Αύξηση 40% των απασχολούμενων στον τουρισμό στο διάστημα 2008-2017 σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΣΕΤΕ
Απασχολούμενοι στον τουρισμό και στους λοιπούς κλάδους
Η απασχόληση στον τουρισμό από το 2008 έως το 2017 αυξήθηκε, σε αντίθεση με τους λοιπούς κλάδους, όπου η απασχόληση την ίδια περίοδο καταγράφει μείωση. Η αύξηση στον τουρισμό παρατηρείται από το 2014 και μετά, αφού την περίοδο 2008-2013 παρατηρείται γενικευμένη πτώση της απασχόλησης, περιλαμβανομένων και των απασχολούμενων στον τουρισμό (με εξαίρεση το Q3 και Q4 του 2009 και το Q3 του 2010). Από το Q1 του 2014 όμως ο τουρισμός, σε αντίθεση με τους λοιπούς κλάδους, έχει ταχεία ανάκαμψη και το Q3 του 2017 ο συνολικός αριθμός των απασχολούμενων στον τουρισμό (398,7 χιλ.) βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο από το 2008. Αντίθετα, στους λοιπούς κλάδους η ανάκαμψη ξεκίνησε έναν χρόνο αργότερα (2015 έναντι 2014 με εξαίρεση οριακές αυξήσεις στο Q3, Q4 του 2014) και ήταν πολύ ηπιότερη και το Q3 του 2017 ο συνολικός αριθμός των απασχολούμενων στους λοιπούς κλάδους (3,4 εκατ.) βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο από το Q2 του 2012, αλλά παραμένει σημαντικά χαμηλότερος από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008 (-20,2%). Συνολικά για την περίοδο 2008-2017 ο Σύνθετος Ετήσιος Ρυθμός Μεταβολής (Compounded Annual Growth Rate, CAGR) της απασχόλησης μεταξύ 2008 και 2017 στον τουρισμό έχει αύξηση +0,9%, ενώ αντίθετα στους λοιπούς κλάδους μείωση -2,5%. Την περίοδο 2008-2012 και στις δύο κατηγορίες καταγράφεται μείωση (τουρισμός -4,1% και λοιποί κλάδοι -5,5%), ενώ την περίοδο 2013-2017 αύξηση (τουρισμός +7,8%, λοιποί κλάδοι +1,1%).
Το ποσοστό της απασχόλησης στον τουρισμό επί του συνόλου της απασχόλησης από το 2008 έως το 2017 αυξάνεται. Συγκεκριμένα, από το Q1 του 2008 έως το Q4 του 2013 η απασχόληση στον τουρισμό, παρ’ όλο που καταγράφει πτώση, το ποσοστό της επί του συνόλου αυξάνεται οριακά, πράγμα που οφείλεται στην κατακόρυφη πτώση που παρατηρείται στην απασχόληση στους λοιπούς κλάδους. Από το Q1 του 2014 το ποσοστό της απασχόλησης στον τουρισμό επί του συνόλου καταγράφει αύξηση, που οφείλεται αφενός στην έντονη αύξηση της απασχόλησης στον τουρισμό και αφετέρου στην ήπια αύξηση της απασχόλησης στους λοιπούς κλάδους. Το Q3 του 2017 η απασχόληση στον τουρισμό ανήλθε στο 10,4% της συνολικής απασχόλησης έναντι 8,1% το 2013 και 7,5% το 2008. Επίσης η απασχόληση στον τουρισμό χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα (81,0% των αφίξεων και 86,0% των εσόδων για το 2017 καταγράφεται στο Q2 και Q3).
Απασχολούμενοι πλήρους/μερικής απασχόλησης στον τουρισμό και στους λοιπούς κλάδους
Αναφορικά με τους απασχολούμενους πλήρους απασχόλησης υπάρχει μια γενικευμένη πτώση της απασχόλησης από το 2008 έως το Q4 του 2013 για τον τουρισμό (-22,9%), ενώ για τους λοιπούς κλάδους η πτώση συνεχίστηκε μέχρι το Q1 του 2015, φθάνοντας στο κατώτατο σημείο (-27,4%). Έκτοτε η αύξηση της απασχόλησης στον τουρισμό είναι έντονη (Q3: από 291,2 χιλ. το 2014 σε 335,8 χιλ. το 2017, +15,3%), ενώ αντίθετα η απασχόληση στους λοιπούς κλάδους είναι πιο ήπια (Q3: από 3.028,2 χιλ. το 2015 σε 3.126,8 χιλ. το 2017, +5,8%). Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι το Q3 του 2017 οι απασχολούμενοι με πλήρη απασχόληση στον τουρισμό σημείωσαν ρεκόρ για την περίοδο αναφοράς, φθάνοντας τους 335,8 χιλ. απασχολούμενους έναντι 329,5 χιλ. απασχολούμενων το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009 (που ήταν η 2η υψηλότερη τιμή). Αντίθετα, στους λοιπούς κλάδους οι απασχολούμενοι με πλήρη απασχόληση δεν έχουν ανακάμψει ακόμη στα προ κρίσης επίπεδα (Q3: από 4.057,0 χιλ. το 2008 σε 3.126,8 χιλ. το 2017). Ο σύνθετος ετήσιος ρυθμός μεταβολής (CAGR) της πλήρους απασχόλησης στο διάστημα 2008-2017 στον τουρισμό είναι πτωτικός -0,5%, όπως και στους λοιπούς κλάδους (-2,9%). Την περίοδο 2008-2012 και στις δύο κατηγορίες καταγράφεται πτώση (τουρισμός -5,3% και λοιποί κλάδοι -6,0%), ενώ την περίοδο 2013-2017 αύξηση (τουρισμός +6,3%, λοιποί κλάδοι +0,9%).
