Καπετάνιος: Το επάγγελμα που ή θα αγαπήσεις ή θα μισήσεις από την πρώτη στιγμή. Ένα επάγγελμα που σου προσφέρει αμέτρητες εμπειρίες ζωής, που σε ταξιδεύει σε μέρη που δεν έχεις ονειρευτεί, σε φέρνει σε επαφή με άλλους πολιτισμούς, άλλες νοοτροπίες και συμπεριφορές, που σε γεμίζει με ευχάριστες, αλλά και δυσάρεστες στιγμές. Συναναστρέφεσαι με ανθρώπους από διαφορετικές χώρες με διαφορετικές συνήθειες, με διαφορετική κουλτούρα, με άλλα ήθη και έθιμα, με άλλο μορφωτικό επίπεδο και άλλο τρόπο σκέψης.

Τα προσόντα που απαιτούνται για τη θέση είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με αυτά κάποιου που θέλει να έχει μια θέση γραφείου ή μια οποιαδήποτε θέση σε μια δημόσια ή ιδιωτική επιχείρηση. Το πτυχίο του καπετάνιου έχει πολλά κοινά στοιχεία με αυτό των στρατιωτικών σχολών ή της Σχολής Ικάρων.

Στην Ελλάδα έχουμε 10 σχολές πλοιάρχων. Οι πιο γνωστές είναι της Ύδρας, του Ασπροπύργου και της Νέας Μηχανιώνας (Θεσσαλονίκη). Σχολές έχουμε επίσης στην Εύβοια (Κύμη), στη Χίο, στην Κρήτη (Σούδα), στη Σύρο, στην Κεφαλλονιά, στην Πρέβεζα και στις Οινούσες. Η φοίτηση είναι τετραετής, ενώ με τη λήξη του α’ και του β’ εξαμήνου οι σπουδαστές υποχρεούνται να κάνουν πρακτική άσκηση συνολικής διάρκειας ενός έτους. Αυτό σημαίνει ότι έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν αν τους αρέσει ή όχι το επάγγελμα του καπετάνιου σχεδόν από την αρχή της φοίτησής τους.

Με την αποφοίτησή τους (έπειτα από παρακολούθηση 53 μαθημάτων) και το πέρας της πρακτικής τους άσκησης μπορούν να εργαστούν ως Γ’ καπετάνιοι με 24μηνη εργασία. Αφού παρακολουθήσουν μια σειρά σεμιναρίων, μπορούν να εργαστούν ως υποπλοίαρχοι (Β’ καπετάνιοι). Για να αποκτήσουν το δίπλωμα του Α’ καπετάνιου, πρέπει να αποκτήσουν 36μηνη προϋπηρεσία ως Β’ καπετάνιοι και να καλύψουν με επιτυχία την ύλη και των τελευταίων σεμιναρίων.

Για να κλείσουμε το κεφάλαιο εκπαίδευση, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τα μαθήματα δεν έχουν να κάνουν μόνο με όσα σχετίζονται με το πλοίο ( π.χ. φόρτωση/εκφόρτωση εμπορευμάτων, διαχείριση στοιχείων γέφυρας), αλλά και με τις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές, με τα μαθηματικά, τη φυσική και τη μετεωρολογία. Η γνώση αγγλικών είναι απαραίτητη, αφού τα περισσότερα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται συνοδεύονται από οδηγίες σε αυτή τη γλώσσα, ενώ στα λιμάνια, όπου γίνεται η εκφόρτωση/φόρτωση των αγαθών, η συνεννόηση γίνεται στην αγγλική γλώσσα.

Τα προσωπικά χαρακτηριστικά είναι αυτά που ίσως καθορίσουν αν κάποιος θα ακολουθήσει το επάγγελμα του καπετάνιου. Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι τολμηρός, εύστροφος, να έχει συναισθηματική ωριμότητα, να είναι ανεξάρτητος, να μπορεί να παίρνει αποφάσεις, να έχει ηγετικές δεξιότητες, να μπορεί να επιβληθεί σε ανομοιογενείς ομάδες, να εμπνέει κύρος, εμπιστοσύνη και σεβασμό στο πλήρωμα, αλλά και στους επιβάτες αν είναι κυβερνήτης σε επιβατηγό πλοίο. Επίσης πρέπει να έχει και να δείχνει εμπράκτως το ενδιαφέρον του για τον συνάνθρωπο, να έχει υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα. Σημαντικό ρόλο παίζει και η σωματική και πνευματική υγεία που πρέπει να έχει ένας καπετάνιος.

