Πραγματοποιήθηκε στις 7/10/2018 στο Προσκοπικό Καταφύγιο Χορτιάτη η 1η Συνάντηση Παλαιών Προσκόπων (έως παμπάλαιων ή/και αρχαίων;) με πρωτόγνωρο ενθουσιασμό.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook) βλέπουμε ότι δήλωσαν ότι θα πάνε 184 και περίπου τόσοι ήμασταν εκεί πάνω την Κυριακή. Το καταγράφω ως μια ακόμα θετική ένδειξη προσπάθειας υπευθυνότητας από προσκόπους, ακόμα και στη σχεδόν ουδέτερη δήλωση συμμετοχής σε μια εκδήλωση από μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Η ηλεκτρονική πρόσκληση από τον επικεφαλής της συνάντησης κ. Νικόλαο Μάνο (6976 565344) και τη γραμματέα κα Λίνα Μανασή (6945 888209) προσκαλούσε «όλους όσοι φόρεσαν την προσκοπική μαντίλα, παλιούς και λίγο νεότερους προσκόπους της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο!» Και προλάβαμε να καταγράψουμε ότι ήλθαν από τη μακρινή Αλεξανδρούπολη (κα Όλγα Βρετοπούλου), από την κοντινή Πιερία (κ. Αντώνης Μορθανάσης), ακόμα και από τη «μακρινή» Αθήνα.
Ο προσκοπισμός είναι μια εθελοντική, πολιτική, μη κομματική, παιδαγωγική κίνηση για νέους ανθρώπους, ανοιχτή σε όλους χωρίς διακρίσεις. Θα ήθελα να επιμείνω και να ξεκαθαρίσω ότι προσκοπισμός είναι ένα σύστημα κοινωνικής διαπαιδαγώγησης. Όλα τα άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά υπάρχουν για να μπορέσει να δημιουργηθεί ο χώρος για την κοινωνική διαπαιδαγώγηση.
Αποστολή του προσκοπισμού, όπως τη βρίσκουμε στην επίσημη ιστοσελίδα του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων (www.sep.org.gr), είναι να συμβάλλει στη διαπαιδαγώγηση των νέων μέσω ενός συστήματος αξιών (με κύρια βάση τον επονομαζόμενο «νόμο των προσκόπων») και να βοηθήσει στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου.
Για την επίτευξη της αποστολής η προσκοπική κίνηση στηρίζεται στην εθελοντική, υπεύθυνη προσφορά ενηλίκων, καταρτισμένων στελεχών. Και εκεί στον Χορτιάτη, με την καταπληκτική θέα προς τη λίμνη Βόλβη και τον κόλπο του Θερμαϊκού, με τον Όλυμπο απέναντι, βρεθήκαμε περίπου 180 ηλικιωμένοι (sic) άνθρωποι που έδωσαν την υπόσχεσή τους (και μετά έβαλαν την προσκοπική μαντίλα τους) ότι θα προσπαθούν να τηρούν τον νόμο των προσκόπων. Βέβαια εκεί στον Χορτιάτη μας μοίρασαν σε όλους μια συμβολική κίτρινη μαντίλα.
Το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων (ΣΕΠ) συστάθηκε με τον Νόμο 1066/1917, εδρεύει στην Αθήνα και αποτελεί ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου. Έχει χαρακτήρα κοινωφελή, μη κερδοσκοπικό και εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων. Ένα κομμάτι του είναι και οι Ενώσεις Παλαιών Προσκόπων. Το ΣΕΠ συνεχίζει την προσκοπική κίνηση που άρχισε στην Ελλάδα το 1910 και αποτελεί τη μόνη αναγνωρισμένη προσκοπική οργάνωση για την Ελλάδα. Το ΣΕΠ είναι ιδρυτικό μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού της Προσκοπικής Κίνησης, που συστήθηκε το 1920.