Στους απασχολούμενους μερικής απασχόλησης παρατηρούμε ότι υπάρχει μια διαχρονική τάση αύξησης, που είναι πιο έντονη στον τουρισμό. Συγκεκριμένα, μεταξύ Q3 2008 και Q3 2017 οι εργαζόμενοι στον τουρισμό με μερική απασχόληση αυξάνονται από 20,9 χιλ. σε 62,9 χιλ. (+201,3%), ενώ στους λοιπούς κλάδους από 235,1 χιλ. σε 298,2 χιλ. (+26,9%). Σε αντίθεση με τους πλήρους απασχόλησης, οι απασχολούμενοι μερικής απασχόλησης καταγράφουν αυξητική πορεία ακόμα και κατά την περίοδο 2008-2013 (αν και με διακυμάνσεις ανά τρίμηνο), όπου η απασχόληση στο σύνολο της οικονομίας είχε υποστεί σημαντικό πλήγμα. Αξιοσημείωτη είναι η μεγάλη αύξηση των απασχολούμενων μερικής απασχόλησης στον τουρισμό μετά τον 2014, σε αντίθεση με τους λοιπούς κλάδους, όπου η αύξηση είναι πιο ήπια και με λιγότερες εξάρσεις. Ο σύνθετος ετήσιος ρυθμός μεταβολής (CAGR) της μερικής απασχόλησης την περίοδο 2008-2017 και στις δύο κατηγορίες είναι αυξητικός (τουρισμός +12,2%, λοιποί κλάδοι +2,8%). Την περίοδο 2008-2012 και στις δύο κατηγορίες καταγράφεται αύξηση (τουρισμός +8,9%, λοιποί κλάδοι +2,0%), ενώ ίδια εικόνα παρατηρούμε και την περίοδο 2013-2017 (τουρισμός +16,8%, λοιποί κλάδοι +3,6%).
Αυτό όμως που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι η αύξηση της μερικής απασχόλησης στον τουρισμό μετά την ανάκαμψή της το 2013 δεν είναι εις βάρος της πλήρους απασχόλησης, αλλά προστίθεται στην αύξηση αυτή, δίνοντας μια διέξοδο μερικής έστω απασχόλησης σε δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους, ενώ ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις ακολουθούν μια συντηρητική πολιτική εν μέσω κρίσης. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕΔ της ΕΛΣΤΑΤ και των αντίστοιχων της Eurostat, η μερική απασχόληση στον τουρισμό για το 2017 στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 17,9% της συνολικής απασχόλησης στον κλάδο έναντι 33,0% στην Ε.Ε.-28. Ακόμα, οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης στον τουρισμό στην Ελλάδα απασχολούνται 51,1 εβδομαδιαίως έναντι 44,3 στην Ε.Ε.-28 και οι μερικής απασχόλησης 20,7 στην Ελλάδα έναντι 18,4 στην Ε.Ε.-28.
