Πολλοί θεωρούν ότι, για να ξεκινήσει κάποιος μουσικές σπουδές, θα πρέπει να βρίσκεται σε νεαρή ηλικία, όταν υπάρχει χρόνος, καθαρό μυαλό και προοπτική εξέλιξης. Η αλήθεια είναι πως αυτή η αντίληψη βασίζεται σε παλιές εκπαιδευτικές πεποιθήσεις, βάσει των οποίων η εκπαίδευση ήταν προετοιμασία για την επαγγελματική και την κοινωνική ζωή, ενώ η πραγματική ζωή ξεκινούσε εκεί όπου τελείωνε η εκπαίδευση. Η νέα αντίληψη για την εκπαίδευση είναι ότι αυτή αφορά σε ουσιώδεις εμπειρίες που σχετίζονται με παρούσες ανάγκες του ατόμου και δίνουν έμφαση στη χαρά της διαδικασίας χωρίς να υποτιμάται βέβαια και η επίδραση αυτών των εμπειριών στην επίλυση μελλοντικών προβλημάτων.
Η μουσική εκπαίδευση σε νεαρή ηλικία έχει σίγουρα πολλά θετικά, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Πνευματική διαύγεια, χρόνος για μελέτη, προοπτική. Ποια ωστόσο είναι τα θετικά όταν ξεκινά κανείς μουσική σε μεγαλύτερη ηλικία;
- Καταρχάς το προτέρημα της συνειδητής επιλογής. Για τους μικρούς μαθητές οι γονείς ή η παρόρμηση είναι αυτοί που επιλέγουν τη μουσική κατεύθυνση. Ένας ενήλικας σίγουρα είναι κατασταλαγμένος και στο μουσικό όργανο αλλά και στο είδος της μουσικής που θέλει να ακολουθήσει.
- Κατά δεύτερον η διανοητική ωριμότητα. Ό,τι μπορεί να φαντάζει δυσνόητο για έναν μικρό μαθητή μπορεί να είναι αυτονόητο για έναν μεγάλο.
- Η δυνατότητα αυτοσυγκέντρωσης και δημιουργικής μελέτης, που λόγω εμπειρίας σε μεγαλύτερους σπουδαστές είναι πιο εύκολη.
- Η συναισθηματική ωριμότητα, που δίνει στην απόδοση ενός μουσικού έργου διαφορετική διάσταση.
- Τα διαφορετικά κίνητρα: Για έναν ενήλικα η επιλογή της μουσικής εκπαίδευσης είναι κατά κύριο λόγο συνειδητή ανάγκη για έκφραση και κοινωνικοποίηση, ενώ για ένα μικρό παιδί υποκίνηση ή παρακίνηση ή κομμάτι μίας υποχρεωτικής εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Για όλους αυτούς τους λόγους και για πολλούς άλλους δεν υπάρχει «σωστή» ηλικία για να ξεκινήσει να μαθαίνει κάποιος μουσική. Τους καρπούς της όμορφης αυτής διαδικασίας μπορεί να τους γευτεί κάποιος με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικούς χρόνους. Το σίγουρο όμως είναι πως θα τους απολαύσει.
Το άρθρο αυτό είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στους ενδιαφερομένους που θέλουν να ξεκινήσουν το θαυμάσιο ταξίδι στον κόσμο της μουσικής, είναι άνω των 30, 40, 50 ή 60 ετών και διστάζουν να αρχίσουν. Η ανάγκη για το συγκεκριμένο άρθρο προέκυψε από το εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον που δείχνουν για τη μουσική ήδη εγγεγραμμένοι σπουδαστές άνω των 30, 40, 50 ή 60 ετών που φοιτούν στο ωδείο «Όπερα».
Παρακάτω θα δώσουμε μερικές απαντήσεις στις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που δεχόμαστε από σπουδαστές που έχουν κλείσει την τρίτη, τέταρτη, πέμπτη ή έκτη δεκαετία της ζωής τους λίγο πριν ξεκινήσουν τις σπουδές τους στη μουσική.
