Δεν υπάρχει πιο συχνή λέξη από το «βαριέμαι». Και όλοι οι γονείς παλεύουν με αυτή.

«Γιατί δεν διαβάζεις;»
«Βαριέμαι!»

«Γιατί κάνεις κοπάνες;»
«Βαριέμαι το σχολείο!»

«Γιατί δεν ενδιαφέρεσαι να βρεις τι επάγγελμα σου ταιριάζει;»
«Βαριέμαι, όλο τα ίδια λένε!»

Αυτό το «βαριέμαι» είναι το τέλειο καμουφλάζ για την έλλειψη ορίων.

Η εφηβεία είναι μια περίοδος γεμάτη αλλαγές, νέες εμπειρίες και προκλήσεις. Είναι η φάση όπου αρχίζουμε να διαμορφώνουμε την προσωπικότητά μας και αναζητάμε τη δική μας ανεξαρτησία. Σε αυτή την πορεία, η ικανότητα να βάζουμε όρια στον εαυτό μας είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της αυτοπειθαρχίας, την αυτογνωσία και την προσωπική μας ανάπτυξη. Ας δούμε πώς μπορούμε να ενισχύσουμε αυτές τις δεξιότητες και να χτίσουμε υγιείς συνήθειες στην καθημερινή μας ζωή.

Η σημασία των ορίων στην εφηβεία

Η εφηβεία είναι μια περίοδος στη ζωή γεμάτη εξερευνήσεις και ανακαλύψεις. Οι έφηβοι, όταν βρίσκονται σε αυτήν τη φάση, επιδιώκουν να κατανοήσουν ποιοι είναι και ποια είναι η θέση τους στον κόσμο. Σε αυτό το σημείο, η δημιουργία και η κατανόηση των ορίων μπορεί να είναι πραγματικά καθοριστικές. Ακολουθούν οι λόγοι για τους οποίους τα όρια είναι τόσο σημαντικά στην εφηβεία.

Ο ρόλος των ορίων στην αυτογνωσία

Τα όρια λειτουργούν ως οδηγός προς μια καλύτερη κατανόηση του εαυτού. Όταν οι έφηβοι θέτουν όρια, αρχίζουν να μαθαίνουν τι είναι αυτό που πραγματικά εκτιμούν και τι τους ενοχλεί. Δουλεύοντας την αυτογνωσία, οι έφηβοι μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους, και να εκτιμούν τη μοναδικότητά τους.

Μέσω των ορίων, οι έφηβοι έχουν την ευκαιρία να σκεφτούν κριτικά τις επιλογές τους. Για παράδειγμα, μπορούν να αναρωτηθούν αν κάποια απόφαση συμμορφώνεται με τις αξίες τους ή αν αφορά μια ανάγκη στιγμιαίας ευχαρίστησης. Αυτή η διαδικασία στηρίζει την επίτευξη μιας βαθύτερης αίσθησης ευχαρίστησης και ευθύνης.

Η επιρροή στην προσωπική ανάπτυξη

Τα όρια αποτελούν σημείο αναφοράς για την προσωπική ανάπτυξη των εφήβων. Ορίζοντας τι μπορούν ή δεν μπορούν να δεχτούν, μαθαίνουν να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και να διεκδικούν δικαιώματα και επιθυμίες. Αυτό δεν τους βοηθά μόνο να προστατεύουν την ψυχική τους υγεία, αλλά και να εστιάζουν την προσοχή τους στις προσωπικές τους φιλοδοξίες.

Επιπλέον, μέσω της οριοθέτησης, καλλιεργείται η αυτοαποδοχή, χαρακτηριστικό απαραίτητο για την επιτυχία σε κάθε τομέα της ζωής. Η προσωπική ανάπτυξη δεν είναι μια γραμμική διαδικασία. Μέσα από τις προκλήσεις που συνοδεύουν την τοποθέτηση ορίων, οι έφηβοι μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τις ήττες και να αποδέχονται τις επιτυχίες τους.

Βήματα προς την ανεξαρτησία

Η ικανότητα να βάλει κανείς όρια είναι πολύτιμη για τη διαδρομή προς την ανεξαρτησία. Όταν οι έφηβοι θέτουν τα δικά τους όρια, γίνονται πιο αυτόνομοι και μαθαίνουν να βασίζονται στις αποφάσεις τους. Παράλληλα, ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους καθώς αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους.

Τα όρια είναι μια μορφή αυτοελέγχου που βοηθά τους εφήβους να αντιμετωπίζουν την πίεση από φίλους και κοινωνία, επιλέγοντας ενέργειες που είναι ευθυγραμμισμένες με τις βαθύτερες αξίες τους. Με αυτό τον τρόπο, οι έφηβοι μαθαίνουν να κάνουν επιλογές που τους οδηγούν προς την ελευθερία και την αυτονομία.

