Κάθε χρόνο και καλύτερα για την καινοτοµία, αφού, όπως διαπιστώνεται από την έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκµηρίωσης, οι καινοτόµες ελληνικές επιχειρήσεις παρουσιάζουν αυξητικούς ρυθµούς σε όλους τους τοµείς της οικονοµικής δραστηριότητας.

Τους βασικούς δείκτες καινοτοµίας των ελληνικών επιχειρήσεων την περίοδο 2014-2016 σύµφωνα µε τα προκαταρκτικά στοιχεία της έρευνας για την καινοτοµία στις ελληνικές επιχειρήσεις παρουσίασε σε έρευνά του το Εθνικό Κέντρο Τεκµηρίωσης ως αρµόδιος φορέας του Ελληνικού Στατιστικού Συστήµατος και µε τη συνεργασία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Τα συγκεκριµένα στατιστικά στοιχεία εντάσσονται στην πανευρωπαϊκή έρευνα Community Innovation Survey (CIS) για την καινοτοµία και τις καινοτόµες δραστηριότητες των επιχειρήσεων στην Ε.Ε. και αποστέλλονται από το Ε.Κ.Τ. στη Eurostat. Στην Ελλάδα η έρευνα αφορά σε 11.000 περίπου ελληνικές επιχειρήσεις µε 10 εργαζοµένους και άνω σε διάφορους κλάδους οικονοµικής δραστηριότητας.

Τα στοιχεία που περιλαµβάνονται στην παρούσα έκδοση παρουσιάζονται στη βάση διαχρονικής ανάλυσης µε τη σύγκριση των επιδόσεων της περιόδου 2014-2016 µε προηγούµενες περιόδους που έχει υλοποιηθεί η έρευνα CIS στην Ελλάδα από το Ε.Κ.Τ. (2010-2012, 2012-2014).

Καινοτόµες επιχειρήσεις

Το ποσοστό καινοτόµων ελληνικών επιχειρήσεων για την τριετία 2014-2016 ανέρχεται σε 57,7%, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 6,7 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε την αµέσως προηγούµενη τριετία 2012-2014 και κατά 5,4 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε την τριετία 2010-2012. Το ποσοστό καινοτόµων επιχειρήσεων στη βιοµηχανία ανέρχεται σε 59,5% την περίοδο 2014-2016 σε σχέση µε 54,5% την περίοδο 2012-2014 και 52,8% την περίοδο 2010-2012. Η αυξητική αυτή τάση επιβεβαιώνεται και από τις επιδόσεις σε όλους τους επιµέρους κλάδους «Παροχή νερού, επεξεργασία λυµάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης», «Μεταποίηση», «Ορυχεία και λατοµεία» και «Παροχή ηλεκτρικού ρεύµατος, φυσικού αερίου, ατµού και κλιµατισµού», όπου παρατηρείται αύξηση των ποσοστών διαχρονικά µεταξύ 2010 και 2016.

Η εικόνα είναι σχετικά πιο σύνθετη στις επιχειρήσεις των υπηρεσιών, όπου συνολικά σηµειώνεται βελτίωση των επιδόσεων µεταξύ 2012-2014 και 2014-2016 (από 48,0% σε 56,5%) µε αντιστροφή της µείωσης που είχε παρατηρηθεί µεταξύ 2010-2012 (51,8%) και 2012-2014 (48,0%). Η τάση αυτή, δηλαδή αύξηση µεταξύ 2012-2014 και 2014-2016, που ξεπερνά στις περισσότερες περιπτώσεις την αρχική µείωση που είχε σηµειωθεί µεταξύ 2010-2012 και 2012-2014, επαναλαµβάνεται στους περισσότερους από τους υπό εξέταση κλάδους και πιο συγκεκριµένα στους κλάδους «Ενηµέρωση και επικοινωνία», «Επαγγελµατικές, επιστηµονικές και τεχνικές δραστηριότητες», «Χονδρικό εµπόριο, εκτός από το εµπόριο µηχανοκίνητων οχηµάτων και µοτοσικλετών» και «Μεταφορά και αποθήκευση». Από την άλλη πλευρά στον κλάδο «Χρηµατοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» παρατηρείται διαχρονική και µάλιστα σηµαντική αύξηση των ποσοστών µεταξύ 2010 και 2016 (από 44,0% το 2010-2012 σε 57,4% την περίοδο 2014-2016).