Έχω ακούσει ότι η σπουδή ενός μουσικού οργάνου απαιτεί πολύ χρόνο μελέτης. Πώς θα τα καταφέρω, αφού λόγω οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων έχω περιορισμένο χρόνο στη διάθεσή μου;
Είναι αλήθεια ότι, για να σπουδάσει κανείς μουσική και ειδικότερα κάποιο μουσικό όργανο, χρειάζεται να αφιερώσει αρκετό από τον προσωπικό του χρόνο. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα που έχει ο καθένας ως στόχο. Αν ο στόχος είναι η επαγγελματική επιλογή, τότε θα συμφωνήσουμε ότι χρειάζεται πολύς χρόνος για την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Αν όμως θέλετε να γνωρίσετε την τέχνη της μουσικής χωρίς επαγγελματικές επιδιώξεις, ο χρόνος που πρέπει να αφιερώσετε θα είναι ανάλογος με το πόσο γρήγορα ξεπερνάτε τις δυσκολίες που συναντάτε κατά τη φοίτηση, τον ρυθμό προόδου και αφομοίωσης της ύλης, το ενδιαφέρον που δείχνετε και τις προσδοκίες που έχετε.
Πόσες φορές την εβδομάδα και από πόσες ώρες πρέπει να έρχομαι στο ωδείο;
Εξαρτάται από το μάθημα ή τα μαθήματα που θα επιλέξετε. Για το μάθημα του τραγουδιού, για παράδειγμα, θα χρειαστεί να έρχεστε μία μόνο φορά την εβδομάδα για 40 λεπτά της ώρας. Εάν βέβαια παρακολουθήσετε και τα δωρεάν τμήματα των θεωρητικών της μουσικής και της χορωδίας, θα χρειαστείτε από μία ώρα επιπλέον την εβδομάδα για καθένα από αυτά τα μαθήματα.
Στην τάξη θα κάνω μάθημα με σπουδαστές πολύ μικρότερης ή μεγαλύτερης ηλικίας;
Μα φυσικά όχι! Καταρχάς τα μαθήματα είναι ατομικά, δηλαδή σε κάθε τάξη βρίσκεται ο διδάσκων καθηγητής με έναν μόνο σπουδαστή. Ακόμα και στα ομαδικά μαθήματα των θεωρητικών τα τμήματα χωρίζονται και διαμορφώνονται ανάλογα με τις ηλικίες των σπουδαστών.
Θα έχω αποτέλεσμα ή θα χάσω τον χρόνο μου;
Το αποτέλεσμα, όπως σε όλες τις σπουδές, εξαρτάται από το ενδιαφέρον που δείχνετε, την προσπάθεια που καταβάλλετε, τον χρόνο που αφιερώνετε και από τις απουσίες που κάνετε στα μαθήματα.
Σε πόσο καιρό θα μάθω να παίζω τα αγαπημένα μου μουσικά κομμάτια;
Αυτό εξαρτάται από το πόσο δύσκολα είναι τα αγαπημένα σας μουσικά κομμάτια. Αν, για παράδειγμα, το αγαπημένο σας κομμάτι είναι η «Grande Polonaise Brillante op. 22 in E flat major» του F. Chopin, ή η «Etude op. 8 nο. 12» του A. Scriabin, θα χρειαστείτε γύρω στα 15 χρόνια! Εάν όμως το αγαπημένο σας κομμάτι έχει 2 ή 3 ακόρντα, θα χρειαστείτε μόλις μερικές ημέρες.
Σε ποιο μάθημα μου προτείνετε να γραφτώ;
Αυτή είναι μία πολύ συνηθισμένη ερώτηση που δεχόμαστε και πραγματικά είναι πολύ απλή η απάντηση: σε όποιο μάθημα θέλετε. Με την εξής όμως προϋπόθεση: η επιλογή του μαθήματος δεν θα γίνει με κριτήριο τη δυσκολία ή την ευκολία του ή τα έτη φοίτησης, αλλά με την πραγματική επιθυμία. Εξάλλου το ίδιο μάθημα για κάποιο σπουδαστή μπορεί να είναι ευκολότερο ή δυσκολότερο από κάποιον άλλο.
Θα δίνω εξετάσεις στο τέλος του χρόνου;
Οι σπουδές της μουσικής οδηγούν σε τίτλους σπουδών (πτυχίο ή δίπλωμα). Εάν επιθυμείτε να τους διεκδικήσετε, θα πρέπει να δίνετε εξετάσεις στο τέλος κάθε σχολικού έτους για να προάγεστε στο επόμενο έτος σπουδών. Αν όμως δεν σας ενδιαφέρουν οι τίτλοι σπουδών, δεν χρειάζεται να δίνετε εξετάσεις.
Ωδείο «Όπερα Αθηνών»