Πόσο καλά γνωρίζουν οι Έλληνες τη δραστηριότητα των κοινωφελών ιδρυµάτων στη χώρα µας και πώς την αξιολογούν; Η έρευνα της διαΝΕΟσις σε συνεργασία µε το Ίδρυµα Μποδοσάκη για την κοινωνία των πολιτών στην Ελλάδα εκπονήθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο (Ε.Π.Ι.) του Πανεπιστηµίου Μακεδονίας τον Ιανουάριο του 2018. Παρακάτω µπορείτε να διαβάσετε την έκθεση αποτελεσµάτων του καθηγητή του Πανεπιστηµίου Μακεδονίας Νίκου Μαραντζίδη.

Μεθοδολογικά

Η έρευνα ανατέθηκε από τη διαΝΕΟσις στη Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώµης και Αγοράς του Ε.Π.Ι. του ΠΑ.ΜΑΚ. και υλοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2018. Συγκεκριµένα η συλλογή δεδοµένων πραγµατοποιήθηκε το διάστηµα 10-13 Ιανουαρίου 2018 µε τη µέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων και τη χρήση δοµηµένου ερωτηµατολογίου (CATI - computer assisted telephone interviews) σε τυχαίο πανελλαδικό δείγµα 1.064 ατόµων µε αναλογική εκπροσώπηση αστικών και αγροτικών πληθυσµών. Το ερωτηµατολόγιο συγκροτήθηκε σε συνεργασία των ερευνητικών οµάδων της Μονάδας Ερευνών, της διαΝΕΟσις και του Ιδρύµατος Μποδοσάκη.

Το δείγµα επιλέχθηκε µε τη µέθοδο της πολυσταδιακής δειγµατοληψίας (συνδυασµός στρωµατοποιηµένης και απλής τυχαίας σε τρία επίπεδα), ενώ σταθµίστηκε µε βάση το φύλο και την ηλικία (post-survey adjustments). Το µέγιστο δειγµατοληπτικό σφάλµα ανέρχεται σε +3% σε διάστηµα εµπιστοσύνης 95%.

Βασικά πορίσµατα

Α. Εµπιστοσύνη

Σε µία εποχή όπου η έλλειψη εµπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους πολιτειακούς θεσµούς είναι ιδιαίτερα µεγάλη είναι εξαιρετικά σηµαντικό και ενθαρρυντικό να διαπιστώνουµε πως τα κοινωφελή ιδρύµατα απολαµβάνουν υψηλά ποσοστά εµπιστοσύνης από τους πολίτες. Σχεδόν 7 στους 10 (69%) δηλώνουν πως εµπιστεύονται πολύ ή αρκετά τα κοινωφελή ιδρύµατα.

Πρόκειται για ένα πολύ υψηλό ποσοστό, ιδιαίτερα µάλιστα αν το συγκρίνουµε όχι µόνο µε τα πολιτικά κόµµατα και την κυβέρνηση –που εδώ και πολλά χρόνια βιώνουν µια βαθιά κρίση εµπιστοσύνης (7% εµπιστοσύνη στα πολιτικά κόµµατα, 15% στην κυβέρνηση)–, αλλά ακόµη και µε θεσµούς που παραδοσιακά απολαµβάνουν υψηλό βαθµό εµπιστοσύνης από τους Έλληνες πολίτες, όπως είναι, για παράδειγµα, η εκκλησία (48,5% εµπιστοσύνη).

∆εν υπάρχει αµφιβολία πως η εµπιστοσύνη αυτή στα κοινωφελή ιδρύµατα είναι άρρηκτα δεµένη µε ένα πλέγµα ηθικών αξιών που έχουν εξαιρετικά θετική νοηµατοδότηση στους πολίτες: τον εθελοντισµό (97,5% θετική και πολύ θετική αντιµετώπιση), την αλληλεγγύη (96,5%) και τη φιλανθρωπία (95%).

