι συνεχώς μεταβαλλόμενη με αποτέλεσμα οι απαιτούμενες δεξιότητες να αλλάζουν ραγδαία. Μία πρόσφατη μελέτη του Σ.Ε.Β. αναφέρει ότι ο μέσος χρόνος ζωής των δεξιοτήτων είναι 5 έτη. Επιπλέον έχει εκτιμηθεί ότι το 35% των βασικών επίκτητων ικανοτήτων που θα απαιτούνται στο εργασιακό περιβάλλον του 2020 θα έχουν διαφοροποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν ή θα είναι καινούργιες.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον κάθε πρωτοβουλία που εξασκεί τις ικανότητες του εργατικού δυναμικού παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η κυβέρνηση της Σιγκαπούρης, της τρίτης πιο ανταγωνιστικής οικονομίας στον κόσμο με βάση την ετήσια μελέτη του World Economic Forum,  έχει αναλάβει την πρωτοβουλία «SkillsFuture». Το κίνημα επιδιώκει να τελειοποιήσει και να δημιουργήσει νέες δεξιότητες στους πολίτες της χώρας ανεξάρτητα από την επαγγελματική εμπειρία και τον κλάδο των συμμετεχόντων. Όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα: «η τελειοποίηση μίας δεξιότητας απαιτεί κάτι περισσότερο από το να διαθέτει κάποιος ένα πτυχίο ή να είναι αποδοτικός σε αυτό που κάνει. Είναι η νοοτροπία της συνεχούς προσπάθειας για την αριστεία, που προκύπτει μέσα από τη γνώση, την εφαρμογή και τη βιωματική εμπειρία».

Αναμφίβολα οι ικανότητες που έχουμε, αλλά και η δυνατότητα να αποκτήσουμε καινούργιες, αποτελούν μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων υποψηφίων. Μήπως υπάρχουν κάποιες κοινές δεξιότητες, οι οποίες ζητούνται σε διαφορετικούς κλάδους και θέσεις; 

Χρησιμοποιώντας την αξιόλογη πλατφόρμα του skywalker.gr, καθώς και άλλους ιστοτόπους, μελέτησα αρκετές αγγελίες εργασίας. Στην αναζήτηση αυτή συμπεριέλαβα αγγελίες από τους περισσότερους τομείς της οικονομίας και από διαφορετικά ιεραρχικά επίπεδα (entry level και senior level). Το αποτέλεσμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πολλές από τις δεξιότητες που ζητούνται είναι κοινές ακόμα κι αν αναφέρονται σε τελείως διαφορετικές θέσεις. Οι παρακάτω 11 κοινές δεξιότητες εμφανίστηκαν στον μεγαλύτερο αριθμό αγγελιών:

1. Ξένες γλώσσες και ποιοτική χρήση της ελληνικής

Η συντριπτική πλειονότητα των αγγελιών που εξετάστηκαν ζητούσαν την άριστη χρήση της αγγλικής γλώσσας. Παράλληλα διάφορες επιχειρήσεις έθεταν ως προϋπόθεση και τη γνώση δεύτερης ξένης γλώσσας ανάλογα με το υπόβαθρο, τις συνεργασίες ή τους πελάτες τους.

Η χρήση ξένων γλωσσών, προφορική και γραπτή, είναι απαραίτητη στον εργασιακό χώρο. Σε πολλές επιχειρήσεις, κυρίως πολυεθνικές, οι συνεργάτες προέρχονται από διαφορετικές χώρες. Ακόμη και σε αμιγώς ελληνικές επιχειρήσεις η επικοινωνία με προμηθευτές και πελάτες ή η εύρεση των απαραίτητων πληροφοριών για την αγορά και τον κλάδο δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη χρήση των ξένων γλωσσών.

Όσον αφορά στη συγκεκριμένη δεξιότητα, παρατηρείται κάποιες φορές εφησυχασμός από τους υποψηφίους. Η απόκτηση πτυχίου σε μία γλώσσα δεν συνεπάγεται την ορθή αξιοποίησή της σε προφορικό και γραπτό λόγο με το λεξιλόγιο και τη ροή της μητρικής. Ως εκ τούτου η καθημερινή εξάσκηση είναι απαραίτητη για το επίπεδο που ζητούν οι επιχειρήσεις.

Τέλος, δεν είναι λίγες οι αγγελίες που αναφέρουν ως απαραίτητο προσόν την άριστη προφορική και γραπτή επικοινωνία στην ελληνική γλώσσα. Αν και για τους περισσότερους αναγνώστες είναι η μητρική γλώσσα, αυτό δεν σημαίνει ότι η εξάσκηση είναι ανούσια, καθώς είναι μία από τις πιο απαιτητικές και πλούσιες γλώσσες στον κόσμο.

