Τα σημερινά άλογα δεν μοιάζουν καθόλου με εκείνα που κάλπαζαν στη Γη πριν από μερικές χιλιετίες, διαβεβαιώνει διεθνής ομάδα ερευνητών που κατάφερε να ανασυγκροτήσει την πληρέστερη μέχρι σήμερα γενετική ιστορία του όμορφου ζώου. Προς έκπληξη όλων, οι 121 επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα διαπίστωσαν ότι η πιο γρήγορη γενετική τροποποίηση προξενήθηκε τα τελευταία 200-300 χρόνια, όταν εντατικοποιήθηκαν οι σύγχρονες μέθοδοι εκτροφής.
Το άλογο είναι ένα από τα τελευταία ζώα που εξημέρωσε ο άνθρωπος, κατά τη νεολιθική εποχή, μετά τον σκύλο, την κατσίκα, το πρόβατο, την αγελάδα και το γουρούνι. Πριν από περίπου 5.500 χρόνια οι άνθρωποι άρχισαν να πίνουν γάλα φοράδας, έβαλαν χαλινάρια στα άλογα, έτρωγαν το κρέας τους και κατασκεύαζαν στάβλους για να τα στεγάσουν. Από εκείνη τη στιγμή άλλαξαν τα πάντα και για τα δύο είδη. «Το άλογο άλλαξε ριζικά την ανθρώπινη ιστορία», σχολίασε ο Λουντοβίκ Ορλάντο, διευθυντής ερευνών του Πανεπιστημίου της Τουλούζης, ο οποίος συντόνισε τη μελέτη. Χάρη στα άλογα οι άνθρωποι «μπορούσαν να ταξιδέψουν πιο γρήγορα και πιο μακριά, να κατακτήσουν νέα εδάφη, να οργώσουν και να εντατικοποιήσουν τη γεωργία», ενώ διαφοροποιήθηκε και ο τρόπος που πολεμούσαν. «Το άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν τόσο ξεχωριστό, που γνωρίζουμε το όνομά του: Βουκεφάλας», υπενθύμισε.
Όμως, οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμη να απαντήσουν σε μια βασική ερώτηση: ποιος είναι ο πρόγονος του σημερινού εξημερωμένου αλόγου; Έτσι, ανέλαβαν να αναλύσουν το γονιδίωμα 278 ζώων (αλόγων, γαϊδουριών και μουλαριών), ηλικίας έως και 5.000 ετών, που προέρχονταν απ’ όλη την Ευρασία. «Πρόκειται για το μεγαλύτερο αρχείο αρχαίων γονιδιωμάτων ενός άλλου είδους, πέραν του ανθρώπου», εξήγησε ο Ορλάντο. Από το 2010, η τεχνολογία της ανάλυσης αρχαίου DNA έχει βελτιωθεί σημαντικά, επιτρέποντας στους ειδικούς να εξάγουν και να αναλύουν γενετικό υλικό από οστά, κάτι που δεν ήταν εφικτό παλαιότερα.
Η πρώτη έκπληξη ήταν όταν βρήκαν τη γενετική γραμμή των ιβηρικών αλόγων, που ζούσαν πριν από 4-5.000 χρόνια και σήμερα έχουν εξαφανιστεί. Στην άλλη πλευρά της Ευρασίας, διαπίστωσαν ότι υπήρχε ένα άλλο είδος, το σιβηρικό άλογο, που επίσης εξαφανίστηκε. «Είναι σαν να ανακαλύπταμε ότι οι Νεάντερταλ ζούσαν πλάι πλάι με τους Σάπιενς πριν από 5.000 χρόνια», είπε ο Ορλάντο. Κανένα απ’ αυτά τα δύο είδη όμως δεν είναι ο πρόγονος του σημερινού αλόγου. Απομένουν δύο γενετικές γραμμές σήμερα: των εξημερωμένων αλόγων και των Πρζεβάλσκι, που πιθανότατα κατάγονται από την κεντρική Ασία, όμως αυτό δεν αποτελεί παρά εικασία καθώς δεν έχει εντοπιστεί κανένας γενετικός πρόγονός τους.
Οι επιστήμονες δήλωσαν αιφνιδιασμένοι διαπιστώνοντας πόσο γρήγορα εξελίχθηκε η γενετική ποικιλομορφία του αλόγου τους τρεις τελευταίους αιώνες. Ο 16ος και ο 17ος αιώνας σηματοδότησαν την αρχή της σύγχρονης εκτροφής και της δημιουργίας φυλών. «Όλες οι σημερινές ράτσες, από τα πόνι Σέτλαντ μέχρι τα καθαρόαιμα, "κατασκευάστηκαν" από τον άνθρωπο», υπενθύμισε ο Ορλάντο. Εν τω μεταξύ, μια άλλη σημαντική αλλαγή είχε προηγηθεί μεταξύ 7ου και του 9ου αιώνα, όταν οι Άραβες εισβάλλοντας στην Ευρώπη έφεραν μαζί τους τα δικά τους άλογα, που προέρχονταν από την περσική αυτοκρατορία των Σασσανιδών. Πιο κομψά ζώα, με λεπτότερη σιλουέτα από τα ευρωπαϊκά. Οι δύο φυλές αναμείχθηκαν και οι απόγονοί τους έγιναν τόσο δημοφιλείς, που απ’ αυτούς προέρχονται τα περισσότερα σημερινά άλογα. Παράλληλα, το ευρωπαϊκό άλογο, εκείνο που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι και οι Γαλάτες, μεταφέρθηκε από τους Βίκινγκς στην Ισλανδία και τα βρετανικά νησιά, τα μοναδικά μέρη όπου υπάρχει μέχρι και σήμερα. «Το σημερινό άλογο δεν μοιάζει στο αρχαίο», συνοψίζουν οι ερευνητές, ελπίζοντας πως θα καταφέρουν να ανακαλύψουν οστά που θα μας αποκαλύψουν ποιος πολιτισμός ήταν εκείνος που ξεκίνησε την εξημέρωση του ζώου.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Share this post