Στη Θεσσαλονίκη ήρθε ο προσκοπισμός με τον Αλέξανδρο Πετρίδη (γυμναστή) έπειτα από γνωριμία και συζήτηση με τον Αθανάσιο Λευκαδίτη τον Μάιο του 1912 στην Αθήνα. Τον Σεπτέμβριο του 1912, πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, έγινε η πρώτη ομιλία-ενημέρωση για τον προσκοπισμό στην ιδιωτική σχολή Νούκα και προετοιμάστηκαν τα πρώτα 10 στελέχη για την καινούργια ομάδα προσκόπων. Την πρώτη εμφάνιση με προσκοπικές στολές έκαναν οι πρόσκοποι Θεσσαλονίκης στην παρέλαση στις 26/10/1914, με δύο ομάδες προσκόπων από παιδιά από τα εκπαιδευτήρια των σχολών Νούκα και Κωνσταντινίδη.
Σήμερα, από όσα ακούσαμε, στη Θεσσαλονίκη δραστηριοποιούνται και προσφέρουν σε 3.000 νέους και νέες 7 έως 18 ετών προσκοπικές δομές σε 50 διαφορετικές γειτονιές της Θεσσαλονίκης με κεντρικά γραφεία στη Βασιλέως Γεωργίου 1, 546 40 Θεσσαλονίκη (2310 857567, www.scoutsofthessaloniki.gr).
Η 11η Συνάντηση Παλαιών Προσκόπων Θεσσαλονίκης περιελάμβανε την υποδοχή και τον χωρισμό σε ενωμοτίες. Το κατ’ ενωμοτία σύστημα είναι το απολύτως πετυχημένο σύστημα διοίκησης με μικροομάδες. Η κάθε μικροομάδα-ενωμοτία έχει τα διακριτικά της χρώματα, τα γνωρίσματά της, την κραυγή της, το διακριτικό σήμα της, τα δικά της διοικητικά-διαχειριστικά βιβλία κ.λπ.
Στην ενωμοτία Αλεπούδων βρεθήκαμε οι: Χαράλαμπος Κανδυλάκης (9ο ΣΠ), Γιώργος Κουτρουτσόπουλος, Παναγιώτης Μπούμπουλας (9ο ΣΠ), Γιώργος Γούναρης, Κώστας Βρανάκης (9ο ΣΠ), ο γράφων (19ο Σ Α/Π), Χρήστος Βασδέκης, Στέλλα Σεβαστοπούλου (19ο Σ Α/Π), Χρήστος Γραμμένος (13ο ΣΠ) και Θανάσης Εξαδάκτυλος (9ο ΣΠ), που φαίνονται στη φωτογραφία, και πολλοί ακόμα αργότερα μεταξύ των οποίων: Γιώργος Τσορμπατζηκωστής, Δημήτρης Πανίδης, Γιάννης Στρατής, Νίκος Ταχιάος, Κώστας Βεγύρης, Νίκος Παπαϊωάννου, Άγγελος Αγγελίδης, Πέτρος Πανίδης, Βασίλης Καλφόπουλος, Χρήστος Μπάμπουρας, Δήμος Σιούλας, Νίκος Σταυρίδης, Οδυσσέας Χιλιτίδης, Γιώργος Βεγύρης, Τριαντάφυλλος Μεταξάς.
Στις 10:30 τα τυπικά έναρξης μας ένωσαν σε ένα μεγάλο πέταλο και ακολούθησε το «μεγάλο παιχνίδι» με σταθμούς-δοκιμασίες (κυρίως πνευματικές) σε όλο τον χώρο του κατασκηνωτικού κέντρου, ενώ στο μεγάλο πέτρινο καταφύγιο προβάλλονταν φωτογραφίες και εικόνες από σλάιντ, στιγμιότυπα από την ιστορία του προσκοπισμού της Θεσσαλονίκης, κομμάτια του οποίου υπήρξαμε ή/και συνδιαμορφώσαμε οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες.