Αναλύοντας τη διαχρονική εξέλιξη της καινοτοµίας των ελληνικών επιχειρήσεων ανά τάξη µεγέθους την περίοδο 2014-2016 καταγράφονται υψηλά ποσοστά καινοτοµίας.

Καινοτοµία προϊόντος/διαδικασίας

Συνολικά η βελτίωση των επιδόσεων των ελληνικών επιχειρήσεων ως προς την καινοτοµία αφορούν τόσο στις επιχειρήσεις που καινοτοµούν σε προϊόντα ή/και διαδικασίες όσο και σε αυτές που καινοτοµούν στην οργάνωση ή/και στο µάρκετινγκ.

Πρέπει πάντως να επισηµανθεί ότι η αύξηση που καταγράφεται στην καινοτοµία προϊόντος ή/και διαδικασίας είναι ιδιαίτερα σηµαντική, καθώς το 2014-2016 το 47,1% των ελληνικών επιχειρήσεων καινοτοµούν σε προϊόντα ή/και διαδικασίες, σηµειώνοντας άνοδο κατά 8,4 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε την αµέσως προηγούµενη τριετία 2012-2014 και κατά 12,8 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε την τριετία 2010-2012.

Αναλυτικότερα, κατά την παράθεση των επιδόσεων των ελληνικών επιχειρήσεων στους δύο επιµέρους τύπους καινοτοµίας, την καινοτοµία σε προϊόντα και την καινοτοµία σε διαδικασίες, καταγράφεται για κάθε έναν τύπο διαχρονική αύξηση από την περίοδο 2010-2012 ως την πιο πρόσφατη 2014-2016.

Η καινοτοµία διαδικασίας εµφανίζεται για πρώτη φορά ως ο τύπος καινοτοµίας µε το υψηλότερο ποσοστό καινοτόµων επιχειρήσεων µεταξύ των υπόλοιπων τύπων στην Ελλάδα, ενώ στις προηγούµενες περιόδους η καινοτοµία µάρκετινγκ εµφάνιζε το υψηλότερο ποσοστό. Στον συγκεκριµένο τύπο καινοτοµίας δραστηριοποιείται το 39,2% των επιχειρήσεων το 2014-2016 σε σχέση µε το 29,6% της περιόδου 2012-2014 και το 25,6% της περιόδου 2010-2012.

Αναλογικά το 30,7% των επιχειρήσεων προχώρησε σε καινοτοµία προϊόντος την περίοδο 2014-2016, επίδοση που είναι κατά 7,3 ποσοστιαίες µονάδες και κατά 11,2 ποσοστιαίες µονάδες υψηλότερη σε σχέση µε τις περιόδους 2012-2014 και 2010-2012 αντιστοίχως.

Όσον αφορά στις δαπάνες για καινοτόµες δραστηριότητες, το 2016 οι συγκεκριµένες επενδύσεις των επιχειρήσεων µε καινοτοµία προϊόντος ή/και διαδικασίας ξεπέρασαν τα 2 δισ. ευρώ, υψηλότερες κατά 432,5 εκατ. ευρώ σε σχέση µε το 2014 και κατά 141,6 εκατ. ευρώ σε σχέση µε το 2012.

Οργανωτικη καινοτοµία / καινοτοµία µάρκετινγκ

Όσον αφορά στις καινοτοµίες σε οργάνωση ή/και µάρκετινγκ, το 46,7% των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν τέτοιου είδους καινοτόµο δραστηριότητα. Με βάση την επίδοση αυτή σηµειώνεται άνοδος κατά 6,0 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε την αµέσως προηγούµενη τριετία 2012-2014 και κατά 1,3 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε την τριετία 2010-2012.

Με δεδοµένη τη διάκριση των επιµέρους τύπων καινοτοµίας, της καινοτοµίας οργάνωσης και της καινοτοµίας µάρκετινγκ, οι ελληνικές επιχειρήσεις καταγράφουν βελτιωµένες επιδόσεις την περίοδο 2014-2016. Μάλιστα η αύξηση κατά την περίοδο 2014-2016 σηµειώνεται µετά τη µείωση που είχε παρατηρηθεί στους συγκεκριµένους τύπους καινοτοµίας µεταξύ της περιόδου 2012-2014 και της προηγούµενής της 2010-2012.

