Την πραγματικότητα του συνθήματος «No farmers, no food, no future – χωρίς αγρότες δεν υπάρχει τροφή, δεν υπάρχει μέλλον» ζήσαμε όσοι συμμετείχαμε στην επίσκεψη στη Θεσσαλία, την οποία οργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της ΕΕ στις 22, 23 και 24/4/2024.
Στο field trip δημοσιογράφων της AG-PRESS / ΕE με τίτλο «Η ποικιλομορφία του ελληνικού αγροτικού τομέα και η επισήμανση της ανταπόκρισης της ΕΕ στις φυσικές καταστροφές που έπληξαν τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις στη Θεσσαλία» συμμετείχαν 19 δημοσιογράφοι από ΜΜΕ της ΕΕ (Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ισπανία, Φινλανδία, Γαλλία, Κροατία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία) και από την Ελλάδα οι: κύριος Θεόδωρος Σδρούλιας (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.), κύριος Λευτέρης Παπαστεργίου (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.), κύριος Δημήτρης Αντωνόπουλος (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.) και ο γράφων (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., ΑγροΈκφραση).
Τη Δευτέρα 22/4/2024, σε ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης, έγινε γενική ενημέρωση για την κατάσταση του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα.
Περάσαμε από Θεσσαλονίκη μέσω Κατερίνης και Αγίου Δημητρίου, από το ορεινό πέρασμα ανάμεσα στα Πιέρια και τον Όλυμπο, από εκεί που πέρασαν οι πολεμικοί ελέφαντες των Ρωμαίων το 146 π.Χ. και νίκησαν στη μάχη της Πύδνας (κοντά στον Μακρύγιαλο) το βασίλειο των Μακεδόνων, και φτάσαμε στην Ελασσόνα.
Την Τρίτη 23/4/2024 το πρωί, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη σε προβατοτροφική μονάδα βιολογικής εκτροφής στην Ελασσόνα, όπου έγινε ενημέρωση από τον κύριο Μιχάλη Αβδάνα (6984429821) και συζήτηση με τον κύριο Κων/νο Γκόγκο (6989991512), τον πρόεδρο του Πανελλήνιου Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού «Μακεδονία» με χιώτικα πρόβατα, ενώ ακολούθησε γευσιγνωσία με το τυρί φέτα της περιοχής, με γαλατόπιτα, σπανακόπιτα και τυρόπιτα, τα τυπικά φαγητά ενός νομαδικού λαού. Στον στάβλο με τα 350 περίπου πρόβατα, μας υποδέχτηκαν ο Μιχάλης, η Κατερίνα και το λίγων μηνών βρέφος τους, διότι η κτηνοτροφία δεν είναι απλά ένα επάγγελμα αλλά συνεχής τρόπος ζωής. Τα χιώτικα πρόβατα μπορούν να δώσουν μέχρι 450 κιλά ανά γαλακτοκομική περίοδο (180 ημέρες) και ο συνεταιρισμός φροντίζει τα γενεαλογικά χαρακτηριστικά των χιώτικων μελών του από όλη την Ελλάδα. Με ενδιαφέρον ακούσαμε ότι είχαν προβατίνα 12 ετών, η οποία συνεχίζει να είναι παραγωγική, ενώ τα πρόβατα εισαγόμενων φυλών έχουν συνήθως προσδόκιμο παραγωγής περίπου 4 χρόνια! Όταν λαμβάνεται υπ’ όψιν ως βασικό κριτήριο επένδυσης και επιλογών μόνο η γαλακτοπαραγωγή, είναι πολύ πιθανόν να γίνονται λάθη. Το προσδόκιμο των 4 ετών σημαίνει ότι οι κτηνοτρόφοι εισαγόμενων φυλών πρέπει να κρατάνε το 25% των αρνιών για τις ανάγκες ανανέωσης, ενώ με τα ντόπια αρκεί να κρατάνε ακόμα και λιγότερα από 15%, και αυτό έχει πραγματικά μεγάλο κόστος! Ο κύριος Μιχάλης έχει ιδιόκτητο λειμώνα σε παρακείμενο χώρο, και χρησιμοποιεί όλα τα θερισμένα γειτονικά χωράφια χωρίς να μειώνει αισθητά το κόστος των αγοραζόμενων ζωοτροφών. Φαίνεται ότι η εξειδίκευση της κερδοσκοπικής ιδιωτικής οικονομικής ακόμα και στη φροντίδα του περιβάλλοντος επέβαλε, ακόμα και στην Ελλάδα, τη σταβλισμένη κτηνοτροφία, ενώ το ανάγλυφο του εδάφους, το κλίμα και το περιβάλλον επιβάλλουν την εκτατική κτηνοτροφία, καλύπτοντας τη διαφορά κόστους από τις επιδοτήσεις της ΚΓΠ. Οι επιδοτήσεις, με συμφωνημένη επιλογή, δεν δίνονται για την αγροτική παραγωγή αλλά για τη φροντίδα του περιβάλλοντος της ΕΕ.