Ο υπεύθυνος του Προσκοπικού Κατασκηνωτικού Κέντρου Χορτιάτη κ. Βαγγέλης Κατσάρης και ο υπαρχηγός του Γιάννης Ανδρεάδης μαζί με ολόκληρη ομάδα εθελοντών ετοίμασαν μια εξαιρετική φασολάδα –πάντα η προσκοπική φασολάδα είναι εξαιρετική και έχει μια διαφορετική γεύση–, που την απολαύσαμε στην καινούργια –τέλειωσε την Παρασκευή 5/10/2018 με εντατική προσπάθεια κυρίως λόγω του επερχόμενου χειμώνα– μεγάλη τραπεζαρία.
Το πρόγραμμα συνεχίστηκε με την «πυρά» στο αμφιθέατρο. Με ψυχαγωγικά σκετς, τραγούδια και αφηγήσεις αναφερθήκαμε στα περισσότερα από τα 100 χρόνια προσφοράς του προσκοπισμού στη Θεσσαλονίκη.
Εκεί ανάμεσα στα άλλα ακούσαμε τον απολογισμό της Ομάδας Πολιτικής Προστασίας Προσκόπων Θεσσαλονίκης, με τη συνεχή δεκάχρονη καθημερινή περιφρούρηση του πνεύμονα της Θεσσαλονίκης, του Σέιχ Σου, από τον υπεύθυνο κ. Σταύρο Δρακόπουλο και τον κ. Χρήστο Ραχτσόπουλο, αλλά και την ετοιμότητα των προσκόπων για το «έσο έτοιμος».
Και βέβαια τραγουδήσαμε όλοι μαζί το «Μες τη ζούγκλα», το «Θυμήσου όπου πας», τον «Κρίκο», το «Φλόγα ελληνική», τον «Ύμνο των προσκόπων», το «Το κέφι σου ποτέ» και το «Μαζί ξεκινήσαμε».
Μια εξαιρετικά καλά οργανωμένη συνάντηση, όπως ξέρουν να οργανώνουν οι πρόσκοποι. Η καλύτερη και αποτελεσματικότερη πρακτική «σχολή» ηγεσίας (μάνατζμεντ). Θυμάμαι όταν νέος, 18 χρονών, οργάνωνα την κατασκήνωση της ομάδας μου στο 19ο Σύστημα Αεροπροσκόπων Αναλήψεως (αρχηγός: κ. Άκης Αποσιάδης), στον Λόφο Προσκόπων, δίπλα στην εκκλησία Υψώσεως Τιμίου Σταυρού, που έκανε ο Γιώργος Τσιτλακίδης, όπου σήμερα είναι το 1ο Σύστημα Προσκόπων Θέρμης, ως αρχηγός κατασκήνωσης.
Προετοίμαζα έναν χρόνο την ομάδα των προσκόπων για να μπορέσουν να ανταποκριθούν οι αεροπρόσκοποι μόνοι, χωρίς εξωτερική βοήθεια, στηριζόμενοι μόνο στην ομάδα τους στις 15-20 ημέρες κατασκήνωσης. Μακριά από τις ανέσεις του πολιτισμού, μακριά από τους γονείς, μακριά από τις εξυπηρετήσεις της πόλης. Μόνοι μας, εμείς και οι συνάνθρωποί μας, μαθαίναμε τα «μυστικά» της κοινωνίας, της επικοινωνίας, της συμβίωσης και της επιβίωσης. Η μεγαλύτερη «σχολή» μάνατζμεντ.
Πηγαίναμε ημερήσιες και διήμερες εκδρομές για να εντοπίσουμε το καταλληλότερο μέρος για την κατασκήνωσή μας. Κάναμε το πρόγραμμα δραστηριοτήτων που θέλαμε. Βρίσκαμε τον εξοπλισμό ή/και συντηρούσαμε τον υπάρχοντα για να μπορέσουμε να ζήσουμε με άνεση.
