Στον σημερινό κόσμο, γεμάτο ατελείωτες δυνατότητες, πολλοί νέοι εξακολουθούν να βρίσκονται χαμένοι όταν πρόκειται να επιλέξουν σπουδές, ή κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, αλλά και αργότερα όταν λένε: «Και τώρα τι κάνω;».  

Παρά τις προσπάθειες των γονέων και του σχολείου, αμέτρητοι νέοι παραμένουν αβέβαιοι για το μέλλον τους. Πολλοί δείχνουν ελάχιστο ενδιαφέρον να αναλογιστούν τις επιλογές τους ή να βρουν απαντήσεις. Προτιμούν να μείνουν στο «εδώ και τώρα» παρά να μπουν σε διαδικασία σχεδιασμού – γιατί πιστεύουν ότι δεν έχει νόημα. Αυτό εγείρει σημαντικά ερωτήματα: τι προκαλεί αυτή την αναποφασιστικότητα μεταξύ των νέων και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά;

Η πίεση των προσδοκιών

Ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στη σύγχυση μεταξύ των νέων είναι η συντριπτική πίεση από την οικογένεια, τους συνομηλίκους και την κοινωνία. Οι γονείς συχνά καθοδηγούν τα παιδιά τους προς συγκεκριμένες επιλογές σταδιοδρομίας, όπως η ιατρική, η μηχανική ή η νομική. 

Σύμφωνα με έρευνα, το 65% των μαθητών αναφέρει ότι αισθάνεται πίεση να ακολουθήσει επαγγέλματα που προτιμούν οι γονείς, γεγονός που προκαλεί σημαντικό στρες και άγχος. Τα νεαρά άτομα καλούνται να επιλέξουν ασφαλέστερα και πιο παραδοσιακά μονοπάτια, παραμερίζοντας τα ενδιαφέροντά τους. 

Για παράδειγμα, ένας μαθητής που είναι παθιασμένος με την τέχνη μπορεί να αισθάνεται «υποχρεωμένος» να ασχοληθεί με τις επιχειρήσεις επειδή αυτή φαίνεται πιο ασφαλής επιλογή. 

Πόσες φορές έχουμε ακούσει τη φράση: «Σπούδασε πρώτα, και μετά κάνε ό,τι θέλεις». Αυτή η κοινωνική αφήγηση συχνά περιορίζει την ικανότητά των μαθητών ναγΡΆΦΕΙ χαράξουν μια μοναδική σταδιοδρομία, με αποτέλεσμα τη δυσαρέσκεια.

«Βομβαρδισμός» με πληροφορίες

Στην ψηφιακή μας εποχή, ο τεράστιος όγκος πληροφοριών μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι. Οι νέοι έχουν πρόσβαση σε μια τεράστια γκάμα πόρων, ωστόσο οι αντικρουόμενες πληροφορίες μπορεί να είναι συντριπτικές. 

Για παράδειγμα, ένα μεμονωμένο θέμα όπως οι «επιλογές σταδιοδρομίας στην τεχνολογία» μπορεί να αποτελέσει αφορμή για χιλιάδες άρθρα, βίντεο και ιστολόγια, το καθένα από τα οποία προσφέρει διαφορετικές προοπτικές και συμβουλές.

Όταν κατακλύζονται από επιλογές, πολλοί μαθητές/σπουδαστές βιώνουν παράλυση, μην ξέροντας τι να επιλέξουν. Αυτό το συναίσθημα οδηγεί σε σύγχυση και τους προκαλεί αβεβαιότητα για τα πραγματικά τους ενδιαφέροντα, επιτείνοντας την αναποφασιστικότητά τους.

Ο φόβος της αποτυχίας

Ο φόβος της αποτυχίας συμβάλλει σημαντικά στην αβεβαιότητα των νέων σχετικά με τις επιλογές σταδιοδρομίας. Βλέπουν συχνά ιστορίες επιτυχίας, αλλά σπάνια ακούν για τις αποτυχίες που συνοδεύουν αυτές τις επιτυχίες. 

Μελέτες δείχνουν ότι πάνω από το 70% των μαθητών και σπουδαστών παραδέχεται ότι ανησυχεί για την αποτυχία να ανταποκριθεί στις προσδοκίες, γεγονός που μπορεί να μπλοκάρει τη λήψη αποφάσεων. Αντί να ρισκάρουν, πολλοί υιοθετούν τη στάση: «περιμένω και βλέπουμε». Αυτή η απροθυμία να κάνουν μια επιλογή μπορεί να οδηγήσει σε στασιμότητα και χαμένες ευκαιρίες. Αυτός ο φόβος συχνά καταπνίγει την ανάπτυξη και την εξερεύνηση.

Έλλειψη αυτογνωσίας

Η αυτογνωσία είναι το κλειδί για την καταπολέμηση της αναποφασιστικότητας. Πολλά εκπαιδευτικά συστήματα δίνουν προτεραιότητα στους βαθμούς και στα τεστ παρά στην ενίσχυση της αυτογνωσίας.

Για παράδειγμα, μια έρευνα έδειξε ότι μόνο το 40% των μαθητών γυμνασίου συμμετέχει σε εξωσχολικές δραστηριότητες που τους βοηθούν να αναγνωρίσουν τα ταλέντα τους. Η ενθάρρυνση της αυτοεξερεύνησης είναι ζωτικής σημασίας.

