Σαν βόμβα έπεσε η απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, που έκρινε αντισυνταγματική την ένταξη των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων (δικηγόρων, μηχανικών, γιατρών κ.ά.) και των αγροτών στον Ε.Φ.Κ.Α. Πρακτικά με την απόφαση αυτή του Σ.τ.Ε. (Συμβουλίου της Επικρατείας) ξηλώνεται ο νόμος 4387/2016 ή αλλιώς γνωστός ως «νόμος Κατρούγκαλου», ο οποίος είχε προκαλέσει την ενοποίηση των ταμείων και προέβλεπε αυξημένες εισφορές για κάποιους κλάδους.
Η απόφαση αυτή αποτελεί μία εξιλέωση για τις κινητοποιήσεις που έγιναν τότε, με το λεγόμενο «κίνημα της γραβάτας» να δικαιώνεται τόσο για τις κινητοποιήσεις του το 2016, όσο και για τις προσφυγές που κατέθετε πριν έναν περίπου χρόνο.
Η απόφαση του Σ.τ.Ε.
Η ολομέλεια του Σ.τ.Ε., η οποία πραγματοποιήθηκε τη Μεγάλη Παρασκευή, έκρινε παράνομη την ένταξη των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών στον Ε.Φ.Κ.Α. με ψήφους 17 υπέρ και 8 κατά. Αντισυνταγματικός κρίθηκε επίσης ο υπολογισμός της εισφοράς με βάση το εισόδημα, το οποίο ανέρχεται στο 26,95% επί του εισοδήματος. Υπενθυμίζεται ότι πριν την έναρξη της λειτουργίας του Ε.Φ.Κ.Α. οι εισφορές που καλούνταν να πληρώσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι αγρότες υπολογίζονταν με ειδικές ασφαλιστικές κατηγορίες που είχαν θεσπιστεί. Αντίθετα κρίθηκε σύννομη η ένταξη στο ενιαίο ταμείο τόσο των δημοσίων υπαλλήλων, όσο και των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.
Παγωμάρα επικρατεί στην κυβέρνηση, η οποία κρατά μία επιφυλακτική στάση, περιμένοντας πρώτα να εκδοθεί η απόφαση και στη συνέχεια να τοποθετηθεί εφ’ όλης της ύλης. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γ. Κατρούγκαλος δήλωσε για το θέμα: «Αν υπάρχουν αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, προφανώς θα προσαρμοστεί ο νόμος, διατηρώντας την ουσία του, που είναι η ισονομία των κανόνων».
Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται τόσο η Ε.Σ.Ε.Ε. όσο και η Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., οι οποίες κρατούν μία πιο παθητική στάση, καλώντας τους επαγγελματίες βιοτέχνες – εμπόρους να συνεχίσουν να καταβάλλουν κανονικά τις εισφορές τους έως ότου εκδοθεί η απόφαση.
Για την κυβέρνηση ανοίγει μία ακόμα πληγή το τελευταίο διάστημα, καθώς είχε ποντάρει πολλά στο συγκεκριμένο, ακόμα και αν είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και κυριολεκτικά ισοπέδωνε τους ελεύθερους επαγγελματίες, δίνοντας ένα ακόμα χτύπημα στη λεγόμενη μεσαία τάξη. Το μεγάλο πλήγμα είναι ότι, εάν ισχύσει η απόφαση, δεν θα εισπράττει τα ποσά μέσω των ασφαλιστικών εισφορών και επομένως μπαίνει ταφόπλακα στο συνολικό σύστημα.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη αν σκεφτούμε ότι ουσιαστικά την αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος την ώθησαν οι θεσμοί και επομένως αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε πώς θα υποδεχτούν την απόφαση του Σ.τ.Ε. Πάντως, είτε διατηρηθεί ο Ε.Φ.Κ.Α. με κάποιες αλλαγές, πράγμα αρκετά δύσκολο, είτε αντικατασταθεί από έναν καινούργιο φορέα, το ζήτημα που προέκυψε αποτελεί ένα ακόμα αγκάθι στην πορεία για ομαλή ολοκλήρωση του μνημονίου, καθώς το ξήλωμα μεταρρυθμίσεων προκαλεί πάντα προβλήματα.
Δικαίωση των αγώνων
Όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Βερβεσός: «Αν οι πληροφορίες ευσταθούν, τούτο αποτελεί ιστορική δικαίωση για τους αγώνες του δικηγορικού κλάδου και τις μεγάλες κινητοποιήσεις του 2016». Παράλληλα τόνισε ότι θα αποτελέσει «ανάσα» για όλους τους επιστήμονες – ελεύθερους επαγγελματίες και υπενθύμισε ότι ο νέος ασφαλιστικός νόμος είχε προσβληθεί δικαστικά από τους δικηγόρους, διότι οδηγεί ουσιαστικά σε δήμευση του νόμιμου εισοδήματός τους. Να θυμίσουμε επίσης ότι μία από τις κατηγορίες που απέδιδαν οι δικηγόροι είναι το ζήτημα της ανταποδοτικότητας, καθώς, όπως σημείωναν, στο πλαίσιο του Ε.Φ.Κ.Α. καλούνταν να καταβάλουν πολύ μεγαλύτερα ποσά από αυτά που πρόκειται να τους γυρνούσαν πίσω ως συντάξιμες αποδοχές.
O πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Κωνσταντίνος Κόλλιας έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Ουδείς μπορεί να επιβιώσει και να επιχειρήσει στην Ελλάδα όταν οι φόροι και οι ασφαλιστικές εισφορές φτάνουν στο 70% των κερδών του, από τη στιγμή μάλιστα που οι παροχές προς τον ασφαλισμένο δεν είναι ανταποδοτικές των εισφορών που καταβάλλει». Η σημαντική μείωση των δηλωθέντων εισοδημάτων των ελευθέρων επαγγελματιών για το 2016 είναι απόρροια και του γεγονότος ότι οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται ως ποσοστό επί των καθαρών κερδών των υποχρέων. Έτσι η παραοικονομία έχει διογκωθεί, αφού καταγράφονται φαινόμενα αύξησης της συναλλαγής με τους πελάτες τους «κάτω από το τραπέζι». Επιπλέον αυξήθηκε κατακόρυφα και ο αριθμός των ελεύθερων επαγγελματιών που υπό το βάρος των οικονομικών υποχρεώσεων αναγκάστηκαν να διακόψουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα.
Τι σημαίνει η απόφαση αυτή
Αν τελικά ισχύσει η απόφαση αυτή, αυτό σημαίνει ότι αλλάζει πλήρως το ασφαλιστικό σύστημα. Παράλληλα η κυβέρνηση, εάν εναρμονιστεί, οφείλει να φέρει καινούργια πρόταση, που θα αντικαταστήσει τον Ε.Φ.Κ.Α. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν τα χρήματα που έχουν ήδη καταθέσει.
Πάντως σε μία προσπάθεια να ελαφρύνει το κλίμα που δημιουργήθηκε και να έρθει πιο κοντά με τη διαφαινόμενη απόφαση του Σ.τ.Ε., ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος δήλωσε: «Δεν μπορώ να φανταστώ ότι το Σ.τ.Ε. δεν θα λάβει υπόψη του την επιβάρυνση που είχαν υποστεί οι επαγγελματίες με το προηγούμενο καθεστώς. Δεν ξέρω καν την απόφαση. Την αναμένουμε σε λίγους μήνες. Ο Ε.Φ.Κ.Α. δεν κινδυνεύει. Είναι ασφαλής. Αν η σκέψη του Σ.τ.Ε. είναι να ελαφρυνθούν οι ασφαλιστικές εισφορές σε ορισμένες κατηγορίες, είμαστε και εμείς σύμφωνοι. Αν έχεις 500.000 ευρώ εισόδημα τον χρόνο, μπορείς να καταβάλεις στον Ε.Φ.Κ.Α. 18.000 ετησίως. Αν όμως έχεις 30.000 ευρώ, η εισφορά σού στερεί διαθέσιμο εισόδημα. Θα εξετάσουμε την ελάφρυνση στα εισοδήματα από 22.000 έως 70.000 ευρώ». Η δήλωση αυτή δημιουργεί καινούργια δεδομένα. Πάντως μέχρι να δημοσιευθεί η απόφαση, περίπου σε έναν μήνα, η κυβέρνηση θα βρίσκεται σε «αναμμένα κάρβουνα», καθώς υπάρχει μεγάλος φόβος για πάγωμα πληρωμών από χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες.
Τι ακόμα μένει να εκδικαστεί
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να βγουν οι αποφάσεις και για τα ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά και που αφορούν σε θέματα των στρατιωτικών, στις προσφυγές συνταξιούχων που ζητούσαν να ακυρωθεί ο επανυπολογισμός των κύριων συντάξεων, στην αναπροσαρμογή των επικουρικών και στο ψαλίδι στο άθροισμα κύριων και επικουρικών που υπερέβαιναν το ποσό των 1.300 ευρώ, όσο και σε θέματα των ελεύθερων επαγγελματιών που κόβουν δελτίο παροχής υπηρεσιών («μπλοκάκι») και έχουν ήδη προσφύγει στο Σ.τ.Ε. Μάλιστα στην τελευταία κατηγορία εντάσσονται και οι δικηγόροι, οι οποίοι ήταν από τους πρώτους κλάδους που κατέθεσαν προσφυγές κατά του νόμου Κατρούγκαλου.
Αυτό πάντως που δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ή να παραβλέπουμε είναι ότι έχουν υπάρξει και άλλες διατάξεις νόμων που έχουν χαρακτηριστεί από το Σ.τ.Ε. ως αντισυνταγματικοί, όμως δεν υπήρξε κάποια ουσιαστική εξέλιξη.
Απόστολος Ζαβιτσάνος,
Δημοσιογράφος – «Στέντορας»
Share this post
