Καθώς πλησιάζουν οι Πανελλήνιες, όλοι τρέχουν να βοηθήσουν τους υποψηφίους με συμβουλές και tip για επιτυχία: οργανώσου, μην αναβάλλεις, κόψε τα social media, κάνε επαναλήψεις, κάνε διαλείμματα, φάε υγιεινά.

Αυτά τα ακούτε χρόνια.

Κι όμως, οι Πανελλήνιες παραμένουν ένας μαρτυρικός αγώνας. Γιατί; Ίσως επειδή οι «καλοί» συμβουλευτικοί κανόνες αγνοούν μια αλήθεια: Η επιτυχία δεν είναι one-size-fits-all.

Δεν μπορούν να φορέσουν όλοι το ίδιο νούμερο παπούτσια!

Εδώ έρχομαι να τα ανατρέψω όλα. Να σας προκαλέσω. Να σας πω ότι ίσως ό,τι πιστεύετε σωστό είναι η πηγή του άγχους σας.  

Ξεχάστε ό,τι ξέρατε.

Η αναβλητικότητα δεν είναι εχθρός – Είναι στρατηγικός σύμμαχος 

«Μην αναβάλλεις!» είναι το μότο κάθε γονέα και κάθε δασκάλου.

Αλλά αν σας πω ότι η αναβλητικότητα μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητά σας;

Ο ψυχολόγος John Perry της Στάνφορντ μιλά για «δομημένη αναβλητικότητα»:

Η δομημένη αναβλητικότητα είναι μια στρατηγική διαχείρισης χρόνου που μετατρέπει τη φυσική τάση για αναβολή σε εργαλείο παραγωγικότητας. Αντί να βλέπει κανείς την αναβλητικότητα ως αποκλειστικά αρνητική συμπεριφορά, ο αναβλητικός μπορεί να τη δομήσει έτσι ώστε, ενώ αποφεύγει το πιο απαιτητικό ή «δύσκολο» έργο, να προχωρά στην ολοκλήρωση άλλων, λιγότερο έντονων αλλά σημαντικών καθηκόντων.

Με αυτό τον τρόπο, ακόμη κι αν δεν προσεγγίζει απευθείας το κύριο πρόβλημα, οι «δευτερεύουσες» εργασίες που συμβάλλουν στους γενικότερους στόχους του, ολοκληρώνονται παραγωγικά.

Αντί να αγωνιάτε επειδή δεν διαβάσατε χημεία, αφήστε για λίγο τη χημεία και πιάστε τα... μαθηματικά! Η λογική; Η αναβλητικότητα δημιουργεί πίεση για δράση αλλά αν την κατευθύνετε σε δευτερεύουσες εργασίες, εξακολουθείτε να είστε παραγωγικοί.  

Το τέλειο πλάνο μελέτης: Ο ύπουλος εχθρός

Τα λεπτομερή χρονοδιαγράμματα με ώρες μελέτης, διαλείμματα και υπενθυμίσεις φαίνονται ιδανικά μέχρι να συνειδητοποιήσετε ότι το 80% των μαθητών τα παρατά μέσα σε εβδομάδες. Η αυστηρή οργάνωση δημιουργεί άγχος αποτυχίας όταν αποκλίνετε από αυτήν, ακόμα και λίγο.  

Εναλλακτικά: Δοκιμάστε ένα «ρευστό πλάνο». Χωρίστε τη μέρα ή ακόμα και τη βδομάδα σε 3-4 μεγάλα τμήματα (π.χ. «πρωί: μαθηματικά», «Απόγευμα: φυσική» ή δύο μέρες – αρχαία, δύο μέρες – λατινικά, δύο μέρες – γλώσσα, δύο μέρες – ιστορία) χωρίς χρονικές ζώνες.

Εστιάστε στην ποιότητα, όχι στη διάρκεια. Αν μια μέρα διαβάσετε μαθηματικά 5 ώρες και την επόμενη μόνο 2, δεν πειράζει.  

