«Σας γράφω αυτό το μήνυμα με δάκρυα και θλίψη και ξέρω ότι αυτό το μήνυμα μπορεί να έρθει σε σας ως έκπληξη. Είμαι η Στέφανι Λέο. Η μόνη κόρη. Ο πατέρας μου ήταν ένας πολύ πλούσιος έμπορος κακάο στην Ακτή του Αμπέιγ (Ακτή του Ελεφαντοστού), ο πατέρας μου δηλητηριαζόταν μέχρι θανάτου από τους επιχειρηματικούς του συνεργάτες σε μία από τις εξορμήσεις τους σε επαγγελματικό ταξίδι».

 Σας φαίνεται πως το κείμενο αντίκειται στο ελληνικό συντακτικό; Λογικό, μα δώστε λίγο ακόμη χρόνο.

«Η μητέρα μου πέθανε όταν ήμουν μωρό και από τότε ο πατέρας μου με πήρε τόσο ιδιαίτερο. Πριν από τον θάνατο του πατέρα μου σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο εδώ στο Αμπιτζάν μου τηλεφώνησε κρυφά στην κρεβατοκάμαρά του και μου είπε ότι έχει το ποσό των 7,5 εκατομμυρίων πέντε εκατό χιλιάδων αμερικανικών Dorella, μία από τις διεθνείς τράπεζες εδώ στο Αμπιτζάν, χρησιμοποίησε το όνομά μου ως μοναδική κόρη του για τον επόμενο Κιν στην κατάθεση του ταμείου. Ο αείμνηστος πατέρας μου με ενημέρωσε να αναζητήσω έναν ξένο συνεργάτη σε μια χώρα της επιλογής μου, όπου θα μεταφέρω αυτά τα χρήματα και θα τα χρησιμοποιήσω για επενδυτικούς σκοπούς, όπως διαχείριση ακινήτων ή διαχείριση ξενοδοχείων.

 »Είμαι επιζητούμενος για τη βοήθειά σας με τους ακόλουθους τρόπους: (1) Να παράσχει έναν τραπεζικό λογαριασμό στον οποίο θα μεταφερθούν αυτά τα χρήματα. (2) Να υπηρετήσει ως θεματοφύλακάς μου. (3) Να με ρυθμίσει να έρθω στη χώρα σας για να συνεχίσει την εκπαίδευσή μου.

 »Σημείωση: Είμαι πρόθυμος να σας προσφέρω 20% του συνολικού ποσού ως αποζημίωση για την προσπάθεια/εισροή σας μετά την επιτυχή μεταφορά αυτού του αμοιβαίου κεφαλαίου στον υποψήφιο τραπεζικό σας λογαριασμό. Προκαλέστε να ακούσετε σύντομα.

Τις καλύτερες ευχές,

Στέφανι  Λέο»

Η επιστολή αποτελεί προϊόν διαδικτυακής πλάνης, που είναι γνωστή ως «νιγηριανή απάτη» ή «απάτη 419» από το αντίστοιχο άρθρο του νιγηριανού ποινικού κώδικα. Η συγκεκριμένη απάτη εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η οικονομία της Νιγηρίας βίωσε μεγάλη πετρελαϊκή κρίση. Αρκετοί άνεργοι φοιτητές χρησιμοποίησαν πρώτοι αυτή την απάτη ως έναν τρόπο να αντιστρέψουν την οικονομική δυσπραγία που βίωναν. Τη δεκαετία του ’90 οι θύτες/αποστολείς έστελναν μηνύματα σε εταιρίες μέσω ταχυδρομείου, φαξ ή telex.

Η απάτη 419 δεν έχει μοναδική πατρίδα τη Νιγηρία βεβαίως ούτε και αποτελεί κάποιο ειδοποιό χαρακτηριστικό του νιγηριανού λαού. Αντιθέτως οι εγκέφαλοι της κομπίνας έδωσαν τα φώτα τους ώστε στις αρχές του 2000 περίπου η απάτη εξαπλώθηκε και βρήκε μιμητές και σε άλλες χώρες του κόσμου, όπως η Ασία και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου πλέον έστελναν μηνύματα μέσω e-mail και στη συνέχεια μέσω των κοινωνικών δικτύων.

Το δομικό στοιχείο μίας απάτης είναι η προσπάθεια πειθούς του υποψήφιου θύματος πως θα πρέπει να καταβάλει ένα ποσό ώστε να κερδίσει ένα πολύ μεγαλύτερο στη συνέχεια. Στην ίδια ακριβώς λογική στηρίζεται και η απάτη 419. Και ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι είναι σκεπτικοί απέναντι σε τέτοιες «ευκαιρίες», υπάρχουν και εκείνοι που είναι αρκετά ευκολόπιστοι και μετατρέπονται σε θύματα αδίστακτων κακοποιών.

Το παραμύθι και η μεγάλη ευκαιρία

Πίσω από κάθε επιστολή υπάρχει μία δακρύβρεχτη ιστορία δυστυχισμένου πλούτου. Η επίκληση στο συναίσθημα είναι ένα από τα συνήθη μέσα εκφοράς των απατεώνων. Συνήθως γίνεται μνεία στη φερεγγυότητα και στην αξιοπιστία του παραλήπτη. Εν είδει νομιμοποίησης συχνά υπάρχουν αναφορές σε επιμελητήρια ή παγκόσμιους φορείς. Ιδιαίτερη αναφορά παρατηρείται στην ανάγκη τήρησης απόλυτης εμπιστευτικότητας, η οποία αιτιολογείται από τον κίνδυνο που διατρέχει ο αποστολέας από το κράτος ή το παρακράτος του τόπου του.

