«Πολλά τα λεφτά, Άρη» σχολίαζε ο Σπύρος Καλογήρου στην ταινία «Λόλα» το 1964. Έκτοτε η παραπάνω  φράση έχει καθιερωθεί, δηλώνοντας την υποχώρηση και τη θυσία ιδανικών και ηθικών αξιών στον βωμό του χρήματος. Τόσες και τόσες περιπτώσεις που υπέκυψαν στη γοητεία του κέρδους, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις, αλλά και για την εξαπάτηση σε βάρος τρίτων. Μία τέτοια περίπτωση αποτέλεσε και το πολύκροτο σκάνδαλο Κοσκωτά στο μακρινό πια 1989. Το σκάνδαλο ήταν το πρώτο και το μεγαλύτερο της μεταπολίτευσής έως τότε.

Επιχειρηματίας-κομήτης

Ο Γιώργος Κοσκωτάς, γεννημένος το 1953 στην Αθήνα, μετανάστευσε στις αρχές του 1970 στην Αμερική μαζί με την οικογένειά του, σπουδάζοντας οικονομικά και  επιστρέφοντας λίγα χρόνια αργότερα. Το 1979 ο Κοσκωτάς αναλαμβάνει διευθυντής συναλλάγματος στην Τράπεζα Κρήτης σε ηλικία μόλις 25 χρονών. Τρία χρόνια αργότερα, το 1982, ξεκινά η εμπλοκή του με τον χώρο των εκδόσεων και των Μ.Μ.Ε., αγοράζοντας από τον Παύλο Μπακογιάννη τον εκδοτικό οίκο Γραμμή Α.Ε., ενώ το 1984 αγοράζει το 56% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Κρήτης, ποσοστό που στη συνέχεια ανήλθε στο 82%, έναντι του ποσού του 1 δισ. δραχμών. Αξιοσημείωτο ότι εκδήλωσε ενδιαφέρον για αγορά της Τράπεζας Κεντρικής Ελλάδας, αλλά η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν το επέτρεψε εξαιτίας πιέσεων από τον τύπο της εποχής.

Ο Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας συν τοις άλλοις ήθελε πάση θυσία να εμπλακεί με τον χώρο του αθλητισμού και συγκεκριμένα του ποδοσφαίρου. Ο συγκεκριμένος χώρος, κατά τους ισχυρισμούς του, προσέδιδε σε έναν επικείμενο πρόεδρο τέτοια νομιμοποίηση και δημοτικότητα, ισάξια με εκείνη ενός πρωθυπουργού. Έτσι έκανε μία σειρά από προσπάθειες να αγοράσει την Α.Ε.Κ. και τον Παναθηναϊκό, αλλά τελικά η τυχερή μπίλια έπεσε στην εξαγορά της Π.Α.Ε. Ολυμπιακός από τον τότε πρόεδρο Σταύρο Νταϊφά.  Η συμφωνία για την αγορά της Π.Α.Ε. φτάνει στα 281 εκατ. δραχμές με τη δέσμευση του Κοσκωτά να αναλάβει τα υπάρχοντα χρέη, υποσχόμενος ότι σε πρώτη φάση θα επενδύσει πάνω από 200 εκατ. δραχμές για μεταγραφές.

Ο Κοσκωτάς μέσα σε λίγα χρόνια έχει αναπτύξει ένα πλούσιο χαρτοφυλάκιο επιχειρήσεων με πάνω 4.000 εργαζομένους. Το γεγονός αυτό δεν πέρασε στα ψιλά για την κυβέρνηση του Πα.Σο.Κ., η οποία θέλησε να ενισχύσει τις σχέσεις της με τον μεγάλο επιχειρηματία. Οι καταθέσεις στην Τράπεζα Κρήτης εμφάνισαν ραγδαία αύξηση λόγω τόσο των δισ. που κατατέθηκαν από τις Δ.Ε.Κ.Ο., αλλά και λόγω των ευνοϊκών ρυθμίσεων που δίνονταν στους πελάτες της τράπεζας. Η Τράπεζα Κρήτης έφτασε να μετρά περί τα 76,5 δισ. δραχμές.