Η απόσταση του καπετάνιου για μεγάλο χρονικό διάστημα από τους δικούς του (οικογένεια, φίλοι) είναι κάτι με το οποίο θα πρέπει να συμφιλιωθεί και να αναμετρηθεί (η διάρκεια ενός μέσου ταξιδιού κυμαίνεται από 6 με 8 μήνες. Η τεχνολογία μέσα από τα κινητά και τους δορυφόρους έχει μικρύνει αυτή την απόσταση, αλλά δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να την εξαλείψει).

Τα καθήκοντα του καπετάνιου είναι η χάραξη της πορείας, η καθοδήγηση και η επίβλεψη των υφισταμένων του, η παρακολούθηση μηχανημάτων ναυσιπλοΐας και χαρτών, η ομαλή προσέγγιση και απομάκρυνση από τα λιμάνια, καθώς και η πραγματοποίηση των απαραίτητων ελιγμών στα στενά περάσματα (σε μερικά περάσματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ειδικός εξωτερικός πιλότος που θα γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του θαλάσσιου υπεδάφους).

Ο έλεγχος της εκτέλεσης των καθηκόντων του πληρώματος, η ευθύνη για το σχέδιο φόρτωσης και εκφόρτωσης, η συνεννόηση με τις Λιμενικές Αρχές για τον χρόνο και τον τόπο προσάραξης του πλοίου, οι απαραίτητες διαπραγματεύσεις με τους παραλήπτες των αγαθών που μεταφέρει το πλοίο είναι μερικά ακόμα από τα καθήκοντα που πρέπει να εκτελεί ένας καπετάνιος. Επίσης είναι υπεύθυνος για το πλήρωμα και το φορτίο που μεταφέρει. Ο καπετάνιος είναι ο απόλυτος «άρχοντας» πάνω στο πλοίο. Θα λέγαμε ότι εν πλω είναι ο αντικαταστάτης του πλοιοκτήτη.

Το να είναι κανείς καπετάνιος σε ένα πλοίο συνεπάγεται και αρκετές δυσκολίες και αντιξοότητες, που θα πρέπει να αντιμετωπίσει. Ειδικά σε εμπορικά πλοία παρατηρούνται πολλές απόπειρες ληστείας ή πειρατείας τόσο του πλοίου, αλλά και ολόκληρου του φορτίου, μερικές φορές αναζητείται χρηματικό αντίτιμο ή κάποιο άλλο αντάλλαγμα. Ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να κληθεί να αντιμετωπίσει ο καπετάνιος είναι τα ιατρικά περιστατικά (δεν μιλάμε για ένα απλό κρύωμα, αλλά για κάτι πολύ πιο σοβαρό, π.χ. για ένα καρδιακό επεισόδιο ή κάποιο σπάσιμο άκρου). Τέλος, ο λαός μας λέει ότι «ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται», κάτι που δείχνει πόσο προσεκτικός και παράλληλα προνοητικός θα πρέπει να είναι ο καπετάνιος με τα καιρικά φαινόμενα.

Οι θέσεις εργασίας για έναν καπετάνιο δεν περιορίζονται στα εμπορικά ή τα επιβατηγά πλοία. Οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι μπορούν κάλλιστα να γίνουν πλοίαρχοι στο Λιμενικό Σώμα (δίνοντας κάποιες εξετάσεις), να απασχοληθούν στα γραφεία ναυτιλιακών εταιριών (συνήθως έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα εμπειρίας στη θάλασσα), σε ναυπηγήσεις, σε εφοδιασμούς, σε πρακτορεύσεις, να γίνουν νηογνώμονες ή να ασχοληθούν με ασφαλίσεις πλοίων ή εμπορευμάτων.

Οι Έλληνες καπετάνιοι έχουν καλό όνομα στην αγορά και είναι περιζήτητοι όχι μόνο σε πλοία με ελληνική σημαία, αλλά και σε χώρες όλου του πλανήτη.

Οι θέσεις για καπετάνιους δεν αναρτώνται επίσημα κάπου. Το επάγγελμά τους είναι ακόμη κλειστό και δουλεύουν πολύ με συστάσεις και γνωστούς (ειδικά στην περίπτωση των κρουαζιερόπλοιων και των επιβατηγών).

Σωτήρης Χατζηιωαννίδης,
Εμπορικός διευθυντής-Skywalker.gr

Share this post