Στον αντίποδα βρίσκεται, για παράδειγµα, ο συνδικαλισµός, για τον οποίο µόλις το 5% έχει πολύ θετική στάση και το 32,5% θετική. Είναι αξιοσηµείωτο πως οι πλέον µορφωµένοι και οι πιο άνετοι οικονοµικά είναι αυτοί που αντιµετωπίζουν µε τον πιο θετικό τρόπο αξίες όπως o εθελοντισµός και η αλληλεγγύη.

Β. Είναι αποτελεσµατικά τα κοινωφελή ιδρύµατα;

Η απάντηση που δίνουν οι πολίτες είναι καταφατική. Μάλιστα σε µερικούς από τους τοµείς που δραστηριοποιούνται τα κοινωφελή ιδρύµατα θεωρούνται µε διαφορά οι πιο αποτελεσµατικοί φορείς. Πιο συγκεκριµένα, σχεδόν ένας στους δύο πολίτες (46,5%) εκτιµά πως στην υλοποίηση δράσεων για την αντιµετώπιση της φτώχειας τα κοινωφελή ιδρύµατα είναι πιο αποτελεσµατικά από το κράτος (14,5%), τις επιχειρήσεις (16%) ή τις Μ.Κ.Ο. (12%).

Το ίδιο παρατηρείται και στο πεδίο των υποτροφιών για σπουδές, όπου τα κοινωφελή ιδρύµατα θεωρούνται πιο αποτελεσµατικά από το 39% των ερωτώµενων έναντι 26% του κράτους, 21% των επιχειρήσεων και µόλις 3,5% των Μ.Κ.Ο.

Στην αντίπερα όχθη και απολύτως αναµενόµενα οι πολίτες θεωρούν τις επιχειρήσεις (39,5%) και το κράτος (30%) ως πιο αποτελεσµατικούς φορείς για την καταπολέµηση της ανεργίας.

Αξίζει επίσης να σηµειωθεί πως και στους άλλους τοµείς δραστηριοτήτων περίπου το 20% των ερωτώµενων θεωρεί τα κοινωφελή ιδρύµατα ως τους πλέον αποτελεσµατικούς φορείς, ποσοστό καθόλου αµελητέο. Ειδικότερα, σχεδόν ένας στους δύο πολίτες πιστεύει πως τα κοινωφελή ιδρύµατα κάνουν πολλά ή αρκετά για νέα κτίρια και υποδοµές (45%), για τους πρόσφυγες (50,5%), για δωρεές εξοπλισµού σε νοσοκοµεία (47%), για υποτροφίες σπουδών (45,5%), για πολιτιστικές εκδηλώσεις (55,5%). Ενώ ένας στους τρεις ερωτώµενους εκτιµά πως τα κοινωφελή ιδρύµατα κάνουν πολλά ή αρκετά για την καταπολέµηση της φτώχειας (37,5%), για δωρεές εξοπλισµού σε σχολεία (35%), για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτοµίας (38,5%).

Στον µόνο τοµέα που οι ερωτώµενοι θεωρούν πως τα κοινωφελή ιδρύµατα κάνουν λίγα ή καθόλου είναι στον τοµέα των θεσµών και της δηµοκρατίας (µόλις 21% όσοι δηλώνουν «πολύ» ή «αρκετά»).

Πόσο καλά τελικά ξέρουµε τα κοινωφελή ιδρύµατα;

Τα γνωρίζουµε, αλλά µάλλον όχι πολύ καλά. Αυτό προκύπτει από τις απαντήσεις των πολιτών, καθώς περίπου δύο στους τρεις ερωτώµενους (64%) δηλώνουν πως γνωρίζουν λίγο ή καθόλου τη δράση των κοινωφελών ιδρυµάτων, ενώ αντίθετα µόλις το 3,5% δηλώνει πως γνωρίζει πολύ καλά τη δράση των ιδρυµάτων αυτών και αρκετά καλά το 32,5%.

