Δύο κλάδοι των οποίων το αντικείμενο δεν γνωρίζουμε καλά
Τι σημαίνει ο όρος «μηχανικός»
Τη λέξη «μηχανή» τη συναντάμε ήδη στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια, και σημαίνει το μέσο, τον τρόπο, το βοήθημα, το οποίο μας δίνει τη νίκη και την υπεροχή.
Ο μηχανικός είναι αυτός που χρησιμοποιεί ως εργαλεία/βοήθημα τις γνώσεις κυρίως από τις θετικές επιστήμες με σκοπό να νικήσει και να επιλύσει προβλήματα, τεχνολογικά, οικονομικά, κοινωνικά και άλλα.
Ένας μηχανικός χρησιμοποιεί διάφορους επιστημονικούς κλάδους για να καταφέρει να σχεδιάσει, να παραγάγει και να λειτουργήσει: αντικείμενα, κατασκευές και διαδικασίες.
Ως επιστήμη, η μηχανική ανήκει στις εφαρμοσμένες επιστήμες, οι οποίες ασχολούνται με τη μελέτη, τη σχεδίαση, την ανάπτυξη, την υλοποίηση και εφαρμογή, την παραγωγή, τη συντήρηση και βελτίωση δομών, υποδομών, εγκαταστάσεων, συστημάτων κ.λπ.
Ειδικότητες μηχανικών
Οι ακαδημαϊκές ειδικότητες των μηχανικών είναι αυτές του πολιτικού μηχανικού, του αρχιτέκτονα μηχανικού, του μηχανολόγου μηχανικού, του ηλεκτρολόγου μηχανικού, του ναυπηγού μηχανικού, του χημικού μηχανικού, του αγρονόμου τοπογράφου μηχανικού.
Πιο πρόσφατες είναι οι ειδικότητες του ηλεκτρονικού μηχανικού, του μεταλλειολόγου μηχανικού, του μηχανικού πολεοδομίας, του μηχανικού αυτοματισμών, του μηχανικού περιβάλλοντος, του μηχανικού παραγωγής και διοίκησης, του μηχανικού υλικών, του μηχανικού σχεδίασης προϊόντων και συστημάτων, του μηχανικού οικονομίας και διοίκησης.
Εδώ θα μας απασχολήσουν οι μηχανικοί οικονομίας και διοίκησης καθώς και οι μηχανικοί παραγωγής και διοίκησης διότι συχνά υπάρχει σύγχυση και δεν γίνεται κατανοητή η διαφορά ανάμεσα στις δύο ειδικότητες.
Μηχανικός οικονομίας και διοίκησης
Στην Ελλάδα υπάρχει ένα τμήμα: το Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με έδρα τη Χίο, το οποίο ανήκει στις πολυτεχνικές σχολές πενταετούς φοίτησης.
Ο μηχανικός οικονομίας και διοίκησης (Financial and Management Engineer) είναι ο επαγγελματίας ο οποίος εφαρμόζει μεθοδολογίες εφαρμοσμένης μηχανικής σε τεχνικοοικονομικά προβλήματα, συνδυάζοντας τα επιστημονικά πεδία της χρηματοοικονομικής μηχανικής και της μηχανικής της διοίκησης, τα οποία αποτελούν και τις δύο κατευθύνσεις της σχολής.
Με απλά λόγια, η χρηματοοικονομική μηχανική αφορά τεχνικές για μετοχές, ομόλογα, εμπορικές αγορές, όπως πετρέλαιο, χρυσός, swaps, παράγωγα κ.λπ.
Η μηχανική της διοίκησης αφορά θέματα λογιστικής, διοίκησης έργων, διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, συστήματα διαχείρισης πληροφοριών, ποιοτικούς ελέγχους, περιβαλλοντική διαχείριση κ.λπ. Εφοδιασμένος ο απόφοιτος με γνώσεις μαθηματικών, στατιστικής, οικονομίας, πληροφορικής, επιχειρησιακής έρευνας, έχει τη δυνατότητα να εργαστεί στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
Προοπτικές απασχόλησης αποφοίτων
Οι προοπτικές απασχόλησης καλύπτουν ένα ευρύ πεδίο δραστηριοτήτων, όπως:
- διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων για λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων (big data, data analytics, business analytics)
- ανάπτυξη εφαρμογών διαδικτύου και πληροφοριακών συστημάτων
- οικονομική διαχείριση, διαχείριση χαρτοφυλακίου και λήψη χρηματοοικονομικών αποφάσεων
- σχεδιασμός και βελτιστοποίηση συστημάτων παραγωγής και εφοδιαστικής αλυσίδας (αποθήκευσης και διανομής – logistics)
- διοίκηση/διαχείριση έργων (project management).