Πιο αναλυτικά, ως προς την οργανωτική καινοτοµία η αύξηση την περίοδο 2014-2016 είναι 6,8 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε την περίοδο 2012-2014 (από 25,5% σε 32,3%). Η επίδοση αυτή ξεπερνά και την αρχική επίδοση των ελληνικών επιχειρήσεων την περίοδο 2010-2012 (30,2%).

Όσον αφορά δε στην καινοτοµία µάρκετινγκ, σηµειώνεται µία αύξηση από 32,5% το 2012-2014 σε 38,3% το 2014-2016, δηλαδή αύξηση κατά 5,8 ποσοστιαίες µονάδες, ενώ η αρχική επίδοση την περίοδο 2010-2012 ήταν 36,8%.

∆είκτες European Innovation Scoreboard, που αντλούνται από τις έρευνες CIS

Η έκδοση European Innovation Scoreboard (EIS) της Ε.Ε. παρέχει σε ετήσια βάση συγκριτική ανάλυση των επιδόσεων των κρατών-µελών της Ε.Ε. σε µία σειρά από παραµέτρους και δείκτες που συνιστούν τις καινοτόµες επιδόσεις τους σε ένα ευρύ πλαίσιο ανάλυσης, που περιλαµβάνει δεδοµένα για τους διαθέσιµους ανθρώπινους πόρους, την ελκυστικότητα των ερευνητικών συστηµάτων, το κατά πόσο το ευρύτερο περιβάλλον χαρακτηρίζεται ως φιλικό για την καινοτοµία, την οικονοµική υποστήριξη και χρηµατοδότηση, τις επενδύσεις των επιχειρήσεων, τις «αµιγώς» καινοτόµες επιδόσεις, τις συνεργασίες, τα πνευµατικά περιουσιακά στοιχεία, την επίδραση της καινοτοµίας στην απασχόληση και την επίδραση στις πωλήσεις. Οι δείκτες που περιλαµβάνονται στις προαναφερθείσες κατηγορίες αφορούν κατά κύριο λόγο στις επιδόσεις των επιχειρήσεων, όµως είναι και ευρύτερες από αυτές. Απώτερος στόχος των συγκεκριµένων εκδόσεων της Ε.Ε. είναι η αποτύπωση και η αξιολόγηση των σχετικών πλεονεκτηµάτων και αδυναµιών των εθνικών συστηµάτων καινοτοµίας µε τρόπο συγκριτικό, ώστε να αναδειχθούν τα σηµεία στα οποία η δηµόσια παρέµβαση κρίνεται απαραίτητη.

Στο πλέγµα των 27 δεικτών του European Innovation Scoreboard λαµβάνονται υπόψη οι ακόλουθοι δείκτες της έρευνας CIS για την καινοτοµία στις επιχειρήσεις:

• Ο βαθµός στον οποίο οι καινοτοµίες προϊόντος ή/και διαδικασίας αναπτύχθηκαν εντός των επιχειρήσεων (in house)
• Η εισαγωγή καινοτοµιών προϊόντος ή/και διαδικασίας
• Η εισαγωγή οργανωτικής καινοτοµίας ή/και καινοτοµίας µάρκετινγκ
• Ο βαθµός συνεργασίας των επιχειρήσεων µε άλλους φορείς/οργανισµούς/επιχειρήσεις για την ανάπτυξη καινοτοµίας προϊόντος ή/και διαδικασίας
• Οι δαπάνες για καινοτοµία των επιχειρήσεων µε καινοτοµία προϊόντος ή/και διαδικασίας εκτός των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη ως ποσοστό του κύκλου εργασιών των συγκεκριµένων επιχειρήσεων
• Οι πωλήσεις των καινοτοµιών προϊόντος που είτε είναι νέες για την αγορά είτε είναι νέες για την επιχείρηση ως ποσοστό του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων µε καινοτοµία προϊόντος