Την Τρίτη 23/4/2024 το απόγευμα, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη σε αγρόκτημα φρούτων (κεράσια, νεκταρίνια, ροδάκινα, αχλάδια και επιτραπέζια σταφίδα σε 35 εκτάρια) στον Τύρναβο όπου έγινε ενημέρωση από τον κύριο Θανάση, τον κύριο Ανδρέα και τον κύριο Γρηγόρη Λυγουρά (6973332274). Ακολούθησε επίσκεψη στην επιβλητική κατοικία των οικογενειών όπου τα γεωργικά μηχανήματα της οικογένειας εκτίθενται σε ένα άτυπο μουσείο μηχανικής καλλιέργειας. Η εκμετάλλευσή τους είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της ελληνικής εκμετάλλευσης που είναι, όπως ειπώθηκε, περίπου 50 στρέμματα σε τουλάχιστον 4 κομμάτια. Η «παράδοση» της αγροτικής παραγωγής σε εμπόρους αφαιρεί μεγάλες δυνατότητες συγκράτησης των υπεραξιών στον παραγωγό και εξωθεί σε μονοκαλλιέργεια «επιδοτήσεων».
Την Τρίτη 23/4/2024 αργά, έγινε επίσκεψη σε μελισσοκομικό συνεταιρισμό στο Κιλελέρ. Εκεί έγινε ενημέρωση από τους κυρίους Δημήτρη και Ιωάννη Σένκο (6936820666) και τον κύριο Χρήστο Πλιάτσικα (6938091034). Τα αδέλφια Σένκο διατηρούν 2.400 κυψέλες με νομαδική μελισσοκομική πρακτική. Όταν έχασαν 640 από τις κυψέλες τους στην κακοκαιρία Ντάνιελ (Σεπτέμβριος 2023), συζήτησαν και συναποφάσισαν, με άλλους 15 μελισσοπαραγωγούς, να ιδρύσουν τον Συνεταιρισμό Apis Era για να προσφέρουν άμεσες λύσεις στα μέλη του. Τα αδέλφια Σένκο έχουν εξειδικευτεί στη βασιλοτροφία με συγκεκριμένες προδιαγραφές και γεννήτορες, ενώ ο κύριος Χρήστος διέθεσε τις εγκαταστάσεις τυποποίησης του μελιού όλων για την παράλληλη προσφορά τυποποιημένων συσκευασιών μελιού στην κατανάλωση. Μεγάλο πρόβλημα φαίνεται ότι είναι η «ελληνοποίηση» εισαγόμενου φτηνού μελιού μέσω μη καταγραφόμενων μειγμάτων! Εκεί, στο ιστορικό Κιλελέρ, βγήκε και η μοναδική ομαδική φωτογραφία των συμμετεχόντων στο field trip της ΕΕ.