Η εισαγωγή των φοιτητών γίνεται:
από τα ΓΕ.Λ.
- 2ο επιστημονικό πεδίο - θετικές και τεχνολογικές επιστήμες
- 4ο επιστημονικό πεδίο - επιστήμες οικονομίας και πληροφορικής
Βάση εισαγωγής | ΕΒΕ |
8.700 | 8,34 |
από τα ΕΠΑ.Λ.
Από τους τομείς: Μηχανολογίας, Πληροφορικής, Διοίκησης και Οικονομίας, Ναυτιλιακών Επαγγελμάτων
Βάση εισαγωγής | ΕΒΕ |
13.225 | 6,12 |
Μεταπτυχιακές σπουδές
Οι κλάδοι μεταπτυχιακών αφορούν την οικονομία και τη μηχανική.
Το Τμήμα προσφέρει μεταπτυχιακά στη Χρηματοοικονομική Μηχανική, στη Μηχανική της Διοίκησης, και στη Διοίκηση και Οικονομία Δημοσίων Οργανισμών και Φορέων.
Επαγγελματικά δικαιώματα
Οι απόφοιτοι του Τμήματος εντάσσονται στο Τεχνικό Επαγγελματικό Επιμελητήριο Ελλάδος, ενώ αναμένεται η απόφαση για την απόδοση επαγγελματικών δικαιωμάτων.
Με βάση το ΦΕΚ 193/Γ΄/13.12.2017, οι απόφοιτοι του Τμήματος Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης έχουν τη δυνατότητα ένταξης στον κλάδο εκπαιδευτικού προσωπικού της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ΠΕ80 Οικονομίας.
Με βάση απόφαση της Κεντρικής Διοίκησης του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, οι απόφοιτοι του Τμήματος Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης με κατεύθυνση τη Χρηματοοικονομική Μηχανική έχουν τη δυνατότητα να εγγραφούν στο Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος.
Μηχανικός παραγωγής και διοίκησης
Ο χώρος στον οποίο δραστηριοποιείται ο μηχανικός παραγωγής και διοίκησης είναι οι βιομηχανίες, οι μονάδες παραγωγής, και η διοίκηση.
Η βασική του εργασία είναι ο σχεδιασμός, ο προγραμματισμός, και ο έλεγχος της παραγωγικής διαδικασίας έτσι ώστε να διασφαλίζονται η καλή λειτουργία όλων των μηχανών παραγωγής, η συντήρησή τους, ο προγραμματισμός τους και ταυτόχρονα να γίνεται σωστός συντονισμός σε όλη την παραγωγική διαδικασία με σκοπό τη βέλτιστη παραγωγή, την εξοικονόμηση πόρων, την αύξηση της παραγωγικότητας και τη διαχείριση των προβλημάτων που προκύπτουν.
Οι θέσεις απασχόλησης ενός μηχανικού παραγωγής και διοίκησης μπορεί να είναι οι εξής:
Μηχανικός παραγωγής: Οι μηχανικοί παραγωγής εργάζονται στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και τη βελτιστοποίηση των διεργασιών παραγωγής σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Διευθυντής παραγωγής: Οι διευθυντές παραγωγής είναι υπεύθυνοι για την ημερήσια λειτουργία των εγκαταστάσεων παραγωγής, τον έλεγχο των διαδικασιών και τη διαχείριση του προσωπικού.
Μηχανικός διοίκησης ποιότητας: Οι μηχανικοί διοίκησης ποιότητας εργάζονται για τη διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων και των διεργασιών παραγωγής.
Διευθυντής εφοδιαστικής αλυσίδας: Οι διευθυντές εφοδιαστικής αλυσίδας διαχειρίζονται τη ροή των υλικών και των προϊόντων από τους προμηθευτές στην εταιρία και στους πελάτες.
Διευθυντής λειτουργικού: Οι διευθυντές λειτουργικού είναι υπεύθυνοι για τον συντονισμό και τη διοίκηση των λειτουργικών τμημάτων μιας εταιρίας.
