Μάθαμε από τα πανεπιστημιακά κέντρα ότι τα κύρια χαρακτηριστικά ενός τόπου είναι τρία: 1. κοινά γεωγραφικά χαρακτηριστικά (μια πεδιάδα, ένα βουνό, μια οροσειρά, ένα νησί, μια λεκάνη απορροής, ένας κόλπος, τα οποία σήμερα συμπίπτουν περίπου με τη διοικητική μεταρρύθμιση «Καλλικράτης») 2. κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά (όχι κατ’ ανάγκην εθνολογικά, αλλά, επειδή το έθνος κατά τον Δημάρατο (στον Ηρόδοτο) διακρίνεται από το «ομότροπον», το «ομόθρησκον», το «όμαιμον» και το «ομόγλωσσον», ένα έθνος μπορεί εξ ορισμού να έχει κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά και 3. κοινή πεποίθηση για το κοινό μέλλον των κατοίκων του.
Αυτοί οι κάτοικοι του συγκεκριμένου χώρου μπορούν να συγκροτήσουν τοπική κοινωνία και συνήθως έχουν κάτι κοινό, το κοινωνικό κεφάλαιο, που απλουστευμένα θα μπορούσαμε να το προσδιορίσουμε ως την εμπιστοσύνη και την αλληλοβοήθεια των μελών του.
Με πολύ ενδιαφέρον παρακολούθησα αρκετές εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, η οποία από πανηγύρι ανταλλαγής αγροτικών προϊόντων εκεί στις αρχές του Σεπτεμβρίου εξελίχθηκε σε χώρο ανταλλαγής τεχνογνωσίας, αλλά με έντονο το στοιχείο της κοινοτικής-τοπικής ανάπτυξης, αφού πέρασε από ένα ισοπεδωτικό ντελίριο εξύμνησης της ιδιωτικής οικονομικής (καπιταλισμός και παγκοσμιοποίηση).
Μας εντυπωσίασαν τα περίπτερα 2, 3, 10 και 6, ίσως και άλλα, όπου οργανωμένα τα τοπικά επιμελητήρια πρόβαλλαν την τοπική παραγωγή και υπηρεσίες. Στη ΔΕΘ τα τοπικά επιμελητήρια, και όχι τα κεντρικά (ΤΕΕ και παραρτήματα, ΓΕΩΤΕΕ και παραρτήματα, ΟΕΕ και παραρτήματα, ΞΕΕ κ.λπ.), εξέφραζαν τον τοπικό δυναμισμό με μια καινοφανή και πολύ ελπιδοφόρα προοπτική τοπικής ανάπτυξης. Και στο περίπτερο 3, στο stand 9, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω σημαντικές επιχειρηματικές προσπάθειες από το Επιμελητήριο Λέσβου, όπως την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση «Μοδούσα» (www.modousa.gr) με εξαιρετικά βιολογικά έξτρα παρθένα ελαιόλαδα.
Την προσοχή όμως προσέλκυσε η ημερίδα «Ελληνικό σήμα στην ελιά και στο ελαιόλαδο» την Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου στο συνεδριακό κέντρο «Ν. Γερμανός». Μια δημοσιογραφική αναφορά δεν μπορεί να καλύψει όλες τις εισηγήσεις, όπως του κ. Βασίλειου Κόκκαλη (υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων), της κας Ολυμπίας Τελιγιορίδου (υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων), του κ. Δημήτρη Αυλωνίτη (γενικού γραμματέα Εμπορίου), του δρ Νικόλαου Κατή (προέδρου του ΕΛΓΟ «Δήμητρα»), του κ. Γιώργου Οικονόμου (γενικού διευθυντή του ΣΕΒΙΤΕΛ), της κας Βιργινίας Φυντάνη και πολλών άλλων. Αλλά μπορούμε να σταθούμε σε μερικά σημεία, όπως τα παρακάτω:
«Το ελληνικό σήμα είναι το επίσημο σήμα του ελληνικού κράτους για τη διάκριση της προέλευσης των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών και θεσπίστηκε με τον Ν. 4072/2012. Το ελληνικό σήμα απονέμουν ο ΕΛΓΟ “Δήμητρα” (για γάλα, γαλακτοκομικά, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, παρθένο ελαιόλαδο και επιτραπέζιες ελιές) και το Γενικό Χημείο του Κράτους (για τα αλκοολούχα ποτά).
