Σκέψεις για τους μαθητές της Γ΄ γυμνασίου

Ένας μεγάλος σταθμός στη ζωή των μαθητών είναι η μετάβαση από την υποχρεωτική εκπαίδευση στο λύκειο. Ηλικιακά σηματοδοτείται η είσοδος στην εφηβεία.

Η πρώτη μεγάλη απόφαση είναι η επιλογή τύπου λυκείου. Γενικό λύκειο ή επαγγελματική/τεχνολογική κατεύθυνση; Αυτή η απόφαση δεν σχετίζεται μόνο με τις οικονομικές απολαβές αλλά και με την κοινωνική θέση, την αίσθηση της αξίας του «εαυτού», τον σχεδιασμό της ζωής των παιδιών. Είναι μία απόφαση για τη σταδιοδρομία η οποία περιλαμβάνει τη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων και την επιλογή μεταξύ πολλών επαγγελματικών εναλλακτικών προοπτικών.

Οι έφηβοι καθημερινά κατακλύζονται από ερωτήσεις όπως:

• Τι σπουδές θα ακολουθήσεις;
• Ποιο επιστημονικό πεδίο θα επιλέξεις;
• Θα επιλέξεις γενικό λύκειο ή επαγγελματικό;

Έτσι βρίσκονται μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις σχετικά με το μέλλον τους χωρίς να έχουν πάντα την ωριμότητα και τις γνώσεις ώστε να πάρουν τις σωστές. Επίσης καθόλου αμελητέες δεν είναι οι κοινωνικές καταβολές, η οικονομική κατάσταση και το μορφωτικό επίπεδο της οικογένειας, τα στερεότυπα που φέρνουμε μαζί μας και οι προσδοκίες των σημαντικών «άλλων», όπως της οικογένειας, των φίλων ακόμα και των δασκάλων.

Πού θα έπρεπε να στηρίζεται η απόφαση για την επιλογή τύπου λυκείου;

Για να μπορέσει ένας έφηβος να πάρει απόφαση για το επαγγελματικό μέλλον του θα πρέπει να έχει γνωρίσει καλά τον εαυτό του, πράγμα βέβαια πολύ δύσκολο. Για αυτό χρειάζεται μία καθοδήγηση. Πρέπει να αξιολογηθούν τα ενδιαφέροντά του, τα ταλέντα του, οι προσδοκίες του, οι ιδιαιτερότητές του, οι επιδόσεις του στο σχολείο και οι αξίες του προκειμένου να πάρει μία απόφαση.

Η ενημέρωση για τους τύπους λυκείου και οι προοπτικές του καθενός είναι ζωτικής σημασίας. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τον κόσμο της εργασίας, τα αναδυόμενα επαγγέλματα, τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισμούς κάθε τύπου λυκείου. Δεν χρειάζεται να καταλήξουν στο επάγγελμα που θα επιλέξουν από τη Γ΄ γυμνασίου. Χρειάζεται πρώτα να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να πάρουν πληροφορίες για τον κόσμο της εργασίας και τελικά να αποφασίσουν.

Διευκρίνιση παρανοήσεων

• «Τα επαγγελματικά λύκεια είναι για τους αδύναμους μαθητές, οι καλοί μαθητές πάνε στο γενικό λύκειο». Αυτό είναι μία «ταμπέλα». «Ο αδύναμος μαθητής να γίνει εργάτης, ενώ ο καλός να γίνει επιστήμονας». Μήπως θα έπρεπε να πούμε ότι ο διαχωρισμός πρέπει να γίνεται με βάση τα ταλέντα, τις δεξιότητες και τις ικανότητες του κάθε παιδιού; Πόσο κύρος έχουν στο μυαλό μας οι ταμπέλες; Ένας ηλεκτρολόγος ή υδραυλικός έχει λιγότερη αξία από έναν δικηγόρο;
• «Αν θέλεις να μπεις στην Ιατρική, για παράδειγμα, καλύτερα να φοιτήσεις σε επαγγελματικό λύκειο, είναι πιο εύκολα τα μαθήματα». Εδώ ξυπνάει η αθάνατη ελληνική κουτοπονηριά. Το ποσοστό εισαγωγής στις σχολές Υγείας από ΕΠΑ.Λ. είναι το 5% των εισακτέων. Για αυτό βλέπουμε οι βάσεις εισαγωγής στα ΕΠΑ.Λ. να είναι μεγαλύτερες σε σχέση με τα ΓΕ.Λ. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα: φέτος η βάση για την Ιατρική Αθηνών από τα ΓΕ.Λ. ήταν 19.000 μόρια, ενώ η βάση από τα ΕΠΑ.Λ. ήταν 19.460 μόρια.
• «Η ύλη των εξετάσεων είναι πολύ λιγότερη και πιο εύκολη στα ΕΠΑ.Λ. απ' ότι στα ΓΕ.Λ.». Η ύλη είναι διαφορετική και σαφώς πιο διαχειρίσιμη. Όμως εδώ πρέπει να προσέξουν πολύ οι μαθητές των ΕΠΑ.Λ. οι οποίοι στοχεύουν σε Πολυτεχνικές και Ιατρικές σχολές. Ειδικότερα, οι μαθητές των ΕΠΑ.Λ. υστερούν σε θεωρητική κατάρτιση και γι' αυτό πολλοί φοιτητές εγκαταλείπουν τις σπουδές τους!