Αρχικά από το υποψήφιο θύμα ζητείται η συγκατάθεσή του και η παροχή πληροφοριών που σχετίζονται με τραπεζικούς λογαριασμούς και άλλα στοιχεία που θα διευκολύνουν τη συναλλαγή. Στις περιπτώσεις που έχουν ζητηθεί από τα θύματα εχέγγυα των ισχυρισμών του αποστολέα, εκείνος προσκομίζει στο θύμα έγγραφα που μοιάζουν επίσημα και αυθεντικά, ενισχύοντας την αξιοπιστία του και επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη του εν λόγω ποσού. Έτσι το θύμα αρχίζει να πιστεύει πως η τύχη τού χτύπησε την πόρτα με μία ευκαιρία που μία φόρα συμβαίνει .

Οι σταγόνες της ελπίδας εξατμίζονται

Η συνέχεια της πλεκτάνης ενεργοποιείται από τη στιγμή που το θύμα αποδέχεται την πρόσκληση και  η συνεργασία προχωρά. Ξεκινά λοιπόν μία διαδικασία ανταλλαγής επιστολών, πιθανόν και κάποια υπογραφή συμφωνητικού. Το θύμα έχει ήδη αρχίσει να πιστεύει ότι βρίσκεται ένα βήμα πριν την απόκτηση ενός τεράστιου χρηματικού ποσού.

Ωστόσο λίγο πριν τη μεταφορά των χρημάτων θα εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα, όπως ένα απρόβλεπτο τέλος που θα παγώνει τη μεταβίβαση του συμφωνηθέντος ποσού. Συγκεκριμένα ο «Νιγηριανός» προφασίζεται προσωρινή αδυναμία να καλύψει αυτό το ποσό λόγω του ότι έχει ήδη προχωρήσει στην εντολή μεταβίβασης των χρημάτων με αποτέλεσμα αυτά να είναι δεσμευμένα μέχρι να λυθεί το πρόβλημα που ανέκυψε. Επίσης μπορεί να προφασιστεί έλλειψη ρευστότητας λόγω κάποιας αιφνίδιας παρέμβασης της κυβέρνησης που έχει παγώσει όλα τα οικονομικά του στοιχεία, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο μία ακόμα πιο επείγουσα κατάσταση, καθώς τα χρήματα κινδυνεύουν να χαθούν. Το βάρος του κολλήματος καλείται να πληρώσει το θύμα ώστε να μην χαθούν τα χρήματα και να προχωρήσει η εκταμίευση του ποσού. Βεβαίως το εν λόγω ποσό θα το λάβει πίσω μόλις ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Αυτή είναι και η αρχή μίας σειράς παρόμοιων «προβλημάτων», για τα οποία το θύμα θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη.

Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις κατά το παρελθόν στις οποίες το θύμα καλείται ακόμη και να ταξιδέψει στη Νιγηρία ή σε κάποια γειτονική χώρα για την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Ο θύτης-συνεργάτης πληροφορεί το θύμα του πως δεν απαιτείται βίζα για την είσοδο στη χώρα, ενώ στην πραγματικότητα ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Έτσι η ομάδα των κακοποιών επιτυγχάνει την παράνομη είσοδό του στη χώρα μέσω δωροδοκίας κάποιων υπαλλήλων στις αρμόδιες υπηρεσίες και το θύμα βρίσκεται στη Νιγηρία εντελώς παράνομα. Το γεγονός αυτό θα χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια ως μέσο εκβιασμού, ενώ παράλληλα το θύμα θα αδυνατεί να εγκαταλείψει τη χώρα με τη νόμιμη οδό.

Ο νόμος της παρανομίας 419

Το βέβαιο είναι πως η απάτη 419 αποτελεί μία απάτη που αντέχει στον χρόνο, γεγονός που υποδηλώνει πως είναι επικερδής, έχει εξάλλου αποδειχθεί πως η μέθοδος αυτή φέρνει αποτελέσματα της τάξης του 70%, με τον τζίρο της να ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο με αυξητικές τάσεις. Να σημειωθεί ότι τα νούμερα αυτά δεν περιλαμβάνουν τις απώλειες αυτών που δεν έχουν προχωρήσει σε καταγγελίες είτε λόγω φόβου είτε λόγω ντροπής. Σύμφωνα με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος τα ποσά που χάνουν ανυποψίαστοι πολίτες ξεκινούν από τα 1.000 ευρώ και μπορεί να φτάσουν πολλές δεκάδες. Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος σε καθημερινή βάση δέχεται καταγγελίες, αλλά για μικροποσά κακουργηματικής απάτης δεν μπορεί να επιληφθεί του θέματος.

Η Μυστική Υπηρεσία των Η.Π.Α. έχει δημιουργήσει ειδικό γραφείο για την εξέταση των περιστατικών του συγκεκριμένου είδους απάτης και, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της, δέχεται καθημερινά εκατοντάδες καταγγελίες. Υπηρεσίες άλλων κρατών, όπως η Μεγάλη Βρετανία, έχουν σχηματίσει δικογραφίες εναντίον συγκεκριμένων ατόμων, κάποια από τα οποία έχουν προσαχθεί και άλλα καταζητούνται. Σημαντική νομική δυσκολία στις περιπτώσεις αυτές, εκτός εκείνων που περιλαμβάνουν σαφή σωματική βία ή απειλή, αποτελεί το γεγονός ότι είναι δύσκολο να στοιχειοθετηθεί αδίκημα κυρίως όταν η κατάσταση περιπλέκεται λόγω της εμπλοκής διαφορετικών νομικών συστημάτων, καθώς πρόκειται  για διεθνή απάτη και δεν είναι πάντα σαφές σε ποια χώρα διαπράττεται το αδίκημα.

Σοφία Γκοτσοπούλου,
Διευθύντρια Πωλήσεων – Skywalker.gr

Share this post