Παρόμοια μοίρα είχαν και οι εκδοτικές του δραστηριότητες. Η Γραμμή Α.Ε. έφτασε να εκδίδει το 1986 τέσσερις εφημερίδες, την Καθημερινή, τη Βραδινή, την Εβδόμη, τις 24 Ώρες, και τα περιοδικά Ένα, TV Τρία, Δύο, Μία, Τέταρτο.

Αντίστροφη μέτρηση

Η ανεξέλεγκτη επιχειρηματική πορεία του Κοσκωτά στον χώρο των εκδόσεων άνοιξε τον ασκό του Αιόλου ως προς τις αντιδράσεις των υπόλοιπων εκδοτών. Οι εκδότες του υπόλοιπου τύπου, αντιλαμβανόμενοι τον κίνδυνο από την επέκταση του Κοσκωτά, άρχισαν να εξαπολύουν επίθεση εναντίον του, καταγγέλλοντας πως τα χρήματα που χωρίς φειδώ ξόδευε προέρχονταν από ύποπτες συναλλαγές. Οι υπόνοιες αφορούσαν πλαστογραφίες, φορολογικά αδικήματα, παράνομη εξαγωγή συναλλάγματος κ.λπ., οι οποίες έρχονταν σιγά σιγά στο φως, ενώ η κυβέρνηση αρνείτο να δώσει εντολή για φορολογικό έλεγχο του μεγαλοεκδότη ένεκεν και της φιλίας τους.

Όλα αυτά μέχρι τον Ιούλιο του 1988, όταν ο εισαγγελέας Δημήτρης Τσεβάς υπό την πίεση των συνεχών αποκαλύψεων διέταξε έλεγχο της Τράπεζας Κρήτης με τοποθέτηση προσωρινού επιτρόπου και άρση του τραπεζικού απορρήτου προκειμένου να διεξαχθεί η έρευνα.

Την ίδια στιγμή ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Δικαιοσύνης Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας φέρνει τροπολογία στη Βουλή, η οποία δίνει προνόμια για ευνοϊκή μεταχείριση στον υπό εξέταση επιχειρηματία Γιώργο Κοσκωτά. Ο νόμος 1806/1988 μένει στην ιστορία ως «Κουτσονόμος» και στη συνέχεια αποκαλύπτεται εμπεριστατωμένα πως αποτέλεσε προϊόν δωροδοκίας.

Ο Γιάννης Ματζουράνης, στενός συνεργάτης του Κοσκωτά και πρώην γενικός γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου επί Πα.Σο.Κ., αποτελεί το πρόσωπο-κλειδί της υπόθεσης, καθώς λίγο μετά την ψήφιση του νόμου ανοίγει τραπεζικό λογαριασμό στο όνομα του Κουτσόγιωργα στην Ελβετία και καταθέτει το ποσό των 2 εκατ. δολαρίων στο όνομά του.

Ο Κουτσόγιωργας, όταν κλήθηκε σε απολογία, ισχυρίστηκε ότι έπεσε θύμα πλεκτάνης των Κοσκωτά και Ματζουράνη, επέστρεψε τα χρήματα και έκλεισε τον λογαριασμό. Ωστόσο ήταν πια αργά για τη φήμη του ως πολιτικού, καθώς είχε δει πλέον τον δρόμο εξόδου από τον πολιτικό στίβο εξαιτίας της πολιτικής και κοινωνικής κατακραυγής εντός και εκτός.

Μετά από σχεδόν ένα έτος, στις 18 Ιουλίου 1989, ο Γιώργος Κοσκωτάς παραπέμπεται στο Ειδικό Δικαστήριο με την κατηγορία της υπεξαίρεσης 33,5 δισ. δραχμών από την Τράπεζα Κρήτης.