Τα λύκεια

Ας κάνουμε μια αδρή περιγραφή των δύο τύπων λυκείου:

- Γενικό Λύκειο (ΓΕ.Λ.)

Προετοιμάζει τους μαθητές για την είσοδό τους σε πανεπιστημιακές σχολές. Τα μαθήματα όλων των κατευθύνσεων εμβαθύνουν σε θεωρητικές γνώσεις και πρακτικά είναι έτοιμοι για το πρώτο έτος του εκάστοτε πανεπιστημίου. Έχουν επίσης το γνωστικό υπόβαθρο να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις των επόμενων πανεπιστημιακών μαθημάτων.

- Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑ.Λ.)

Επικεντρώνεται σε πρακτικές δεξιότητες και επαγγελματική κατάρτιση. Υπάρχουν εννέα τομείς:

1.   Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος

2.   Διοίκησης και Οικονομίας

3.   Δομικών Έργων, Δομημένου Περιβάλλοντος και Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού

4.   Εφαρμοσμένων Τεχνών

5.   Ηλεκτρολογίας, Ηλεκτρονικής και Αυτοματισμού

6.   Μηχανολογίας

7.   Ναυτιλιακών Επαγγελμάτων

8.   Πληροφορικής

9.   Υγείας και Πρόνοιας – Ευεξίας

Τα ΕΠΑ.Λ είναι μια καλή επιλογή για τους μαθητές που επιθυμούν να ακολουθήσουν ένα τεχνικό επάγγελμα.

- Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια (Π.ΕΠΑ.Λ.)

Η λειτουργία τους ξεκίνησε σταδιακά από τη σχολική χρονιά 2021-2022 και ήδη λειτουργούν 19 λύκεια σε όλη τη χώρα. Ο σκοπός του Υπουργείου είναι να εξελιχθούν όλα τα ΕΠΑ.Λ. σε Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια, τα οποία θα συνδέουν τους μαθητές πιο εύκολα με την αγορά εργασίας.

Και από τους δύο τύπους λυκείου μπορεί να εισαχθεί ένας μαθητής στο πανεπιστήμιο, μόνο όμως από τα επαγγελματικά λύκεια μπορεί να επιλέξει ένα τεχνικό επάγγελμα όπως για παράδειγμα του κομμωτή, του μάγειρα ή του αργυροχρυσοχόου.

Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και τα καλλιτεχνικά και μουσικά λύκεια, με τις δικές τους ιδιαιτερότητες, των οποίων η ανάπτυξη ξεφεύγει από τη λογική αυτού του άρθρου.

Πώς να επιλέξω λύκειο;

Επιτυχημένος επαγγελματίας είναι αυτός που του αρέσει το επάγγελμά του. Αυτό είναι νόμος! Το ερώτημα λοιπόν αλλάζει και γίνεται: Τι μου αρέσει και τι μου ταιριάζει να κάνω;

Οι περισσότεροι γονείς λένε: «Κάνε ό,τι επάγγελμα θέλεις, εγώ θα σε στηρίξω». Το θέμα είναι ότι το παιδί δεν ξέρει τι θέλει να κάνει και γι' αυτό νιώθει μετέωρο. Η λύση σε αυτό είναι η πληροφόρηση. Πρέπει να μάθει ποιες επιλογές έχει, ποιες είναι οι τάσεις της αγοράς σήμερα, ποια βήματα πρέπει να κάνει για να φτάσει στον στόχο του. Σημαντικό βήμα είναι να βοηθηθεί μέσα από τον επαγγελματικό προσανατολισμό, να γνωρίσει τον εαυτό του, τις ικανότητές του, τα ενδιαφέροντά του, τις αξίες του και να ταιριάξουν όλα αυτά με τις σπουδές που θα ήθελε να ακολουθήσει.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν είναι μια ακόμη πολυτέλεια. Είναι ανάγκη!

Γράφει,

Ανδρομάχη Παπαγιαννάκη

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού στην www.aboutcareer.gr

Share this post