Η συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως ο εθελοντισμός, ο αθλητισμός, θεατρικές ομάδες κ.λπ. μπορεί να ανοίξει δρόμο για τους νέους.

Ο αντίκτυπος των οικονομικών παραγόντων

Οι οικονομικές ανησυχίες βαραίνουν σε μεγάλο βαθμό τις εκπαιδευτικές αποφάσεις των νέων. Η αύξηση του κόστους της εκπαίδευσης (φροντιστήρια, ιδιωτικές σχολές κ.λπ.) μπορεί να δημιουργήσει άγχος για τη δέσμευση σε τομείς που μπορεί να μην εγγυώνται οικονομική σταθερότητα.

Στην πραγματικότητα, το 74% των φοιτητών αναφέρει την οικονομική αβεβαιότητα ως κορυφαίο λόγο για την επιλογή παραδοσιακών οδών σταδιοδρομίας. Αυτή η ανησυχία μπορεί να οδηγήσει σε μια ηττοπαθή στάση, αναγκάζοντας τους μαθητές να επιλέξουν ασφαλέστερες επιλογές αντί να επιδιώξουν να ασχοληθούν με το πάθος τους, που σίγουρα θα τους ικανοποιούσε περισσότερο. 

Όταν οι οικονομικοί παράγοντες κυριαρχούν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η δημιουργικότητα συχνά έρχεται σε δεύτερη μοίρα, και έτσι εντείνονται τα συναισθήματα αβεβαιότητας.

Ενθάρρυνση αλλαγής νοοτροπίας

Για να αντιμετωπιστεί η αναποφασιστικότητα που αντιμετωπίζει η σημερινή νεολαία, η αλλαγή νοοτροπίας είναι κρίσιμη. 

Ενθαρρύνοντας τους νέους να δουν το ακαδημαϊκό τους ταξίδι ως μια σειρά εξερευνήσεων και όχι ως έναν μόνο δρόμο, μπορούμε να μειώσουμε την πίεση. Κάθε νέο αντικείμενο ή πεδίο μπορεί να είναι μια ευκαιρία για ανάπτυξη αντί για μια διά βίου δέσμευση. Η καλλιέργεια μιας κουλτούρας που προτρέπει την εξερεύνηση και βλέπει τα λάθη ως πολύτιμες μαθησιακές εμπειρίες μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να αποκτήσουν μεγαλύτερη άνεση.

Οι μαθητές μπορούν να μάθουν ότι είναι αποδεκτό να αλλάζουν προτιμήσεις και ότι η εξερεύνηση διαφόρων τομέων μπορεί να οδηγήσει σε εκπλήρωση των στόχων, αντί να αισθάνονται παγιδευμένοι από τις αρχικές τους αποφάσεις.

Ο ρόλος του επαγγελματικού προσανατολισμού

Μιλώντας πολλές φορές σε σχολεία, βλέπουμε τους μαθητές να μη συμμετέχουν πλήρως. Πολλές φορές δείχνουν αδιάφοροι και συγκαταβατικοί – λες και δεν τους αφορά αυτό που γίνεται.

Η εξατομικευμένη όμως συμβουλευτική μπορεί να αυξήσει την ικανοποίηση των μαθητών καθώς αναδεικνύει πιο εύκολα τις μοναδικές τους δεξιότητες και φιλοδοξίες. Όταν οι μαθητές λαμβάνουν εξατομικευμένες συμβουλές, είναι πιο πιθανόν να βρουν τις δικές τους μοναδικές διαδρομές που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους.

Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση μπορεί να μεταμορφώσει την ακαδημαϊκή τους πορεία, δείχνοντάς τους ότι μπορούν να επιτύχουν μια ικανοποιητική σταδιοδρομία.

Υπάρχει λύση

Η αβεβαιότητα γύρω από την ακαδημαϊκή σταδιοδρομία μεταξύ των νέων σήμερα οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η κοινωνική πίεση, ο «βομβαρδισμός» με πληροφορίες, ο φόβος της αποτυχίας, η έλλειψη αυτογνωσίας, οι περιορισμοί στην επαγγελματική καθοδήγηση και οι οικονομικές ανησυχίες.

Αντιμετωπίζοντας αυτά τα ζητήματα και προωθώντας μια πιο διερευνητική προσέγγιση στην εκπαίδευση, μπορούμε να δώσουμε τη δυνατότητα στους νέους να ερευνήσουν τον δικό τους δρόμο με αυτοπεποίθηση και σκοπό.

Καθώς μαθαίνουν τον εαυτό τους, η αναποφασιστικότητα μπορεί να μετατραπεί σε εξερεύνηση, οδηγώντας στην εκπλήρωση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών επιλογών.

Η παροχή εξατομικευμένου επαγγελματικού προσανατολισμού μπορεί να βοηθήσει τους σημερινούς νέους να μεταβούν από τη σύγχυση στη διαύγεια, εξοπλίζοντάς τους με τα εργαλεία που χρειάζονται για ένα επιτυχημένο και ικανοποιητικό μέλλον.

Γράφει,

Ανδρομάχη Παπαγιαννάκη

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού www.aboutcareer.gr

Share this post