Η οριοθέτηση μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την εκπαίδευση της διαχείρισης χρόνου.

Στρατηγικές για αυτοπειθαρχία και διαχείριση χρόνου

Η αυτοπειθαρχία είναι το κλειδί για τη διατήρηση των ορίων και την προσωπική ανάπτυξη. Αποτελεί θεμελιώδη ικανότητα που μπορεί να καθορίσει την επιτυχία μιας προσπάθειας και να κατευθύνει τον έφηβο προς τους στόχους του. Ας δούμε κάποιες στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό.

Θέστε ρεαλιστικούς στόχους

Η θέσπιση στόχων είναι ένα κρίσιμο βήμα στην ανάπτυξη της αυτοπειθαρχίας. Οι έφηβοι πρέπει να μάθουν να θέτουν στόχους που είναι ρεαλιστικοί και εφικτοί. Αυτό σημαίνει ότι είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τι είναι πραγματικά δυνατόν να επιτευχθεί με βάση τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους.

Όταν οι στόχοι είναι σαφείς και συγκεκριμένοι, βοηθούν τους εφήβους να επικεντρωθούν σε αυτούς και να καταβάλουν την προσπάθεια που απαιτείται. Οι μικροί καθημερινοί στόχοι είναι ιδιαιτέρως βοηθητικοί, καθώς οδηγούν σε μικρές επιτυχίες που ενισχύουν την αυτοεκτίμηση. Είναι σημαντικό οι έφηβοι να ανταμείβουν τον εαυτό τους για κάθε επίτευξη, όσο μικρή και αν είναι, αφού αυτή η συνήθεια καλλιεργεί το εσωτερικό τους κίνητρο.

Δημιουργήστε υγιείς καθημερινές συνήθειες

Οι υγιείς συνήθειες αποτελούν θεμέλιο για την ανάπτυξη της αυτοπειθαρχίας. Με το να εντάσσονται καθημερινά στη ζωή του εφήβου, προσφέρουν δομή και σταθερότητα. Οι συνήθειες προάγουν μια σταθερή ρουτίνα που μπορεί να περιλαμβάνει τακτική άσκηση, ισορροπημένη διατροφή και επαρκή ύπνο.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να περιορίζεται ο χρόνος χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών.

Δεν βοηθάνε καθόλου η αλόγιστη χρήση του κινητού τηλεφώνου και η συνεχής έκθεση στα κοινωνικά δίκτυα.

Υιοθετώντας υγιείς συνήθειες, ο έφηβος αποκτά καλύτερο έλεγχο της καθημερινότητάς του και, κατ' επέκταση, της ζωής του. Αυτές οι συνήθειες μπορούν να τον βοηθήσουν να μείνει συγκεντρωμένος στους στόχους του και να αντισταθεί σε ερεθίσματα που απομακρύνουν τον έφηβο από τον στόχο του.

Αξιολογήστε και προσαρμόστε τις συνήθειές σας

Η κατανόηση του τι λειτουργεί και τι όχι στη ζωή σας είναι καίριας σημασίας για την αυτοπειθαρχία. Οι έφηβοι πρέπει να είναι ανοιχτοί στην αξιολόγηση των συνηθειών τους και να τις προσαρμόζουν ώστε να εξυπηρετούν καλύτερα τους στόχους τους.

Αυτό απαιτεί μια ειλικρινή ανασκόπηση των καθημερινών δράσεων και της αποτελεσματικότητάς τους. Έχει σημασία να ρωτούν τον εαυτό τους: «Αυτό με φέρνει πιο κοντά στους στόχους μου; Μου δίνει ενέργεια και χαρά, ή μήπως με εξαντλεί;».

Η προσαρμοστικότητα είναι κλειδί εδώ. Οι συνθήκες στη ζωή ενός εφήβου είναι συχνά ρευστές, και αυτό σημαίνει ότι ίσως χρειαστεί να αλλάζουν ορισμένες συνήθειες ή να αποκτούν νέες προκειμένου να διατηρήσουν την ισορροπία και την παραγωγικότητά τους. Αποδεχόμενοι και προσαρμόζοντας τη στρατηγική τους, οι έφηβοι ενισχύουν όχι μόνο την αυτοπειθαρχία τους, αλλά και την ικανότητα να διαχειρίζονται την αλλαγή με θετική διάθεση.

Η διαδικασία αυτή, πέρα από τα προφανή οφέλη, συμβάλλει και στη διαμόρφωση μιας πιο ώριμης και υπεύθυνης στάσης απέναντι στους προσωπικούς και επαγγελματικούς στόχους τους. Με τις σωστές αλλαγές, οι έφηβοι μπορούν να δημιουργήσουν μια ζωή γεμάτη με ουσιαστικά επιτεύγματα και μια υγιή προσέγγιση στην καθημερινότητα.