»Ο μόνος ασφαλής δρόμος για μια πορεία βιώσιμης και αξιοπρεπούς ανάπτυξης των ελληνικών γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων είναι η υιοθέτηση μιας ξεκάθαρα αναγνωρίσιμης ταυτότητας στο σύγχρονο περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζεται από τις έντονες ανταγωνιστικές πιέσεις της παγκοσμιοποίησης. Αυτό ακριβώς επιτυγχάνεται μέσα από τη δυνατότητα απονομής του ελληνικού σήματος στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, το παρθένο ελαιόλαδο και τις επιτραπέζιες ελιές.
»Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου ο ΕΛΓΟ “Δήμητρα” σε συνεργασία με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, που θα πραγματοποιήσει τους ελέγχους, θα ξεκινήσει να παρέχει για πρώτη φορά πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό ελιάς στους Έλληνες φυτωριούχους. Η στροφή στα τυποποιημένα και αυστηρώς ελεγμένα προϊόντα οδηγεί στη μείωση του φαινομένου των ελληνοποιήσεων, ένα φαινόμενο που οδηγεί σε εξαπάτηση του καταναλωτή και σε δυσφήμιση των προϊόντων της ελληνικής γης» (Βασίλης Κόκκαλης, υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων).
«Πάνω από δέκα χρόνια ως ΓΣΕΒΕΕ μέσω πολλών και σημαντικών πρωτοβουλιών (όπως π.χ. το Κίνημα Πολιτών, το Καταναλώνουμε Ό,τι Παράγουμε κ.ά.) έχουμε διακηρύξει την αναγκαιότητα της στήριξης της ελληνικής παραγωγικής μηχανής και των επιχειρήσεων που τη συναποτελούν ως βασικής προϋπόθεσης και παράγοντα για την έξοδο από την κρίση που βιώνουμε ως οικονομία και ως κοινωνία όλα αυτά τα χρόνια.
»Η δημιουργία του ελληνικού σήματος προϊόντων και υπηρεσιών και η απόδοσή του σε επιχειρήσεις που τηρούν τους όρους για τη χρήση του δεν είναι απλώς μια διαδικασία πιστοποίησης, αλλά κάτι σημαντικότερο: Είναι φορέας μιας δυναμικής και παράγοντας για την αναστροφή μιας κατάστασης τελμάτωσης που χαρακτηρίζει τις τελευταίες δεκαετίες το σύνολο της κοινωνίας μας, η οποία είχε σχεδόν εξοβελίσει από τις επιλογές της καθετί ελληνικό, θεωρώντας ότι αυτό υπολείπεται έναντι των κάθε λογής εισαγόμενων προϊόντων» (Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ).
Και ο κ. Γ. Καββαθάς συνέχισε: «Οι κυλιόμενες έρευνες του ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ, καθώς και τα αριθμητικά δεδομένα των μεταποιητικών τμημάτων των επιμελητηρίων της χώρας παρουσιάζουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τη δραματική μείωση της παραγωγικής δραστηριότητας. Δεν θα σταθώ σε λεπτομερή αριθμητικά στοιχεία, που κουράζουν και απλώς πιστοποιούν αυτό που συμβαίνει και που όλοι μας γνωρίζουμε, όμως ας αναλογιστούμε πόσα εκατομμύρια ευρώ θα μπορούσαν να παραμείνουν στο εσωτερικό και να δημιουργούν το αυτονόητο: ανάπτυξη και θέσεις εργασίας.
»Πόσα κεφάλαια θα μπορούσαν, αντί να “ταξιδεύουν” στο εξωτερικό, να επενδυθούν εδώ και να ενδυναμώνουν την οικονομία μας και τις επιχειρήσεις μας. Πόσες χιλιάδες θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να είχαν διατηρηθεί, αλλά, γιατί όχι, να είχαν δημιουργηθεί και νέες. Αυτό που θα πρέπει να δούμε με ιδιαίτερη προσοχή είναι από πλευράς Πολιτείας να μη μετατρέψουμε αυτή τη διαδικασία σε μια ακόμα γραφειοκρατική ενέργεια που θα αποδυναμώσει το εγχείρημα και θα αποθαρρύνει τις επιχειρήσεις να το τολμήσουν.