2. Χρήση υπολογιστή και Microsoft Office

Όλοι γνωρίζουμε τη σουίτα εφαρμογών γραφείου και οι περισσότεροι την έχουμε χρησιμοποιήσει για ένα κείμενο, μία παρουσίαση ή για την ηλεκτρονική αλληλογραφία. Ακόμα περισσότεροι έχουμε χρησιμοποιήσει τον υπολογιστή και το internet. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με μελέτη του Ο.Ο.Σ.Α. (2015), η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην αξιοποίηση αυτών των λύσεων για την επίλυση προβλημάτων στον εργασιακό χώρο. Πιο συγκεκριμένα, σε ένα περιβάλλον που προετοιμάζεται για την ψηφιακή οικονομία το ποσοστό των Ελλήνων από 18 μέχρι 65 ετών που γνωρίζει μόνο τις βασικές δεξιότητες ή και καθόλου αγγίζει το 68%.

Συνεπώς η εμβάθυνση στα παραπάνω αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα για κάθε υποψήφιο. Άξιο αναφοράς είναι ότι οι περισσότερες αγγελίες έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στο Excel και στο PowerPoint.

3. Εφαρμογές λογισμικού, προγραμματισμού και ανάλυσης δεδομένων

Σύμφωνα με άρθρο της IBM το 2013 2,5 πεντάκις εκατομμύρια bytes δεδομένων παράγονται καθημερινά. Αν το μέγεθος δεν είναι ξεκάθαρο, στη μελέτη αναφέρεται ότι το 90% των δεδομένων που υπήρχαν το 2013 δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα 2 χρόνια. Όλα αυτά τα δεδομένα δεν είναι χρήσιμα για μία μεμονωμένη επιχείρηση, αλλά η εύρεση και η αξιοποίηση των σημαντικότερων είναι πραγματικά μία τέχνη. Παράλληλα η αυτοματοποίηση των διαδικασιών μέσω μίας γλώσσας προγραμματισμού, η αρχειοθέτηση των βασικών δεδομένων μίας επιχείρησης και η ανάλυσή τους μπορεί να γλιτώσει πολύτιμο χρόνο και πολυπλοκότητα για τους εργαζομένους. Αρκετές αγγελίες ζητούσαν εξοικείωση με συστήματα ERP και CRM, γνώσεις προγραμματισμού (π.χ. SQL) και οικονομετρικών πακέτων (π.χ. SPSS).

4. Κριτική και δομημένη σκέψη

Πολλές επιχειρήσεις απαιτούν από τους υποψηφίους κριτική σκέψη και αποτελεσματικότητα στην επίλυση προβλημάτων. Σε μία πρόσφατη έρευνα που έγινε στην Αυστραλία από το FYA (Foundation for Young Australians) παρατηρήθηκε ότι σε σχέση με το 2012 ο αριθμός των αγγελιών εργασίας που ζητούσαν κριτική σκέψη το 2015 αυξήθηκε κατά 158%.

5. Ευχάριστη και δυναμική προσωπικότητα

Η συγκεκριμένη δεξιότητα, ακριβώς όπως παρατίθεται, εντοπίζεται στη πλειονότητα των αγγελιών. Τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με έρευνα του Harvard Business Review, ο χρόνος που απαιτείται για συνεργασία μεταξύ εργαζομένων και προϊσταμένων έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 50%. Συνεπώς ο κάθε υποψήφιος οφείλει να αναπτύσσει συνεχώς τις κοινωνικές του δεξιότητες, να διακρίνεται για την αυτοπεποίθηση και τη θετική του στάση και να παίρνει πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων της ομάδας.

Επιπρόσθετα κάποιες αγγελίες αναφέρουν τη συνέπεια, την αξιοπιστία και την ακεραιότητα στο σύνολο των επιθυμητών προσόντων.

6. Πνεύμα ομαδικότητας και οργανωτικές δεξιότητες

Μία από τις βασικές ερωτήσεις μίας συνέντευξης είναι η εξής: «εφόσον έχεις ενταχθεί σε κάποια ομάδα στο παρελθόν, ποιο είναι το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίσατε και πώς συνεισέφερες στη λύση του;». Η αποτελεσματική επικοινωνία και η ομαδικότητα μπορούν να φέρουν θετικά αποτελέσματα σε μία επιχείρηση. Άξια αναφοράς επίσης είναι η ζήτηση για άτομα με ικανότητα οργάνωσης, επιρροής και παρακίνησης.

Άραγε οι υποψήφιοι έχουν εξασκήσει τις συγκεκριμένες δεξιότητες; Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το 44% των διευθυντών που ερωτήθηκαν θεωρούν ότι οι πρόσφατοι απόφοιτοι δεν διαθέτουν ηγετικά χαρακτηριστικά, ενώ το 36% απάντησε ότι δεν παρουσιάζουν ομαδικότητα.

Συμπερασματικά η συμμετοχή σε ομάδες (π.χ. αθλητικές, εθελοντικές, θεατρικές) και η θέση ευθύνης σε αυτές μπορεί να εξοικειώσει πάρα πολύ τον υποψήφιο με την επίλυση συγκρούσεων, τη συνεργασία με άτομα που ενδεχομένως να έχουν διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις και την εύρεση της βέλτιστης λύσης στα προβλήματα που παρουσιάζονται.