Από μεγαλοεπιχειρηματίας μεγαλοαπατεώνας

Ο έλεγχος του φακέλου Κοσκωτά έδειξε πως η υπεξαίρεση των καταθέσεων από την τράπεζα είχε ξεκινήσει ήδη από την εποχή που ακόμα ήταν υπάλληλος. Με τα χρήματα αυτά αγόρασε όλες τις επιχειρήσεις του, αλλά και δωροδοκούσε δημόσια πρόσωπα. Το σκάνδαλο είχε σαφώς πολιτικές διαστάσεις, που έγιναν η αφορμή η χρονιά εκείνη να περάσει στην ιστορία ως «το βρώμικο ’89».

Μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου ο Κοσκωτάς, πούλησε την Τράπεζα Κρήτης στον όμιλο Αρφάνη – Χιόνη, τον εκδοτικό κολοσσό Γραμμή Α.Ε. στον Γιάννη Αλαφούζο και την Π.Α.Ε. Ολυμπιακός στον Αργύρη Σαλιαρέλη.

Για την ίδια υπόθεση κατηγορίες απαγγέλθηκαν και στον τότε απερχόμενο πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου και δη για ηθική αυτουργία και παθητική δωροδοκία. Οι καταγγελίες εναντίον του Παπανδρέου για πιθανή δωροδοκία έμειναν γνωστές ως «υπόθεση Πάμπερς», καθώς στηρίχτηκαν στις φήμες πως ο επιχειρηματίας έστελνε χρήματα στα πολιτικά πρόσωπα μέσα σε κουτιά από πάνες. Αντίστοιχα ο Μένιος Κουτσόγιωργας, ο Δημήτρης Τσοβόλας, ο Γιώργος Πέτσος και ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης κατηγορήθηκαν για ηθική αυτουργία, δωροδοκία και για μη λήψη μέτρων ελέγχου της τράπεζας.

Για έναν χρόνο η χώρα βρισκόταν στο παλμό των γεγονότων για τη διαλεύκανση του σκανδάλου. Από τους κατηγορουμένους ο Ανδρέας Παπανδρέου αθωώθηκε, ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες λόγω της ασυλίας του ως βουλευτή, ο Δημήτρης Τσοβόλας δικάστηκε σε 2,5 ετών ποινή, την οποία εξαγόρασε, και ο Γιώργος Πέτσος καταδικάστηκε σε δεκάμηνη ποινή φυλάκισης. Ο Μένιος Κουτσόγιωργας είχε ήδη κριθεί προφυλακιστέος πριν την τελική εκδίκαση της υπόθεσης, αλλά τελικά άφησε την τελευταία του πνοή στην αίθουσα του δικαστηρίου δύο χρόνια μετά, παλεύοντας ακόμη να πείσει για την αθωότητά του. 

Η απόφαση της πολύκροτης δίκης για τον εγκέφαλο της μεγάλης απάτης ήταν είκοσι πέντε χρόνια κάθειρξης. Ωστόσο ο Α. Σαλιαρέλης, ο αγοραστής του Ολυμπιακού, βοήθησε τον Κοσκωτά να διαφύγει από την Ελλάδα και να καταφύγει αρχικά στη Βραζιλία και στη συνέχεια στις Η.Π.Α., όπου όμως συνελήφθη και κρατήθηκε στις φυλακές του Σάλεμ. Δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε στην Ελλάδα και αποφυλακίστηκε τον Μάρτιο του 2001, έχοντας εκτίσει τα 3/5 της ποινής του.

Δεκαπέντε χρόνια μετά την αποφυλάκισή του ο Γιώργος Κοσκωτάς δραστηριοποείται επιχειρηματικά στον τομέα της παροχής χρηματοοικονομικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών με έδρα τη Βουλγαρία. Δεν επέστρεψε ποτέ τα χρήματα που υπεξαίρεσε, καθώς κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν από τον νόμο τότε, συνεχίζοντας να διάγει μία πολυτελή ζωή έως σήμερα.

Σοφία Γκοτσοπούλου,
Διευθύντρια πωλήσεων – Skywalker.gr

Share this post