Λίγο πριν μπούμε στο 2019, μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε στην ίδια θέση με πέρυσι. Για ακόμα μία χρονιά οι εργαζόμενοι άκουσαν πολλά λόγια, είδαν όμως λίγες πράξεις. Άλλωστε διαχρονικά τα κόμματα έρχονταν και έφευγαν, ο πρωθυπουργικός θώκος άλλαζε πρόσωπο, όμως όλες οι περίοδοι είχαν ένα κοινό παρονομαστή, την πλήρη διάσταση μεταξύ λόγων και πράξεων. Αρκεί κάποιος να σκεφτεί σε βάθος για να δει την αλήθεια –και το ψέμα των κυβερνώντων– και να κατανοήσει το στημένο έργο που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας εδώ και καιρό.
Διά βίου μάθηση
Η μακροχρόνια εκπαίδευση και η εκ νέου κατάρτιση μας ήρθαν ως ο βασικοί συντελεστές που θα διαμόρφωναν το εργασιακό τοπίο της επόμενης εποχής. Σήμερα θεωρείται απαραίτητο οι εργαζόμενοι να παρακολουθούν τις εξελίξεις στον κλάδο τους ή και σε άμεσα παρεμφερείς προκειμένου να είναι ενημερωμένοι για ό,τι νεότερο. Το επιχείρημα, αν και είναι εύλογο, δεν πατά στη σημερινή πραγματικότητα. Εκατοντάδες επιστήμονες και λοιποί εργαζόμενοι παρακολουθούν ομιλίες, σεμινάρια, κάνουν μεταπτυχιακά και αφιερώνουν χρόνο για να μείνουν συντονισμένοι με τις εξελίξεις, αλλά βρίσκονται ή στο φάσμα της ανεργίας ή μακριά από τον κλάδο εργασίας για τον οποίο σπούδασαν.
Ευελιξία
Το έχουμε ξαναγράψει ότι η ευελιξία ήρθε ως φάρμακο απέναντι στην ανεργία, όμως σήμερα, αν και η ευελιξία έχει εδραιωθεί στην αγορά εργασίας, η Ελλάδα συνεχίζει να έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, ενώ έχει και τη θλιβερή πρωτιά στο ποσοστό της ανεργίας των νέων. Αν θέλαμε να κάνουμε μια κριτική αποτίμηση, θα λέγαμε ότι η ευελιξία όχι μόνο δεν βοήθησε τους εργαζομένους, αντίθετα τους έφερε σε πολύ δυσκολότερη θέση, αναγκάζοντάς τους πολλές φορές να κάνουν δύο ή και τρεις δουλειές προκειμένου να επιβιώσουν.
Αύξηση του μισθού
Ήρθε ο πολυπόθητος Αύγουστος του 2018 και η Ελλάδα βγήκε, έστω και τυπικά, από τα μνημόνια. Από τις πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ήταν να ανοίξει η συζήτηση για την αύξηση του κατώτατου μισθού, κάτι που φαίνεται ότι θα πραγματοποιηθεί στις αρχές του 2019. Όμως η υποτυπώδης αυτή αύξηση των 20-25 ευρώ θα έχει λίγη σημασία. Και αυτό γιατί με την αύξηση του κατώτατου μισθού έρχεται και η μείωση του αφορολόγητου στα 600 ευρώ, που σημαίνει ότι, ακόμα και αν ανέβουν οι μισθοί από τα 580 στα 600 ευρώ, οι εργαζόμενοι θα ξεκινήσουν να δέχονται την αφαίμαξη της εφορίας. Οπότε άνθρακας ο θησαυρός και η υποτιθέμενη αύξηση, αφού η κυβέρνηση από τη μία τσέπη θα τα βάζει και από την άλλη θα τα παίρνει. Να πούμε ότι δεν αναφέρουμε καν ένα από τα κύρια επιχειρήματα του ΣΥΡΙΖΑ πριν βγει κυβέρνηση, ότι θα επαναφέρει άμεσα τον μισθό στα 751 ευρώ. Όνειρο θερινής νυκτός…
Ασχολήσου με τον τουρισμό και θα έχεις πάντα δουλειά
Ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας. Ξανά και ξανά, κάθε χρόνο, ακούμε μονότονα αυτό το επιχείρημα. Οφείλουμε βεβαίως να αναγνωρίσουμε ότι ο συγκεκριμένος κλάδος προσφέρει σε μεγάλο βαθμό στο ΑΕΠ της χώρας, όπως επίσης και ότι τουριστικές περιοχές και κυρίως τα νησιά βασίζουν ένα μεγάλο μέρος του ετήσιου προϋπολογισμού τους στον τουρισμό. Κανείς όμως δεν μιλά για την αθέατη πλευρά του τουρισμού. Αυτή που βγήκε στην επιφάνεια πριν από λίγο καιρό και απέδειξε ότι στον τουριστικό κλάδο επικρατούν συνθήκες σύγχρονης γαλέρας για τους εργαζομένους. Η μαύρη εργασία κάνει πάρτι κάθε χρόνο, αφού δηλώνουν ως ευέλικτο προσωπικό εργαζομένους που στην πραγματικότητα δουλεύουν ολημερίς, επτά ημέρες την εβδομάδα. Οι ειδικοί επιθεωρητές του ΣΕΠΕ πρόσφατα ανέφεραν ότι «οι παραβάσεις ωραρίου, που υποκρύπτουν συγκεκαλυμμένη ανασφάλιστη εργασία, είναι πλέον το 80% των παρανομιών».
Black Friday, Λευκές Νύχτες και λοιπές γιορτές
Ξαφνικά η κοινωνία μας ζήλεψε τις ξενόφερτες παραδόσεις και τρέξαμε να υιοθετήσουμε ήθη και έθιμα άλλων κοινωνιών. Έτσι, πήγαμε κι εμείς να ζήσουμε τον πυρετό της υπερκατανάλωσης και να προλάβουμε όλες τις μεγάλες εκπτώσεις. Κατάσταση win-win δηλαδή, αφού και τα μαγαζιά θα ξεπουλούσαν και εμείς θα αγοράζαμε φθηνά προϊόντα. Αφού λοιπόν ζήσαμε έναν κατακλυσμό διαφημίσεων για την Black Friday, έφθασε η συγκεκριμένη μέρα και διαπιστώσαμε ότι οι εκπτώσεις στην πλειονότητά τους ήταν μηδαμινές έως ανύπαρκτες κι έτσι χάθηκε το ένα «win» από τη συνάρτηση.
Όμως η ιστορία δεν σταματά εδώ, αφού το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, που διενήργησε 142 ελέγχους, εντόπισε 32 επιχειρήσεις οι οποίες παραβίασαν τα χρονικά όρια εργασίας. Συγκεκριμένα, δεν δήλωσαν τις υπερωρίες και την υπερεργασία των εργαζομένων, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις είχαν προχωρήσει και σε αδήλωτη εργασία. Επί της ουσίας η Black Friday, η οποία πρακτικά διευρύνθηκε σε μία ολόκληρη εβδομάδα, οδήγησε στην εργασιακή εξουθένωση, την εντατικοποίηση και την εκμετάλλευση, με τους εμποροϋπαλλήλους να βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο.
Η Ασφάλεια παρακολουθεί εργαζομένους
Πώς χαρακτηρίζεται ένα πολίτευμα που βάζει την Ασφάλεια και την Αστυνομία να παρακολουθούν εργαζομένους και συνελεύσεις σωματείων; Αν στον νου σας έρχονται εικόνες από άλλες εποχές, να σας ενημερώσουμε ότι δεν χρειάζεται να πάτε πολύ μακριά. Πριν από περίπου έναν μήνα εργαζόμενοι και μέλη του ΠΑΜΕ αντιλήφθηκαν αστυνομικό με πολιτικά να παρακολουθεί το συνέδριο του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης και, αφού του αφαίρεσαν την ταυτότητα, εν συνεχεία τον παρέδωσαν στον υπεύθυνό του. Όπως ανακοίνωσε η ΕΛ.ΑΣ., ο συγκεκριμένος αστυνομικός εισήλθε στο ξενοδοχείο χωρίς προφανώς εντεταλμένη υπηρεσία, όντας οδηγός αστυνομικού διευθυντή που βρισκόταν εκτός για εποπτεία αστυνομικών δυνάμεων και ήθελε να πάρει καφέ και να πάει στην τουαλέτα.