Social media: Ο τοξικός φίλος που όμως μπορεί να σας σώσει

«Κόψτε τα social!» είναι η συμβουλή.

Αλλά η απόλυτη απομόνωση οδηγεί σε ψυχολογική κούραση. Το κλειδί είναι χρήση, όχι κατάχρηση.  

Δεν χάλασε ο κόσμος με 10 λεπτά TikTok ως ανταμοιβή: Χρησιμοποιήστε τα social media ως ανταμοιβή μετά από 2 ώρες μελέτης.  

Μια έρευνα του Πανεπιστημίου της Ιλινόις (2022) έδειξε ότι μαθητές με ελεγχόμενη χρήση των social media είχαν 20% χαμηλότερο άγχος.

Μην ξεχνάμε ότι αυτή η γενιά μεγάλωσε με το διαδίκτυο, δεν μπορεί να απομακρυνθεί βίαια από αυτό.  

Επανάληψη vs. δημιουργική απομνημόνευση: το κόλπο των top scorer  

Η κλασική επανάληψη (φωναχτές απαγγελίες, σημειώσεις) μπορεί να είναι βαρετή και αναποτελεσματική. Γιατί να μην δοκιμάσετε διαφορετικούς τρόπους απομνημόνευσης;  

Στην ουσία, αντί να προσπαθούμε να αποστηθίσουμε κάθε λεπτομέρεια εξίσου, εντοπίζουμε ποιες είναι οι πληροφορίες που «σκοράρουν» περισσότερο.

Αυτές οι πληροφορίες έχουν υψηλή «βαρύτητα»: Είτε επειδή επαναλαμβάνονται συχνά στις εξετάσεις είτε επειδή αποτελούν τις θεμέλιες έννοιες πάνω στις οποίες στηρίζεται και η κατανόηση πιο σύνθετων θεμάτων.

Ακολουθούν μερικές απλές και αποτελεσματικές τεχνικές «top scorer» που μπορεί να εφαρμόσει ένας μαθητής για να εντοπίσει τα κρίσιμα στοιχεία της ύλης και να εστιάσει σε αυτά:

Χρήση flashcard: Δημιουργήστε κάρτες με βασικές έννοιες, ορισμούς και σημαντικά σημεία. Η χρήση τους σε συνεχή επανάληψη ενισχύει την απομνημόνευση και εστιάζει την προσοχή σας στα «must-know» δεδομένα.

Κατασκευή Νοητικών Χαρτών (Mind Maps): Οπτικοποιήστε τη δομή της ύλης δημιουργώντας διαγράμματα που συνδέουν κεντρικές έννοιες με τις υποενότητες. Αυτή η προσέγγιση σάς βοηθά να δείτε τη μεγάλη εικόνα και να εντοπίσετε τα θεμελιώδη «κομβικά σημεία».

Συνοπτικές σημειώσεις: Κατά τη διάρκεια της μελέτης, γράψτε σύντομες και κατανοητές σημειώσεις που περιλαμβάνουν τα βασικά σημεία κάθε ενότητας. Όταν οι πληροφορίες είναι συγκεντρωμένες, είναι ευκολότερο να εντοπίσετε τι αξίζει να αποστηθίσετε.

Ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης: Μετά από κάθε κεφάλαιο ή ενότητα, προσπαθήστε να διατυπώσετε ερωτήσεις και να απαντήσετε χωρίς τη βοήθεια των σημειώσεων. Η ανάλυση των λαθών σάς βοηθά να εντοπίσετε ποια θέματα είναι κρίσιμα και χρειάζονται περαιτέρω επανάληψη.

Συζητήσεις με συμμαθητές: Ανταλλάξτε απόψεις με τους συμμαθητές σας για τα πιο σημαντικά σημεία της ύλης. Η συλλογική εμπειρία μπορεί να αναδείξει πτυχές που ίσως να μην είχατε σκεφτεί μόνοι σας και σας βοηθά να εστιάσετε στα ουσιώδη δεδομένα.