Οι εκδόσεις EIS συµπεριλαµβάνουν τα αποτελέσµατα για τους παραπάνω δείκτες είτε για το σύνολο των υπό εξέταση επιχειρήσεων (στην περίπτωση των δαπανών για καινοτοµία και των πωλήσεων) είτε τις επιδόσεις που αφορούν µόνο στις µικρές και µεσαίες σε µέγεθος επιχειρήσεις (Μµ.Ε.) για το σύνολο των υπόλοιπων τεσσάρων δεικτών. Για την επικείµενη έκδοση του EIS 2018 το Ε.Κ.Τ. απέστειλε τα αποτελέσµατα της έρευνας CIS για την περίοδο 2014-2016.

Στη συνέχεια παρατίθεται η διαχρονική (περίοδοι 2010-2012, 2012-2014 και 2014- 2016) εξέλιξη των επιδόσεων που επιτυγχάνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις για καθέναν από τους παραπάνω δείκτες. Σε όλες τις περιπτώσεις φαίνεται ότι οι επιδόσεις των ελληνικών επιχειρήσεων την περίοδο 2014-2016 καταγράφουν αύξηση σε σχέση µε τις αντίστοιχες των προηγούµενων περιόδων.

Αναλυτικότερα:

Όσον αφορά στον βαθµό στον οποίο οι καινοτοµίες προϊόντος ή/και διαδικασίας αναπτύχθηκαν εντός των επιχειρήσεων, λαµβάνεται υπόψη ο αριθµός Μµ.Ε. που είτε ανέπτυξαν τις καινοτοµίες προϊόντος ή/και διαδικασίας οι ίδιες είτε µαζί µε άλλες επιχειρήσεις ή φορείς. Σύµφωνα µε το EIS, o δείκτης αυτός µετρά τον βαθµό στον οποίο οι Μµ.Ε. που έχουν εισαγάγει οποιαδήποτε νέα ή σηµαντικά βελτιωµένα προϊόντα ή διαδικασίες παραγωγής έχουν καινοτοµήσει ως αποτέλεσµα εσωτερικής διαδικασίας. Μεθοδολογικά στο πλαίσιο του EIS ο δείκτης περιορίζεται στις Μµ.Ε. επειδή σχεδόν όλες οι µεγάλες επιχειρήσεις καινοτοµούν, ιδίως σε χώρες µε ανταγωνιστική βιοµηχανική διάρθρωση.

Όσον αφορά στον αριθµό των Μµ.Ε. που εισήγαγαν τουλάχιστον ένα νέο προϊόν ή µία νέα διαδικασία σε µία από τις αγορές τους: Σύµφωνα µε το EIS και τη µεθοδολογία του ο συγκεκριµένος δείκτης αποτυπώνει τον βαθµό εισχώρησης της τεχνολογικής καινοτοµίας µεταξύ των Μµ.Ε., εκφραζόµενος διά της εισαγωγής νέων προϊόντων (αγαθά ή υπηρεσίες) ή/και διαδικασιών. Αυτό αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο της καινοτοµίας στην Ευρώπη κυρίως στις µεταποιητικές δραστηριότητες µε αποτέλεσµα τα υψηλότερα µερίδια των τεχνολογικών καινοτοµιών να αντικατοπτρίζουν υψηλότερο επίπεδο δραστηριοτήτων καινοτοµίας.