Μηχανικός αυτοματισμού και ρομποτικής: Οι ειδικοί στον αυτοματισμό και τη ρομποτική εργάζονται στον σχεδιασμό και την εφαρμογή αυτόματων συστημάτων στην παραγωγή.
Μηχανικός εφοδιαστικής αλυσίδας: Οι μηχανικοί εφοδιαστικής αλυσίδας εργάζονται για την αποτελεσματική διαχείριση και τον σχεδιασμό των διαδικασιών εφοδιαστικής αλυσίδας σε μια εταιρία.
Μηχανικός Έρευνας και Ανάπτυξης: Οι μηχανικοί R&D εργάζονται για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και τεχνολογιών.
Σχολές μηχανικών παραγωγής και διοίκησης
Στην Ελλάδα υπάρχουν τρεις σχολές μηχανικών παραγωγής και διοίκησης:
- Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στην Ξάνθη
- Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη
- Πολυτεχνείο Κρήτης
Η εισαγωγή φοιτητών γίνεται:
από τα ΓΕ.Λ.
- 2ο επιστημονικό πεδίο - θετικές και τεχνολογικές επιστήμες
- 4ο επιστημονικό πεδίο - επιστήμες οικονομίας και πληροφορικής
Πανεπιστήμιο | Βάση εισαγωγής (2023) | ΕΒΕ |
Δημοκρίτειο Θράκης | 12.370 | 11,47 |
Πολυτεχνείο Κρήτης | 12.130 | 12,52 |
Διεθνές Πανεπιστήμιο | 10.980 | 10,43 |
από τα ΕΠΑ.Λ.
Τομείς: Μηχανολογίας, Ηλεκτρονικής και Αυτοματισμού, Πληροφορικής, Διοίκησης και Οικονομίας
Πανεπιστήμιο | Βάση εισαγωγής(2023) | ΕΒΕ |
Δημοκρίτειο Θράκης | 15.900 | 8,42 |
Πολυτεχνείο Κρήτης | 15.645 | 9,12 |
Διεθνές Πανεπιστήμιο | 14.850 | 7,66 |
Πρόγραμμα σπουδών
Τα Τμήματα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης έχουν υποχρεωτικά αλλά και κατ' επιλογήν μαθήματα. Δεν έχουν κατευθύνσεις. Τα υποχρεωτικά μαθήματα, όπως η Στατιστική, τα Μαθηματικά, η Μηχανική κ.λπ., αποτελούν τη βάση των σπουδών, ενώ με τα επιλογής κάθε φοιτητής, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του, επιλέγει αυτά που του ταιριάζουν, π.χ. Δυναμικός Προγραμματισμός, Στρατηγικό Marketing, Υπολογιστική Nοημοσύνη και άλλα.
Μεταπτυχιακές σπουδές
Ενδεικτικά, προσφέρονται τα μεταπτυχιακά:
- Διοίκηση Καινοτομίας, Τεχνολογίας και Επιχειρήσεων
- Industrial Management
- Ευφυή Συστήματα
Επαγγελματικά δικαιώματα
Οι απόφοιτοι των σχολών εγγράφονται στο ΤΕΕ και εντάσσονται στην ειδικότητα των Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης σύμφωνα με τον Ν. 4439/2016, ενώ με το ΠΔ 90/2014 εγγράφονται στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών στις κατηγορίες έργων ηλεκτρομηχανολογικών, βιομηχανικών ενεργειακών, όπως και στην κατηγορία υδραυλικών έργων. Έχουν επίσης τη δυνατότητα εγγραφής στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων και στη Γνωμοδοτική Επιτροπή Μελετών για τα αντίστοιχα έργα.
Επίσης, σύμφωνα με τη Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου (υπ’ αρ. 374/2008), οι μηχανικοί παραγωγής και διοίκησης έχουν αντίστοιχα δικαιώματα με αυτά του μηχανολόγου μηχανικού.
Οι μηχανικοί παραγωγής και διοίκησης εγγράφονται στον κλάδο ΠΕ 12.04 Μηχανολόγων Μηχανικών, Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Ναυπηγών (κωδικός: ΠΕ 12.11, Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης).
Ανδρομάχη Παπαγιαννάκη
Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού στην About Career