Διαλείμματα: Κι εδώ κανόνες;  

Θα ακούσεις: «Μελετάτε 50 λεπτά, κάντε διάλειμμα 10», τεχνική Pomodoro κ.λπ.

Αυτό λειτουργεί για κάποιους αλλά υπάρχουν πολλοί που έτσι διακόπτουν τη ροή και τη συγκέντρωσή τους.

Η έρευνα Flow State του Mihaly Csikszentmihalyi δείχνει ότι χρειάζονται ~15 λεπτά για να έλθει κανείς σε κατάσταση συγκέντρωσης μετά από ένα διάλειμμα. Αν διακόπτετε κάθε 50 λεπτά, χάνετε αρκετό χρόνο.  

Πειραματιστείτε με μεγάλους κύκλους (2-3 ώρες) με έντονη συγκέντρωση, ακολουθούμενους από μεγάλα διαλείμματα (30-60 λεπτά).

Διατροφή: Το fast food δεν είναι αμαρτία

Θα φωνάξουν οι διατροφολόγοι αλλά: Ένα cheeseburger μπορεί να σας δώσει την ψυχολογική ανάσα για να συνεχίσετε. Η αυστηρή διατροφή με σαλάτες και ξηρούς καρπούς, υγιεινές τροφές και ροφήματα δημιουργεί συναισθήματα καταναγκασμού.  

Κρατήστε ισορροπία:  

- 80%: υγιεινά γεύματα για ενέργεια  

- 20%: «ένοχες» απολαύσεις ως ανταμοιβές (π.χ. αν διαβάσετε 6 ώρες, δικαιούστε ένα burger αντί για αναποφλοίωτους ξηρούς καρπούς)

Μια μελέτη του Journal of Health Psychology (2021) υποστηρίζει ότι οι μικρές «απαγορευμένες» ανταμοιβές βελτιώνουν τη μακροπρόθεσμη πειθαρχία.  

Απομνημόνευση μέσω «χαοτικών περιβαλλόντων»: Γιατί η ησυχία δεν είναι πάντα καλή

Συμβατική συμβουλή: Μελετάτε σε ήσυχο δωμάτιο. Ανατρεπτική αλήθεια: Ο θόρυβος μπορεί να ενισχύσει τη συγκέντρωσή σας.

Η ιδανική «ατμόσφαιρα» για το διάβασμα διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Για ορισμένους η απόλυτη σιωπή είναι απαραίτητη για να αποφεύγουν τους περισπασμούς, ενώ άλλοι βρίσκουν ότι ένα φόντο με χαμηλού επιπέδου θόρυβο, όπως ο «λευκός θόρυβος» ή ακόμα και η απαλή μουσική, τούς βοηθά στη συγκέντρωση και στη δημιουργικότητα.

Ο λευκός θόρυβος είναι ένας είδος ηχητικού σήματος στο οποίο όλες οι συχνότητες ακουστικής κλίμακας παρίστανται με την ίδια ένταση.

Παρακάτω ακολουθούν μερικά παραδείγματα για να δεις πού μπορεί να βρεις ή πώς μπορείς να δημιουργήσεις λευκό θόρυβο:

• Βουητό ενός ανεμιστήρα ή κλιματιστικού: Οι ηλεκτρονικές συσκευές, όπως ο ανεμιστήρας ή ο κλιματισμός, συχνά παράγουν έναν ομοιόμορφο ήχο που λειτουργεί ως λευκός θόρυβος (πραγματικό παράδειγμα: υποψήφιος συγκεντρωνόταν μόνο με τον θόρυβο του απορροφητήρα στην κουζίνα... Έτσι όμως πέτυχε στο πανεπιστήμιο!)
• Μηχανές λευκού θορύβου: Υπάρχουν συσκευές (και εφαρμογές) που κατασκευάζονται ειδικά για να παράγουν λευκό θόρυβο, βοηθώντας στη συγκέντρωση, στη χαλάρωση ή ακόμα και στη βελτίωση του ύπνου.
• Ηχητικά κομμάτια σε εφαρμογές ή ιστοσελίδες: Υπάρχουν πολλές ψηφιακές πλατφόρμες (π.χ. το Noisli, το myNoise ή βίντεο στο YouTube) που αναπαράγουν λευκό θόρυβο ή παρόμοιους ήχους για να δημιουργήσουν ένα σταθερό ηχητικό περιβάλλον.

