Κατατέθηκαν οι προτάσεις για τη φορολόγηση των ψηφιακών εταιριών. Προτάσεις που αποσκοπούν στη δικαιότερη φορολόγηση της ψηφιακής επιχειρηματικής δραστηριότητας και πλήττουν κολοσσούς του χώρου, όπως η Google, το Facebook, η AirΒnb και η Amazon. Η συγκεκριμένη ενέργεια, αν και έχει δημιουργήσει προβληματισμό στις ψηφιακές εταιρίες και ιδιαίτερα στην άλλη μεριά του Ατλαντικού και στη Silicon Valley, πρόκειται να αποφέρει επιπλέον φόρο 5 δισ. ευρώ στα κράτη-μέλη.
Οι προτάσεις έρχονται σε μια χρονική στιγμή που από τη μία υπάρχει το σκάνδαλο που έχει ξεσπάσει με το Facebook και την υποκλοπή προσωπικών δεδομένων 50 εκ. χρηστών και από την άλλη η κόντρα που διαμορφώνεται και φαίνεται ότι θα ενταθεί μεταξύ Ε.Ε. και Η.Π.Α. εξαιτίας των δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο που επέβαλε πρόσφατα ο Αμερικανός πρόεδρος.
Ωστόσο ο κ. Μοσκοβισί διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για φορο-απάντηση απέναντι στις ενέργειες των Η.Π.Α. και ξεκαθάρισε πως ο βασικός στόχος είναι να αποφευχθεί ο κατακερματισμός των φορολογικών συστημάτων στην Ε.Ε. Συνέχισε μάλιστα λέγοντας ότι οι προτάσεις αφορούν 120-150 εταιρίες από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ασία.
Σήμερα 9 από τις 20 κορυφαίες παγκοσμίως επιχειρήσεις βάσει κεφαλαιοποίησης είναι ψηφιακής μορφής. Πριν δέκα χρόνια η αναλογία ήταν 1 προς 20. Ο κίνδυνος για τα δημόσια έσοδα των κρατών-μελών είναι άμεσος.
Ο κ. Μοσκοβισί πριν λίγο καιρό δήλωνε τα εξής: «Η ψηφιακή οικονομία αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την Ευρώπη και η Ευρώπη αποτελεί τεράστια πηγή εσόδων για τις ψηφιακές επιχειρήσεις. Ωστόσο αυτή η αμοιβαίως επωφελής κατάσταση εγείρει ανησυχίες από νομική και φορολογική άποψη. Οι κανόνες μας, που θεσπίστηκαν την προ διαδικτύου εποχή, δεν παρέχουν στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να φορολογούν τις ψηφιακές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη όταν έχουν ελάχιστη ή μηδενική φυσική παρουσία. Το γεγονός αυτό αντιπροσωπεύει μια ολοένα μεγαλύτερη μαύρη τρύπα για τα κράτη-μέλη, διότι διαβρώνεται η φορολογική βάση. Γι’ αυτό τον λόγο προτείνουμε ένα νέο νομικό πρότυπο, καθώς και έναν προσωρινό φόρο για τις ψηφιακές δραστηριότητες».
Με βάση την παραπάνω θέση και σε συνέχεια της απόφασης που πάρθηκε τον Σεπτέμβρη στο Ταλίν από τους αρχηγούς κρατών, ο Πιέρ Μοσκοβισί, με την ιδιότητα του επιτρόπου Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, παρουσίασε επίσημη πρόταση για τη φορολογία των ψηφιακών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσα από μια διπλή προσέγγιση.
- Η πρώτη πρωτοβουλία αποσκοπεί στη μεταρρύθμιση των κανόνων φορολόγησης των εταιριών, ώστε τα κέρδη να καταγράφονται και να φορολογούνται εκεί όπου οι επιχειρήσεις έχουν σημαντική αλληλεπίδραση με τους χρήστες μέσω ψηφιακών διαύλων. Η προσέγγιση αυτή αποτελεί την προτιμώμενη μακροπρόθεσμη λύση της Επιτροπής.
- Η δεύτερη πρόταση ανταποκρίνεται στα αιτήματα διαφόρων κρατών-μελών για προσωρινό φόρο που να καλύπτει τις κύριες ψηφιακές δραστηριότητες, οι οποίες επί του παρόντος διαφεύγουν εντελώς τη φορολόγηση στην Ε.Ε.
Τα μέλη της επιτροπής φαίνεται να έμειναν ικανοποιημένα από το αρχικό σχέδιο, με τον Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρο της Επιτροπής και αρμόδιο για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, να δηλώνει σχετικά: «Η ψηφιοποίηση προσφέρει αμέτρητα οφέλη και ευκαιρίες. Παράλληλα όμως απαιτεί προσαρμογές στους παραδοσιακούς κανόνες και στα συστήματά μας. Θα προτιμούσαμε κανόνες που έχουν συμφωνηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο του Ο.Ο.Σ.Α. Ωστόσο είναι απαράδεκτο το ύψος των κερδών που επί του παρόντος δεν φορολογούνται. Πρέπει να προσαρμόσουμε επειγόντως τους φορολογικούς μας κανόνες στον 21ο αιώνα με την εφαρμογή μιας νέας ολοκληρωμένης και μελλοντικά βιώσιμης λύσης».