Πρακτικοί τρόποι για χτίσιμο ορίων

Η οριοθέτηση αναφορικά με τις υπαρξιακές ανάγκες ενός εφήβου μπορεί να είναι πρόκληση, αλλά, με μερικά πρακτικά βήματα, αυτή η διαδικασία γίνεται σαφώς πιο εφικτή και ωφέλιμη.

Προσδιορίστε τις προτεραιότητές σας

Η κατανόηση των προτεραιοτήτων σας είναι το πρώτο βήμα στην τοποθέτηση αποτελεσματικών ορίων. Σκεφτείτε τι είναι πράγματι σημαντικό για εσάς. Είναι οι σχολικές επιδόσεις, ο αθλητισμός ή η κοινωνική σας ζωή; Κρατώντας μια λίστα με τις πιο σημαντικές δραστηριότητες, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τις διασπάσεις και να εστιάσετε την προσοχή σε αυτά που πραγματικά έχουν σημασία.

Καταγράψτε τα σημαντικά πράγματα που θέλετε να πετύχετε.

Ρωτήστε τον εαυτό σας πώς κάθε δραστηριότητα συμβάλλει στους στόχους σας.

Αφήστε περιθώριο για προσωπικό χρόνο και ανάπαυση.

Όταν έχετε καθορίσει τις προτεραιότητές σας, γίνεται ευκολότερο να πείτε «όχι» σε οποιαδήποτε απόσπαση δεν εξυπηρετεί τους στόχους σας.

Μάθετε να λέτε «όχι»

Το να μάθετε να λέτε «όχι» δεν είναι εύκολο, ειδικά αν ανησυχείτε για το πώς θα το αντιληφθούν οι άλλοι. Ωστόσο, είναι μια απαραίτητη δεξιότητα για τη διατήρηση του χώρου και του χρόνου που χρειάζεστε για τον εαυτό σας. Θυμηθείτε ότι το να αρνείστε δεν σημαίνει ότι είστε αγενείς ή αντικοινωνικοί, αλλά ότι φροντίζετε για τις δικές σας ανάγκες.

Αναγνωρίστε τις καταστάσεις όπου το «όχι» είναι απαραίτητο. «Όχι, δεν θα είμαι πάντα διαθέσιμος/η στο Facebook, Instagram, TikTok», «Όχι, δεν θα κάνω κοπάνα, θέλω να παρακολουθήσω», «Όχι, δεν μπορώ να είμαι συνέχεια έξω, θα κάτσω μέσα γιατί έχω διάβασμα» κ.λπ.

Χρησιμοποιήστε ευγενικές εκφράσεις όπως «Αυτήν τη στιγμή δεν μπορώ γιατί πρέπει να συγκεντρωθώ στη μελέτη μου».

Το «όχι» δεν πρέπει να θεωρείται αρνητική απάντηση. Είναι, στην πιο απλή εκδοχή του, το βήμα προς την προσωπική σας εξέλιξη.

Όταν βαριέστε

Όταν νιώθετε ότι βαριέστε, σίγουρα δεν έχετε βάλει όρια στον εαυτό σας.

Χωρίς όρια δεν μπορείτε να θέσετε στόχους.

Χωρίς στόχους δεν μπορείτε να βρείτε τον δρόμο προς τη σταδιοδρομία σας.

Σταδιοδρομία σημαίνει να χαράξετε τον δικό σας χάρτη, τη δική σας πορεία.

Αλλά, όπως λέει και μια παροιμία, «αν δεν ξέρεις πού να πας, πηγαίνεις εκεί που βλέπεις».

Συμπέρασμα

Ως έφηβοι, βάζοντας όρια στον εαυτό σας, κάνετε ένα σημαντικό βήμα προς την προσωπική ανάπτυξη και αυτογνωσία. Η αυτοπειθαρχία δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά είναι εξαιρετικά ωφέλιμη. Με την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών, όπως η σωστή διαχείριση χρόνου και η συνειδητή επιλογή των δραστηριοτήτων σας, χτίζετε τις βάσεις για ένα επιτυχημένο μέλλον. Θυμηθείτε να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας και να δίνετε χρόνο στις αλλαγές για να δείξουν τα αποτελέσματά τους. Η προσπάθειά σας σήμερα θα καρποφορήσει αύριο!

Στην About Career γνωρίζουμε ότι η στοχοθεσία είναι το κλειδί της επιτυχίας. Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να κινητοποιήσουμε τον κάθε συμβουλευόμενο να βρει τον δικό του στόχο, να τον ακολουθήσει και, τέλος, να τον κατακτήσει.

Γράφει,

Ανδρομάχη Παπαγιαννάκη

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού About Career

Share this post