Αυτά τα παραδείγματα βοηθούν να δημιουργηθεί ένα σταθερό ηχητικό υπόβαθρο που μπορεί να μειώσει τις απότομες διακοπές και τους περισπασμούς, διευκολύνοντας έτσι τη συγκέντρωση ή τη χαλάρωση.

Έρευνα του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας (2019) έδειξε ότι μαθητές που μελετούσαν σε καφετέριες με μέτριο θόρυβο είχαν 15% καλύτερη απόδοση σε δημιουργικές ασκήσεις.

Το κόλπο του ψευδο-δασκάλου: Διδάξτε έναν φανταστικό μαθητή  

Αντί να επαναλαμβάνετε παθητικά, αναλάβετε τον ρόλο του καθηγητή.

Φανταστείτε ότι εξηγείτε την Ελληνική Επανάσταση σε έναν φίλο που δεν ξέρει τίποτα. Η μέθοδος Feynman, που χρησιμοποιείται στο MIT, βασίζεται σε αυτή την αρχή: Αν δεν μπορείτε να απλοποιήσετε μια έννοια, δεν την καταλαβαίνετε πλήρως.  

Βήματα

1. Γράψτε την έννοια σε χαρτί.  

2. Προσποιηθείτε ότι τη διδάσκετε σε ένα 5χρονο.  

3. Επιστρέψτε στις πηγές για να γεφυρώσετε κενά.  

Ανάποδη ψυχολογία: Πείτε ότι θα αποτύχετε!!!

Η αυτοπεποίθηση είναι σημαντική αλλά το να πούμε στον εαυτό μας ότι επιτρέπεται και να αποτύχουμε είναι εξίσου σημαντικό, μας ανακουφίζει από την πίεση και το άγχος.

Οι μαθητές που ομολογούν τους φόβους τους τελικά βελτιώνουν την απόδοσή τους γιατί μειώνουν το βάρος της «τελειότητας».

Ο ρόλος μας ως Συμβούλων Επαγγελματικού Προσανατολισμού στην About Career

Η βασική μας αρχή στην www.aboutcareer.gr είναι η κατανόηση των αναγκών και των ιδιαιτεροτήτων του κάθε συμβουλευόμενου.

Για αυτό και οι συνεδρίες που κάνουμε είναι πάντα ατομικές.

Δεν χρησιμοποιούμε τις ίδιες τεχνικές σε όλους. Ο κάθε μαθητής είναι ξεχωριστή περίπτωση και η συμβουλευτική πρέπει να προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθενός.

Οι κανόνες για αποτελεσματικό διάβασμα, σωστή διαχείριση χρόνου, smart στόχους κ.λπ. είναι ένας οδηγός, δεν είναι το Άγιο Δισκοπότηρο της επιτυχίας.

Συμπέρασμα

Οι Πανελλήνιες δεν είναι δρόμος με ελεγχόμενα όρια ταχύτητας· Είναι ένα παιχνίδι ψυχολογίας, πειραματισμού και αυτογνωσίας.

Όσο πιο πολύ αμφισβητείτε τις «καθιερωμένες» αλήθειες, τόσο πιο πιθανό είναι να ανακαλύψετε τον προσωπικό σας τύπο επιτυχίας. Το κλειδί είναι: Να είστε ανατρεπτικοί ακόμα και με τον εαυτό σας.

Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός βασίζεται στην καλλιέργεια των ατομικών χαρακτηριστικών για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα!

Γράφει,

Ανδρομάχη Παπαγιαννάκη

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού About Career

Share this post