7. Προσαρμοστικότητα και ευελιξία

Κάθε επιχείρηση, ανεξαρτήτως μεγέθους, επιδιώκει να «πλάσει» τους υπαλλήλους της και να τους αξιοποιήσει με πολλούς τρόπους. Γι’ αυτό τον λόγο πολλές αγγελίες θέτουν ως προϋποθέσεις την ευελιξία στο ωράριο και στην ποικιλία των καθηκόντων. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα ζητείται ευελιξία ως προς τη μετακίνηση και διαμονή σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές, ακόμα και στο εξωτερικό!

8. Αποδοτική εργασία υπό πίεση

Στις μέρες μας οι περισσότερες εταιρίες απαιτούν εργασία υπό πίεση. Κάθε εργαζόμενος αναλαμβάνει πολλά και διαφορετικά καθήκοντα με στόχο να τα φέρει εις πέρας σε ορισμένες προθεσμίες. Για να αντεπεξέλθει σε τέτοιες συνθήκες, οφείλει να διαχειρίζεται σωστά τον χρόνο και να ιεραρχεί τις προτεραιότητές του. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Harvard Business Review μία τάση που εμφανίζεται στους εργαζομένους ονομάζεται «completion bias». Για να κατανοήσουμε τον συγκεκριμένο όρο, ας φανταστούμε δύο κατηγορίες καθηκόντων. Η πρώτη αφορά σε εύκολα, καθημερινά και μικρής διάρκειας προβλήματα. Η δεύτερη κατηγορία αφορά σε απαιτητικούς μακροπρόθεσμους στόχους. Έχει παρατηρηθεί λοιπόν ότι πολλά άτομα αφιερώνουν πολύ περισσότερο χρόνο και έμφαση στην πρώτη κατηγορία προβλημάτων, καθώς η συγκριτικά πιο γρήγορη ολοκλήρωση του κάθε καθήκοντος τους προκαλεί μεγάλη ικανοποίηση. Η επιλογή αυτή φυσικά δεν είναι η πιο ορθολογική, διότι ένας μακροπρόθεσμος στόχος σχεδόν πάντα είναι πιο κρίσιμος και απαιτεί πολύ χρόνο.

9. Δημιουργικότητα και καινοτόμα σκέψη

Πολλά προβλήματα δεν έχουν μόνο μία λύση. Την ίδια στιγμή οι επιχειρήσεις αναζητούν τους πιο γρήγορους και οικονομικούς τρόπους να πραγματοποιήσουν τις διαδικασίες και τις λειτουργίες τους. Γι’ αυτό τον λόγο μία σημαντική δεξιότητα για κάθε υποψήφιο είναι να σκέφτεται out of the box και να προτείνει καινοτόμες λύσεις στα προβλήματα της εταιρίας.

10. Προσανατολισμός στην επίτευξη στόχων

Όπως έχει παρατηρηθεί και στις υπόλοιπες δεξιότητες υπό μελέτη, οι επιχειρήσεις αναζητούν αρκετά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Ο ιδανικός υποψήφιος έχει νοοτροπία νικητή και είναι αφοσιωμένος στην επίτευξη των στόχων της επιχείρησης. Ένα βιογραφικό που συνοδεύεται από σημαντικά επιτεύγματα και συνεχές κυνήγι νέων στόχων έχει μεγάλη προοπτική να ξεχωρίσει.

11. Πελατοκεντρική προσέγγιση

Σύμφωνα με έρευνα του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. (2013) η τάση στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών είναι όλο και περισσότερο πελατοκεντρική. Η υποστήριξη και η ικανοποίηση του πελάτη, καθώς και η διατήρηση της πελατείας, αποτελούν πρωταρχικούς στόχους της επιχείρησης, η οποία αναζητεί σχετικές δεξιότητες από τους υποψηφίους. Δεν είναι υπερβολή να αναφερθεί ότι στις μέρες μας ο πελάτης θεωρείται σημαντικό «περιουσιακό στοιχείο» της επιχείρησης. Η τάση αυτή είναι πολύ έντονη στον τουρισμό, στην εστίαση και στην παροχή υπηρεσιών πληροφορικής.

Όπως αναφέρθηκε, οι παραπάνω δεξιότητες εμφανίστηκαν σε μεγάλο αριθμό αγγελιών ως απαιτούμενα προσόντα ανεξάρτητα από τον κλάδο ή τα καθήκοντα της θέσης. Κανείς δεν μπορεί να πει με ασφάλεια ότι αποτελούν πανάκεια για την εύρεση εργασίας, αλλά η έλλειψή τους μπορεί να μειώσει σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα πρόσληψης. Συνεπώς ο κάθε υποψήφιος μπορεί να οριοθετήσει τους στόχους για προσωπική βελτίωση και να κυνηγήσει κάθε ευκαιρία που του παρουσιάζεται. Όπως αναφέρει και ο Whitney Young, Αμερικανός ακτιβιστής για τα πολιτικά δικαιώματα, «είναι προτιμότερο να προετοιμαστείς για μία ευκαιρία, και ας μην την έχεις, παρά να έχεις μία ευκαιρία και να μην είσαι προετοιμασμένος».

Ανδρέας Γεωργίου,
Οικονομολόγος

Share this post