Απασχολούμενοι πλήρους/μερικής απασχόλησης στον τουρισμό επί του συνόλου
Η εικόνα της απασχόλησης στον τουρισμό ως ποσοστό επί του συνόλου τόσο για την πλήρη όσο και τη μερική από το Q1 του 2008 έως το Q4 του 2017 (αν και με διακυμάνσεις) είναι αυξητική. Συγκεκριμένα, από το Q1 του 2008 έως το Q4 του 2013 το ποσοστό της απασχόλησης στον τουρισμό αυξάνει τόσο στην πλήρη (ήπια), όσο και στη μερική (πιο έντονη). Αυτό οφείλεται για την πλήρη απασχόληση στην κατακόρυφη πτώση που παρατηρείται στην απασχόληση στους λοιπούς κλάδους (μια και στον τουρισμό καταγράφεται πτώση), σε αντίθεση με τη μερική, όπου καταγράφεται αύξηση των απασχολούμενων. Από το Q1 του 2014 και έκτοτε το ποσοστό της απασχόλησης στον τουρισμό επί του συνόλου αυξάνεται τόσο στην πλήρη (πιο ήπια), όσο και στη μερική (πιο έντονα). Αυτό οφείλεται στη μεγάλη αύξηση της απασχόλησης στον τουρισμό και στην πιο ήπια αύξηση στους λοιπούς κλάδους. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πλήρης απασχόληση είναι πιο εξαρτημένη από την εποχικότητα του κλάδου, κάτι το οποίο φαίνεται από τις έντονες διακυμάνσεις που σημειώνει ανά τρίμηνο (σεζόν, εκτός σεζόν), σε αντίθεση με τη μερική απασχόληση, όπου δεν παρατηρούνται ανάλογες διακυμάνσεις. Ο κλάδος του τουρισμού στο Q3 του 2017 αντιπροσωπεύει το 9,7% της πλήρους και το 17,4% της μερικής απασχόλησης επί του συνόλου.
Ηλικιακή διάρθρωση των απασχολούμενων στον τουρισμό και στους λοιπούς κλάδους
Οι κυρίαρχες ηλικιακές ομάδες των απασχολούμενων στον τουρισμό στο διάστημα 2008-2017 προέρχονται από τις ηλικίες 30-44 ετών (39,9% στο Q3 του 2017) και 45-64 ετών (31,8% στο Q3 του 2017). Συγκεκριμένα, για το Q3 του 2012 συγκριτικά με το Q3 2008 όλες οι ηλικιακές ομάδες κατέγραψαν μείωση. Αντίθετα για το Q3 του 2017 συγκριτικά με το Q3 2013 όλες οι ηλικιακές ομάδες κατέγραψαν αύξηση:
- 15-24 ετών +55,7%
- 25-29 ετών +41,2%
- 30-44 ετών +24,3%
- 45-64 ετών +59,5%
- 65+ ετών +4,0%
Από τα στοιχεία προκύπτει ότι το ποσοστό των απασχολούμενων στις ηλικίες 25-29 και 45-64 ετών αυξήθηκε από το 2008, ενώ αντίθετα στις ηλικίες 30-44 ετών μειώθηκε. Συμπερασματικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι ο τουρισμός τα τελευταία χρόνια προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης σε ομάδες του πληθυσμού που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, όπως είναι οι νέοι και οι ηλικίες 55+.
Φύλο απασχολούμενων στον τουρισμό και στους λοιπούς κλάδους
Ως προς το φύλο των απασχολούμενων στον τουρισμό παρατηρούμε ότι υπερτερούν οι άνδρες καθ’ όλη την περίοδο αναφοράς. Συγκεκριμένα, για το Q3 του 2008 οι άνδρες αντιπροσώπευαν το 53,1% και οι γυναίκες το 46,9% των απασχολούμενων, ενώ για το 2017 τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 53,6% και 46,4%. Επίσης μετά το 2014, όπου η απασχόληση στον τουρισμό ανακάμπτει, τα ποσοστά των ανδρών αυξάνονται με πιο έντονο ρυθμό απ’ ό,τι αυτά των γυναικών. Συμπερασματικά, καθ’ όλη την εξεταζόμενη περίοδο το ποσοστό των απασχολούμενων γυναικών στον τουρισμό είναι σημαντικά μεγαλύτερο συγκριτικά με τους λοιπούς κλάδους, επιβεβαιώνοντας και πάλι ότι ο τουρισμός προσφέρει ευκαιρίες εργασίας σε ομάδες του πληθυσμού που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Παρόμοια εικόνα προκύπτει και με το φύλο των απασχολούμενων στους λοιπούς κλάδους, όπου υπερτερούν οι άνδρες, αν και με υψηλότερα ποσοστά συγκριτικά με τον τουρισμό. Συγκεκριμένα, για το Q3 του 2008 οι άνδρες αντιπροσώπευαν το 60,9% και οι γυναίκες το 39,1% των απασχολούμενων, ενώ για το 2017 τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 58,8% και 41,2% αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο αριθμός των απασχολούμενων γυναικών την περίοδο 2008-2017 μειώθηκε με μικρότερο βαθμό απ’ ό,τι αυτός των ανδρών, ενώ από το 2015 (εναρκτήριο έτος αύξησης της απασχόλησης στους λοιπούς κλάδους) οι άνδρες απασχολούμενοι αυξάνονται με πιο έντονο ρυθμό απ’ ό,τι αυτός των γυναικών.
Πηγή: «Η απασχόληση στον τουρισμό και στους λοιπούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας 2008-2017»
Ιούνιος 2018, ΙΝΣΕΤΕ
www.insete.gr
Share this post