Τα ψέματα για τα αναδρομικά
Πριν από λίγο καιρό η κυβέρνηση ψήφισε τροπολογία για την καταβολή των αναδρομικών σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων και συνταξιούχων. Ο ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε σε αυτή την κίνηση όχι γιατί τον έπιασε ο πόνος για τους εργαζομένους, αλλά γιατί αφενός θέλει να καλλιεργήσει το αίσθημα της δικαιοσύνης και να πλασάρει τη συγκεκριμένη κίνηση ως κοινωνική πολιτική και αφετέρου γιατί είμαστε σε προεκλογική περίοδο, οπότε κάτι μπορεί να ψαρέψει στα θολά νερά. Το αστείο είναι ότι Ν.Δ. και ΚΙΝ.ΑΛ., που είχαν ψηφίσει και εφαρμόσει τις συγκεκριμένες περικοπές, εγκαλούσαν την κυβέρνηση για καθυστέρηση στην εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων.
Τίθενται όμως δύο κρίσιμα ερωτήματα: Πρώτον, γιατί η κατάθεση των αναδρομικών αφορά συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων (ενστόλους, καθηγητές πανεπιστημίων, ΤΕΙ και ερευνητικών ιδρυμάτων, δικαστές και μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, γιατρούς του ΕΣΥ, μουσικούς) και όχι όλους τους εργαζομένους; Θεωρείται η εργασία τους πιο σημαντική από την εργασία και τον κόπο που καταβάλλουν άλλοι εργαζόμενοι και με ποια λογική οι δικαστές θεώρησαν ότι δικαιούνται αυτοί και κάποιοι ακόμα να πάρουν αναδρομικά και όχι άλλες κοινωνικές ομάδες; Δεύτερον, η συγκεκριμένη επιστροφή αφορά ένα μόνο τμήμα των αναδρομικών, βγάζοντας έξω νυχτερινές βάρδιες, δώρα, εφημερίες και προσμετρώντας μόνο τα δύο τελευταία έτη και όχι όλα τα προηγούμενα;
Κυριακάτικη αργία
Από τις 3 Νοεμβρίου του 2013, όταν και άρχισε η εφαρμογή του νόμου Κανόνες Ρύθμισης της Αγοράς Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών, καταργήθηκε επί της ουσίας η κυριακάτικη αργία. Η Κυριακή, ως μέρα ξεκούρασης των εργαζομένων και ως τυπική αργία, ίσχυε από το 1909. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιτίθετο στην τότε κυβέρνηση καταλογίζοντάς της περαιτέρω ισοπέδωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και κάνοντας λόγο για απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρεται ότι «η μνημονιακή συγκυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ, με πρόσχημα την ανάγκη ενίσχυσης της αγοράς, επιχειρεί να καταργήσει οριστικά ακόμα και την κυριακάτικη αργία. Εμπαίζουν πλέον την κοινωνία όταν επικαλούνται για την εφαρμογή του μέτρου την τόνωση της αγοράς αυτοί που με τις άγριες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, τις απολύσεις, τις φοροεπιδρομές και τα χαράτσια έχουν μειώσει δραματικά τα εισοδήματα και την αγοραστική δύναμη της συντριπτικής πλειονότητας του ελληνικού λαού». Σήμερα, φυσικά, τίποτα δεν έχει αλλάξει, με τα μαγαζιά να συνεχίζουν να ανοίγουν την Κυριακή και με την κυβέρνηση βολικά να ξεχνά το παρελθόν της.