»Πιστεύουμε ότι η ελληνική καρδιά ως σήμα συμβολικά και ουσιαστικά επιτυγχάνει να αποδώσει και να υποστηρίξει απλά, περιεκτικά και χωρίς βαρύγδουπους και δυσνόητους όρους αυτό που συνεχώς τονίζουμε για την αναγέννηση της παραγωγικής βάσης μας, από τον πρωτογενή έως και τον τριτογενή τομέα της οικονομίας μας. Μπορεί να μας οδηγήσει σε μια νέα οπτική θεώρηση των πραγμάτων και μέσα από ένα πρίσμα ποιοτικής αναβάθμισης τόσο των προϊόντων μας όσο και των παρεχόμενων υπηρεσιών να αναδείξουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο ελληνικό εμπορικό ράφι το ελληνικό αγροτικό προϊόν, να αναγεννήσουμε την ελληνική παραγωγική μηχανή στο ένδυμα, στο παπούτσι, στο κόσμημα και σε καθετί που στον βωμό μιας λανθασμένης καταναλωτικής πρακτικής, όπως προαναφέραμε, σχεδόν εξοβελίστηκε από τις επιλογές μας.
»Να ανακαλύψουμε πάλι την αξία της ελληνικής γαστρονομικής παράδοσης και να επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητές μας στον τουρισμό και στην επισκεψιμότητά μας στο παραδοσιακά φιλόξενο ελληνικό κατάλυμα, είτε ξενοδοχείο είτε ξενώνα, σε κάθε σημείο της πατρίδας μας. Να επανεκτιμήσουμε τις δυνατότητές μας. Να επενδύσουμε στις δικές μας δυνάμεις. Να στηρίξουμε εμάς με όλες μας τις δυνάμεις. Να αναμορφώσουμε την καταναλωτική συνείδησή μας».
Και ο κ. Γ. Καββαθάς αναρωτήθηκε: «Μπορεί όλα αυτά να επιτευχθούν μόνο από το ελληνικό σήμα; Φυσικά και όχι. Μπορεί όμως μέσω της διάχυσης του μηνύματος από φορείς αλλά και εκδηλώσεις όπως η σημερινή να διαμορφώσει μια νέα καταναλωτική συνείδηση στον Έλληνα και στην Ελληνίδα, αλλά και να προσελκύσει τον ξένο στην επιλογή ελληνικών προϊόντων, καθόσον το ελληνικό σήμα θα καταδεικνύει αλλά και θα πιστοποιεί το βασικότερο και ουσιαστικότερο πλεονέκτημά μας: την ποιότητα. Αν αυτό μετουσιωθεί σε συλλογική πρακτική και πράξη, θα αλλάξει άρδην την πραγματικότητα και την καθημερινότητά μας ως καταναλωτών, θέτοντας πάλι σε κίνηση την πρωτογενή παραγωγή μας, τη βιομηχανία μας, τη βιοτεχνία μας, θα δημιουργήσει προοπτικές, θέσεις εργασίας, θα δώσει ελπίδα και θα δημιουργήσει και πάλι ανάπτυξη».
Ήταν μια αναγεννητική ημερίδα στις 9/9/2018 εκεί στη ΔΕΘ σε μια ηλιόλουστη ημέρα μετά το αναίτιο λούσιμο με χημικά και τις βιαιοπραγίες από τους αστυνομικούς την προηγούμενη μέρα πολύ μακριά από τη ΔΕΘ παρά τις πάρα πολλές διμοιρίες των ΜΑΤ. Η Γιορτή Τοπικής Ανάπτυξης με προσανατολισμό στην οικονομία και την παραγωγή για μια ακόμα φορά μετατράπηκε σε μια «πασαρέλα» μη χρήσιμων πολιτικών εξαγγελιών πολιτικών και μισθοδοτούμενων από το κράτος. Μακριά από την παραγωγή, μακριά από την τοπική παραγωγή, μακριά από την ελληνική παραγωγή, μακριά από την εθνική παραγωγή. Σαν να «μισούν» την παραγωγή και τους παραγωγούς…
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσίως γράφων-«ΑγροΝέα»