Σε ένα σηµαντικό κοµµάτι της κοινής γνώµης καταγράφονται επιφυλάξεις και ερωτήµατα. Ένα µεγάλο ποσοστό ερωτώµενων πιστεύει πως τα κοινωφελή ιδρύµατα µε τη δράση τους καλύπτουν άλλες παράλληλες δραστηριότητες ή σκοπούς, ενώ πολλοί επίσης θεωρούν πως υπάρχουν φορολογικά κίνητρα για τις δραστηριότητες αυτές. Εντέλει, όταν ερωτώνται πώς αντιµετωπίζουν τη δράση των κοινωφελών ιδρυµάτων, 4 στους 10 δηλώνουν πως τη βλέπουν θετικά, αλλά περισσότεροι από 5 στους 10 επιφυλακτικά. Μία µικρή µειοψηφία (4,5%) δηλώνει πως τα αντιµετωπίζει αρνητικά.

Αξιοσηµείωτη παρατήρηση: Την πιο θετική αντιµετώπιση απέναντι στα κοινωφελή ιδρύµατα έχουν όσοι δηλώνουν ευκατάστατοι (49%) και όσοι τοποθετούν τον εαυτό τους στην «ανώτερη» κοινωνική τάξη (51%). Ως προς το µορφωτικό επίπεδο, πιο θετικά διακείµενοι είναι οι απόφοιτοι της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης (40,5% οι πτυχιούχοι και 40,5% οι κάτοχοι µεταπτυχιακού τίτλου). Στον αντίποδα βρίσκονται όσοι δηλώνουν πως δεν τα βγάζουν πέρα οικονοµικά (26%) ή έχουν δυσκολίες (35,5%). Κατ’ αυτό τον τρόπο φαίνεται πως επιβεβαιώνεται η υπόθεση πως όσοι έχουν υψηλό δείκτη κοινωνικού κεφαλαίου έχουν µεγαλύτερη εµπιστοσύνη, αλλά και διάθεση συµµετοχής σε δράσεις εθελοντισµού και κοινωνικής συµµετοχής.

Οι πολίτες δείχνουν πως εύκολα αναγνωρίζουν κάποια από τα κοινωφελή ιδρύµατα και έχουν θετική γνώµη για αυτά. Στην κορυφή βρίσκονται το Ίδρυµα Νιάρχος και το Ίδρυµα Ωνάση µε πολύ υψηλά ποσοστά αναγνωρισιµότητας και θετικής αξιολόγησης. Ακολουθούν το Ίδρυµα Λάτση (61,5% αναγνωρισιµότητα και 52% θετικές γνώµες) και το Ίδρυµα Μποδοσάκη (49,5% αναγνωρισιµότητα, 41,5% θετικές γνώµες). Είναι σηµαντικό να ειπωθεί πως αρνητική γνώµη για τα παραπάνω κοινωφελή ιδρύµατα έχει ένα µικρό ποσοστό της κοινής γνώµης. Και εδώ υπάρχει ισχυρή συσχέτιση µεταξύ της µόρφωσης και του βαθµού αναγνωρισιµότητας και θετικής αξιολόγησης των ιδρυµάτων.

Συµπεράσµατα

Η παρουσία και η δραστηριότητα των κοινωφελών ιδρυµάτων στη χώρα µας γίνεται εµφανώς αντιληπτή από τους πολίτες, οι οποίοι σε γενικές γραµµές έχουν θετική στάση απέναντι σε  αυτά.

Αν και οι πολίτες δηλώνουν πως δεν γνωρίζουν πολλά για τις δραστηριότητες και τους σκοπούς των κοινωφελών ιδρυµάτων, εντούτοις αναγνωρίζουν και εκτιµούν πως τα κοινωφελή ιδρύµατα προσφέρουν πολύ ή αρκετό έργο στους τοµείς όπου δραστηριοποιούνται. Σε κάποιους µάλιστα τοµείς θεωρούν πως προσφέρουν σηµαντικότερο έργο από το κράτος ή τις επιχειρήσεις. ∆εν πρέπει να µην επισηµανθεί παρ’ όλα αυτά πως ένα τµήµα της κοινής γνώµης εκδηλώνει έναν βαθµό καχυποψίας για τον ρόλο των κοινωφελών ιδρυµάτων, γεγονός που µας δείχνει πως πολλά µπορούν να γίνουν ακόµη στον τοµέα της επικοινωνίας.

Πηγή: διαΝΕΟσις, Οργανισµός Έρευνας και Ανάλυσης

Share this post