Γιατί η φορολογία της ψηφιακής οικονομίας είναι τόσο επείγουσα παγκόσμια υπόθεση
Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε. οι ψηφιακές εταιρίες αυξάνονται πολύ γρηγορότερα από ό,τι η οικονομία και δεν φαίνεται ότι γρήγορα θα ανακοπεί αυτή η τάση. Το 2006 μόνο μία ψηφιακή εταιρία ήταν στις 20 πρώτες εταιρίες με κεφαλαιοποίηση της αγοράς, ενώ μέχρι το 2017 αυτό είχε αυξηθεί σε 9 ψηφιακές εταιρίες. Άρα λοιπόν η προβληματική είναι πώς θα μπορέσουν αφενός να αξιοποιηθούν οι «ψηφιακές ευκαιρίες» για να παραμείνει ανταγωνιστική η Ευρώπη στον συγκεκριμένο τομέα και αφετέρου πώς θα εξασφαλιστεί μια δίκαιη φορολογία. Το σκεπτικό της Επιτροπής και της πρότασης που κατατέθηκε είναι τα κέρδη των εταιριών να φορολογούνται όταν δημιουργείται η αξία. Παρά ταύτα είναι αρκετά θολός ακόμα ο τρόπος με τον οποίο δημιουργείται η αξία, ειδικά σε καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα. Αυτή ακριβώς είναι και η πρόκληση που καλείται να απαντηθεί.
Τι θα ισχύσει με τις δύο προσεγγίσεις
Η πρώτη πρόταση θα δώσει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να φορολογούν τα κέρδη που παράγονται στην επικράτειά τους ακόμη και αν η επιχείρηση δεν έχει φυσική παρουσία εκεί. Μια ψηφιακή πλατφόρμα θα θεωρείται ότι έχει φορολογητέα «ψηφιακή παρουσία» ή ψηφιακή μόνιμη εγκατάσταση σε ένα κράτος-μέλος αν πληροί ένα από τα ακόλουθα κριτήρια:
- Υπερβαίνει το κατώτατο όριο ετήσιων εσόδων ύψους 7 εκατ. ευρώ σε ένα κράτος-μέλος.
- Έχει περισσότερους από 100.000 χρήστες σε ένα κράτος-μέλος σε ένα φορολογικό έτος.
- Δημιουργούνται πάνω από 3.000 επιχειρηματικές συμβάσεις για ψηφιακές υπηρεσίες μεταξύ της εταιρίας και των επιχειρηματιών χρηστών σε ένα φορολογικό έτος.
Οι νέοι κανόνες θα αλλάξουν επίσης τον τρόπο κατανομής των κερδών στα κράτη-μέλη, ώστε να αποτυπώνεται καλύτερα ο τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να δημιουργήσουν αξία διαδικτυακά. Για παράδειγμα, ανάλογα με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται ο χρήστης τη στιγμή της κατανάλωσης.
Τέλος, το νέο σύστημα εξασφαλίζει την ύπαρξη πραγματικής σύνδεσης μεταξύ του τόπου όπου δημιουργούνται τα κέρδη και του τόπου φορολόγησής τους. Το μέτρο θα μπορούσε εν τέλει να ενσωματωθεί στο πεδίο εφαρμογής της κοινής ενοποιημένης βάσης φορολογίας εταιριών.
Η δεύτερη πρόταση προβλέπει προσωρινό φόρο στα έσοδα τα οποία:
- δημιουργούνται από την πώληση διαδικτυακού διαφημιστικού χώρου.
- δημιουργούνται από ψηφιακές δραστηριότητες διαμεσολάβησης που παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν με άλλους χρήστες και μπορούν να διευκολύνουν τη μεταξύ τους πώληση αγαθών και υπηρεσιών.
- δημιουργούνται από την πώληση δεδομένων που παράγονται από πληροφορίες παρεχόμενες από τους χρήστες.
Οι φορολογικές αυτές προτάσεις θα πρέπει πρώτα να εγκριθούν από τα κράτη-μέλη της Ένωσης και δεν αποκλείεται να προκαλέσουν την έντονη αντίδραση αρκετών κυβερνήσεων, όπως στην Ιρλανδία και στο Λουξεμβούργο. Ο Πιερ Μοσκοβισί, ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, ανέφερε πως ελπίζει τα νέα μέτρα να εγκριθούν πριν από το τέλος του 2018.
Απόστολος Ζαβιτσάνος,
Δημοσιογράφος – «Στέντορας»