Μαθαίναμε να κάνουμε τις απαραίτητες κατασκευές ανέσεων με σκαπανική (με κόμβους που μπορούσαν να λυθούν μετά). Μαθαίναμε πρώτες βοήθειες για να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις. Μαθαίναμε κανόνες υγιεινής και ασφάλειας για να ζήσουμε υγιείς εκεί, μακριά από τους γονείς και τις ανέσεις της πόλης. Μαθαίναμε πώς να ντυνόμαστε και να αντιμετωπίζουμε τον καιρό. Μαθαίναμε να βρίσκουμε τον δρόμο και να τον αποτυπώνουμε σωστά και για τους επόμενους.
Μαθαίναμε να μαγειρεύουμε. Μαθαίναμε πώς διαμορφώνεται ένα σωστό διαιτολόγιο με ποικιλία και για την κάλυψη αναγκών. Μαθαίναμε τις δοσολογίες και εξοικειωνόμασταν με τη μαζική εστίαση. Μαθαίναμε να κρατάμε λογαριασμό για να μην πέσουμε έξω στις ποσότητες, αλλά και στα λεφτά που είχαμε. Μαζεύαμε τα λεφτά με δράσεις και εκδηλώσεις και προσφορά υπηρεσιών. Μαθαίναμε να οργανώνουμε ομαδικές εκδηλώσεις. Μαθαίναμε να εκφραζόμαστε καλλιτεχνικά (τραγούδια, καλλιτεχνικές αναφορές κ.λπ.).
Μαθαίναμε να διαχειριζόμαστε σωστά τον χρόνο. Μαθαίναμε να προγραμματίζουμε σε εβδομαδιαία, σε μηνιαία και σε ετήσια βάση. Μαθαίναμε να βλέπουμε σκωπτικά δύσκολες καταστάσεις και να τις ξεχνάμε, αφού γελούσαμε με αυτές στην «πυρά».
Μαθαίναμε να κάνουμε το δικό μας περιστασιακό σπίτι στο δάσος χωρίς να κινδυνεύουμε από τις μεταβολές στον καιρό. Μαθαίναμε να ετοιμάζουμε εναλλακτικές λύσεις σε πιθανές δύσκολες καταστάσεις. Μαθαίναμε να σεβόμαστε το περιβάλλον (φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό κ.λπ.). Μαθαίναμε πώς οργανώνουμε το σακίδιο και πώς οργανωνόμαστε για πορεία. Μαθαίναμε να σεβόμαστε την εργασία κάθε ενός για να συγκεντρώσουμε ξύλα, για τη φωτιά, για την καθαριότητα, για το μαγείρεμα, για τις άλλες υπηρεσίες.
Μαθαίναμε να ζούμε με άλλους και να μοιραζόμαστε την κοινή ζωή. Μαθαίναμε να είμαστε άνθρωποι κοινωνικοί. Μαθαίναμε τη συμβίωση. Ένα πραγματικό εργαστήριο τοπικής-κοινοτικής ανάπτυξης.
Και το βράδυ με ξαστεριά, ξαπλωμένοι στο γρασίδι, με τον φακό μέσα σε κονσερβοκούτι, που είχαμε κάνει τρύπες στη βάση του, στις θέσεις των αστέρων, μελετούσαμε τους αστερισμούς και συνειδητοποιούσαμε το μεγαλείο του Σύμπαντος, ίσως και την ασημαντότητά μας – με τον Λουκά Δημητριάδη.
Και όλα αυτά μέσα στο πλαίσιο μιας δομής αυτοβοήθειας και της εθελοντικής δέσμευσης –υπόσχεσης– να τηρείται ένα σύστημα αξιών, ο νόμος των προσκόπων, με τη βοήθεια εκπαιδευμένων εθελοντών ενηλίκων –και μπράβο τους– και με την υποστήριξη της Επιτροπής Κοινωνικής Συμπαράστασης. Πολλές σκέψεις και αναμνήσεις που δεν χωρούν σε μερικές λέξεις…
Δ. Μιχαηλίδης,
Δημοσίως γράφων-«ΑγροΝέα»