Την Τετάρτη 24/4/2024 το πρωί, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη σε cluster με αμύγδαλα, φωτοβολταϊκά, πτηνοτροφείο και καρπολόγιο στη Γλαύκη, όπου έγινε ενημέρωση από την κυρία Ειρήνη Σπανούλη (6936820666). Οι υπεύθυνες αγροτικές οικογένειες των αδελφών Σπανούλη, με συνεργασίες και συμβολαιακές σχέσεις, πέτυχαν να δημιουργήσουν ένα μοναδικό τοπικό οικοσύστημα, τόσο με καθετοποίση όσο και με συμπληρωματικότητα. Πετυχαίνουν τον καθαρισμό και τη φροντίδα των εδαφών κάτω από τα φωτοβολταϊκά με εκτατική εκτροφή κοτόπουλων. Τα παραγόμενα αυγά τα ελέγχουν ωοσκοπικά και τα διαθέτουν στην αγορά. Για τα κοτόπουλα προς απόσυρση, λειτουργεί τοπικό σφαγείο στη μονάδα. Ένα μέλος του οικοσυστήματος είναι φυτωριούχος και προμηθεύει όλα τα μέλη του οικοσυστήματος με τις ίδιες κατάλληλες τοπικές ποικιλίες. Τα πνιγμένα καφέ δένδρα μαρτυρούν τη μεγάλη θεομηνία που έπληξε τη Θεσσαλία. Όπως δηλώθηκε, ακόμα και για τα πρασινισμένα, θα ξέρουμε εάν πρόκειται να επιβιώσουν την επόμενη καλλιεργητική περίοδο ή εάν πρέπει να αρχίσει νέος κύκλος με νέες φυτεύσεις. Η ομάδα των συνεργαζόμενων αγροτών έχει δική της εγκατάσταση καθετοποίησης προσφέροντας τελικό καθαρισμένο αμύγδαλο σε συσκευασίες με το όνομα «Καρπολόγιο» και αναγραφόμενη διατροφική δήλωση. Η κυρία Ειρήνη-Χριστίνα Σπανούλη είναι συνιδρύτρια στο Καρπολόγιο (Μάιος 2023) το οποίο χρησιμοποιεί καινοτόμες τεχνικές φύτευσης υψηλής πυκνότητας και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, ενώ η ίδια ήταν η νικήτρια του EWA Greece (Empowering Women in Agrifood, Νοέμβριος 2023), το οποίο υλοποιείται από το EIT (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας). Στη Γλαύκη, το κέρασμα έγινε στο καφενείο του χωριού, και έγιναν πολλές συζητήσεις με τους κατοίκους και με τον πρόεδρο της κοινότητας ο οποίος ήταν εκεί.
Την Τετάρτη 24/4/2024 το μεσημέρι, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη σε βαμβακοκαλλιέργεια στη Χάλκη, και έγινε ενημέρωση από τον κύριο Γιώργο Καρανίκα (6949468787), αγρότη με σπουδές στη γεωπονία. Περπατήσαμε μέσα στις λάσπες των χωματόδρομων και είδαμε τα κατεστραμμένα χωράφια (περίπου 350 στρέμματα), τα οποία δεν καλλιεργούνται πλέον λόγω της λάσπης που τα κάλυψε. Είπαν ότι θα είναι διαθέσιμα για εξέταση πιθανότητας καλλιέργειας μετά από 1-2 χρόνια. Μέχρι τότε… αρωγή! Και ανάμεσα στα προς καλλιέργεια χωράφια, πάρα πολλά φωτοβολταϊκά καλύφθηκαν από τα λασπόνερα και καταστράφηκαν αφήνοντας χημικά στα εδάφη.
Ανάμεσα στις βαμβακοκαλλιέργειες ήταν το εργοστάσιο Del Monde (κονσερβοποιία βερίκοκων, ροδάκινων κ.λπ.). Από τον κύριο Μπάμπη Σαμουλαδά (2410971013), μάθαμε ότι το εργοστάσιο έπαθε ζημιά από τις πλημμύρες περίπου 20 εκατ. ευρώ. Η ΕΕ υποσχέθηκε να δώσει γύρω στα 2,5 εκατ. ευρώ (είδαμε την πινακίδα), αλλά άλλα 10 εκατ. ευρώ πήρε η εταιρία αμέσως από την ιδιωτική ασφάλεια στην οποία ήταν ασφαλισμένο το εργοστάσιο, με δική της πρόνοια, και έτσι το εργοστάσιο θα μπει πάλι στην παραγωγή κανονικά απασχολώντας περίπου 1.000 εργαζομένους. Οι παλέτες από το εργοστάσιο παρασύρθηκαν στα γύρω χωράφια και στο χωράφι του κυρίου Γιώργου Καρανίκα, διότι δεν πλημύρισαν απλά, αλλά έσπασε το ανάχωμα και τα νερά πέρασαν ορμητικά από το εργοστάσιο και τα χωράφια.
Εξαιρετική η εμπειρία συνολικά χάρη στην οργάνωση της AG-Press, η οποία κατέστησε απολύτως σαφές ότι χωρίς αγρότες δεν θα υπάρχει τροφή και, συνακόλουθα, δεν υπάρχει μέλλον.
Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382, ΑγροΝέα, AgroBus, ΑγροΈκφραση