Εργαζόμενοι με μπλοκάκι
Μια σειρά επιχειρήσεων κρατά ομήρους εκατοντάδες εργαζομένους παρουσιάζοντάς τους ως αυτοαπασχολουμένους. Πρόκειται για τη γνωστή ιστορία των εργαζομένων με μπλοκάκι, οι οποίοι στερούνται δικαιώματα και επιβαρύνονται με το κόστος της ασφάλισης. Ο πρωθυπουργός, αντί να κόψει μαχαίρι τη συγκεκριμένη απάτη, ανακοίνωσε πέρυσι πως θα επιδοτεί τους εργοδότες για να πληρώνουν τις ασφαλιστικές εισφορές. Δηλαδή, δεν φτάνει που δεν αντιμετωπίζει την απάτη της εργοδοσίας, αλλά τους δίνει και «μπόνους» για να πράξουν το αυτονόητο.
Η επιδοματική πολιτική
Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν πρόσφατα είναι σοκαριστικά για την οικονομική κατάσταση της μεγάλης πλειονότητας των Ελλήνων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δίνει η Eurostat, το 34,8% του πληθυσμού (3,7 εκατ. άνθρωποι) βρίσκεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού. Και βέβαια, όπως συμβαίνει πάντα, η πραγματική εικόνα διαφέρει σε σχέση με τα επίσημα στοιχεία, που σημαίνει ότι είναι περισσότεροι από 1 στους 3 Έλληνες που βρίσκονται σε οικονομικό τέλμα.
Πατώντας σε αυτή την κατάσταση και σε έναν φτωχοποιημένο λαό, τα επιδόματα είναι μια μικρή και προσωρινή ανακούφιση. Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες οικογένειες που είναι στα όρια της λιμοκτονίας, που δεν έχουν άλλους οικονομικούς πόρους. Το ερώτημα είναι όμως αν λύνεται ή βελτιώνεται η κατάσταση που περιγράψαμε μόνο με τα επιδόματα. Η απάντηση είναι αναμφίβολα όχι. Η αριστερή κυβέρνηση, αφού εξουθένωσε με άμεσους και έμμεσους φόρους τους εργαζομένους, βγαίνει πανηγυρικά να ανακοινώσει ότι τους φροντίζει επιστρέφοντας με τη μορφή επιδομάτων ένα πολύ μικρό μέρος όσων τους έχει πάρει.
Αν και όλα τα παραπάνω είναι γνωστά εδώ και χρόνια –αφού δεν εμφανίστηκαν χθες–, η κυβέρνηση, όπως και κάθε κυβέρνηση, δεν έχει κάνει απολύτως τίποτε. Αντιθέτως με χυδαίο και προκλητικό τρόπο υποστηρίζει ότι πάμε καλά και ότι η κατάσταση καλυτερεύει. Πουλούν φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Και όλα αυτά σε μια περίοδο και σε ένα περιβάλλον που συνεχώς διαμορφώνονται προς το χειρότερο για τους εργαζομένους.
Πρόσφατη έρευνα του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας έδειξε ότι από την έναρξη της νέας χιλιετίας μέχρι και σήμερα υπάρχει μια σταδιακή ετήσια μείωση του μισθού, του ύψους του 3,5% – η μείωση στην Ελλάδα είναι πενταπλάσια σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η βασική αιτία της μείωσης μισθών στη χώρα μας είναι η κυριαρχία των ελαστικών μορφών εργασίας.
Κάπως έτσι φτάσαμε σήμερα 500.000 μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα να έχουν μεικτό μισθό χαμηλότερο των 500 ευρώ και ακόμα τόσοι να έχουν μισθό από 500 έως 800 ευρώ. Στην έκθεση μάλιστα αποτυπώνεται ότι, παρά την ανάκαμψη της οικονομίας παγκόσμια και την παράλληλη μείωση της ανεργίας, οι εργαζόμενοι έχουν όλο και μικρότερο μερίδιο από τον πλούτο που παράγουν, ενώ την ίδια στιγμή το πλουσιότερο 1% του κόσμου συνεχίζει να γίνεται πλουσιότερο.
Απόστολος Ζαβιτσάνος,
Δημοσιογράφος-«Στέντορας»