Δεδομένου ότι βρισκόμαστε μια ανάσα από τις Πανελλήνιες 2024 αξίζει να σταθούμε σε μία παράδοξη πραγματικότητα που ήρθε στην επιφάνεια την περσινή χρονιά. Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις του 2023 αποκάλυψαν την ύπαρξη αξιοσημείωτου αριθμού κενών θέσεων στα Τμήματα Φυσικής και Μαθηματικών!
Συγκεκριμένα, στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το 84% των θέσεων έμειναν κενές (από τις 199 θέσεις, έμειναν κενές οι 183) ενώ στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το 87% των θέσεων έμειναν κενές (από τις 225 θέσεις, έμειναν κενές οι 210). Μεγάλα ποσοστά κενών θέσεων σημειώνονται και στο Τμήμα Φυσικής του ΔΙ.ΠΑ.Ε. (77%), στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (82%), στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αιγαίου (69%) και στα Τμήματα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (61% σε αμφότερα).
Ακόμη και στις μεγάλες πόλεις —που έχουν διαχρονικά υψηλή ζήτηση από τους μαθητές— παρατηρούμε μεγάλο αριθμό κενών θέσεων. Στο ΑΠΘ, το 52% των θέσεων έμειναν κενές στο Τμήμα Μαθηματικών και το 40% των θέσεων έμειναν κενές στο Τμήμα Φυσικής. Στο ΕΚΠΑ, το 47% των θέσεων έμειναν κενές στο Τμήμα Μαθηματικών.
Συγκεντρωτικά, στα Τμήματα Μαθηματικών έμεινε κενό το 55% των θέσεων και στα Τμήματα Φυσικής το 47%!
Τα υψηλά ποσοστά κενών θέσεων είναι δύσκολο να ερμηνευθούν καθώς μπορεί να οφείλονται σε πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες, ακόμη και σε τυχαίους. Στην συνέχεια επιχειρούμε να αποκρυπτογραφήσουμε τους ενδεχόμενους παράγοντες για το εν λόγω φαινόμενο.
Μία πιθανή αιτία, είναι ο υψηλός Συντελεστής Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΣΕΒΕ), ο οποίος λειτουργεί σαν κόφτης για πολλούς υποψηφίους. Επισημαίνουμε ότι ο ΣΕΒΕ μπορεί να κυμαίνεται από 0,8 έως 1,20 (υπενθυμίζουμε ότι ο συντελεστής προσδιορίζεται από το κάθε Τμήμα ξεχωριστά). Ειδικότερα, στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων όπως και στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στα οποία παρατηρήθηκαν τα υψηλά ποσοστά κενών θέσεων, o ΣΕΒΕ ήταν υψηλός και συγκεκριμένα: 1,05. Απεναντίας, στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Κρήτης και στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Πάτρας ο ΣΕΒΕ ήταν χαμηλός: 0,8 και τα ποσοστά κενών θέσεων μηδενικά (να τονίσουμε βέβαια ότι ο αριθμός των αρχικών θέσεων στο Τμήμα της Κρήτης ήταν 45, δηλαδή αρκετά μικρότερος από τα υπόλοιπα Τμήματα Μαθηματικών, κάτι το οποίο σίγουρα βοήθησε στην κάλυψη των θέσεων)! Ίσως, λοιπόν, ο μεγάλος αριθμός κενών θέσεων να εξαρτάται σε έναν βαθμό (μικρότερο ή μεγαλύτερο) από τον υψηλό ΣΕΒΕ. Το πρόβλημα με τους Συντελεστές Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΣΕΒΕ) είχε διαφανεί από τις Πανελλήνιες του 2022, αλλά τα Τμήματα διατήρησαν τον ΣΕΒΕ στο 1.05 και το 2023.
Μία άλλη ενδεχόμενη εξήγηση είναι η εσφαλμένη εντύπωση που έχουν αρκετοί υποψήφιοι αλλά και γονείς ότι οι σχολές αυτές αποτελούν «μονόδρομο» οδηγώντας αποκλειστικά και μόνο στην εκπαίδευση και στο επάγγελμα του καθηγητή. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Τα Μαθηματικά και η Φυσική είναι βασικές επιστήμες για πολλούς τομείς. Οι απόφοιτοι των Τμημάτων έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν ευέλικτες και πολύτιμες δεξιότητες και έχουν ευρείες ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης σε τομείς, όπως η τεχνολογία, η έρευνα, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η ανάλυση δεδομένων και πολλά άλλα. Ειδικότερα, οι απόφοιτοι Τμημάτων Φυσικής μπορούν να εξειδικευτούν στη Βιομηχανία της ενέργειας (αναδυόμενο πεδίο είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), στη Μηχανική μάθηση, στη Μετεωρολογία κ.ά. και οι απόφοιτοι Τμημάτων Μαθηματικών μπορούν να εξειδικευτούν στην Αναλογιστική, στον Προγραμματισμό, στην Ανάλυση δεδομένων κ.ά..
Τέλος, οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία και οι ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας μπορεί να επηρεάζουν τις προτιμήσεις των μαθητών, ώστε να αναζητούν προγράμματα σπουδών που συνδέονται άμεσα και «εξόφθαλμα» με τις Νέες τεχνολογίες και την Επιστήμη των Υπολογιστών.
Τονίζουμε, λοιπόν, ότι οι απόφοιτοι των Τμημάτων Φυσικής και Μαθηματικών διαθέτουν τις ικανότητες προκειμένου να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την αξία αυτών των ειδικοτήτων και να ενθαρρύνουμε τους νέους να ακολουθήσουν τα πραγματικά ενδιαφέροντά τους, ανεξάρτητα από τις προκαταλήψεις και τις μονοδιάστατες —ορισμένες φορές— επιταγές της αγοράς εργασίας.
Επεξεργασία - Επιμέλεια: Βασιλική Κουτρούμπα, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας LABORA.