Η καταγραφή και η µέτρηση της εισαγωγής οργανωτικής καινοτοµίας ή/και καινοτοµίας µάρκετινγκ είναι ιδιαίτερα χρήσιµη σύµφωνα µε τη µεθοδολογία του EIS, καθώς, ιδίως στους τοµείς των υπηρεσιών, πολλές επιχειρήσεις καινοτοµούν µέσω άλλων µη τεχνολογικών µορφών καινοτοµίας. Σε αυτή τη βάση συνεπώς ο συγκεκριµένος δείκτης καταγράφει την έκταση στην οποία οι Μµ.Ε. καινοτοµούν µέσω της µη τεχνολογικής καινοτοµίας. Για τον βαθµό συνεργασίας µε άλλους φορείς/οργανισµούς/επιχειρήσεις για την ανάπτυξη καινοτοµίας προϊόντος ή/και διαδικασίας λαµβάνεται υπόψη ο αριθµός Μµ.Ε. µε δραστηριότητες συνεργασίας για καινοτόµο δραστηριότητα. Ο δείκτης αυτός µετρά τον βαθµό στον οποίο οι Μµ.Ε. συµµετέχουν στην καινοτοµία µέσα από συνεργασίες. Οι σύνθετες καινοτοµίες, ιδίως στις Τ.Π.Ε., συχνά εξαρτώνται από την ικανότητα των εταιριών να αξιοποιούν ποικίλες πηγές πληροφόρησης και γνώσης ή την ικανότητα να συνεργάζονται στην ανάπτυξη µίας καινοτοµίας. Σε αυτό τον δείκτη αποτυπώνονται και οι ροές γνώσης µεταξύ δηµόσιων ερευνητικών ιδρυµάτων και επιχειρήσεων, καθώς και µεταξύ επιχειρήσεων. Σύµφωνα µε τη µεθοδολογία του EIS, ο δείκτης περιορίζεται στις Μµ.Ε. επειδή οι µεγάλες επιχειρήσεις επιτυγχάνουν σε µεγάλο βαθµό την καινοτοµία συνεργατικά.

Ως προς τις δαπάνες για καινοτοµία, εκτός των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη, αφορούν στο σύνολο των επιχειρήσεων µε καινοτοµία προϊόντος ή/και διαδικασίας ως ποσοστό του συνολικού κύκλου εργασιών τους.

Όσον αφορά στις πωλήσεις των καινοτόµων προϊόντων, είτε είναι νέα για την αγορά είτε είναι νέα µόνο για την επιχείρηση, λαµβάνεται υπόψη το άθροισµα των πωλήσεων των καινοτόµων αυτών προϊόντων ως ποσοστό επί του συνολικού κύκλου εργασιών για όλες τις επιχειρήσεις µε καινοτοµία προϊόντος. Με τον δείκτη αυτό αποτυπώνεται τόσο η διάσταση της δηµιουργίας τεχνολογίας αιχµής (προϊόντα νέα για την αγορά), όσο και η διάχυση παρεµφερών τεχνολογιών σε άλλα προϊόντα (για τις περιπτώσεις προϊόντων που είναι νέα µόνο για την επιχείρηση και όχι για την αγορά).

Σχετικά µε το Εθνικό Κέντρο Τεκµηρίωσης

Το Εθνικό Κέντρο Τεκµηρίωσης (www.ekt.gr) λειτουργεί ως επιστηµονική εγκατάσταση εθνικής χρήσης στο Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών. Ως εθνική υποδοµή το Ε.Κ.Τ. έχει ως θεσµικό ρόλο τη συλλογή, την οργάνωση, τη διάθεση και τη διατήρηση του συνόλου της ελληνικής επιστηµονικής, ερευνητικής και πολιτιστικής παραγωγής (περιεχόµενο και δεδοµένα) και της διάχυσή της εντός και εκτός της χώρας. Παρέχει ευρεία πληροφόρηση για θέµατα έρευνας και καινοτοµίας, υποστηρίζει τη συµµετοχή ερευνητικών οµάδων σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράµµατα, προωθεί την καινοτόµο επιχειρηµατικότητα και την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσµάτων. Είναι φορέας του Ελληνικού Στατιστικού Συστήµατος, αρµόδιος για την παραγωγή των επίσηµων στατιστικών και δεικτών για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτοµία στην Ελλάδα.

Το Ε.Κ.Τ. αναπτύσσει και λειτουργεί ηλεκτρονική υποδοµή µε υψηλή επενδεδυµένη αξία και διαδικασίες, που εξυπηρετεί εθνικές πολιτικές, παρέχει προηγµένες ηλεκτρονικές υπηρεσίες σε πλήθος φορέων και χρηστών και διασφαλίζει ανοιχτή πρόσβαση σε έγκριτη γνώση σε οποιονδήποτε από οπουδήποτε.

Πηγή: Ε.Κ.Τ., «Βασικοί ∆είκτες για την Καινοτοµία στις Ελληνικές Επιχειρήσεις 2014-2016» (http://metrics.ekt.gr/el/node/364)

Share this post