Στις 25 Αυγούστου 2018, στο Προσκοπικό Κατασκηνωτικό Κέντρο της Βέροιας πραγματοποιήθηκε συνάντηση παλαιών προσκόπων από την Περιφερειακή Εφορεία Προσκόπων στη Βέροια, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 ετών προσφοράς στα παιδιά της Ημαθίας. Ήμουν ανάμεσα στους 140 τυχερούς της πρώτης ημέρας. Η 25η Αυγούστου έκλεισε με προσκοπική πυρά μέσα στο δάσος, κάτω από την αυγουστιάτικη πανσέληνο. Σκέτη μαγεία…
Στις 26 Αυγούστου το πρόγραμμα περιλάμβανε: Θεία λειτουργία στην εκκλησία του χωριού Καστανιά, Mίνι Ολυμπιακούς Αγώνες (ΜΙΟΛΑ) για μικρούς και μεγάλους, επιμνημόσυνη δέηση στο εκκλησάκι του Προσκοπικού Κέντρου, ολομέλεια με θέμα «Οι ενώσεις παλαιών προσκόπων», τελετή ανανέωσης προσκοπικής υπόσχεσης, προσκοπικό μπάρμπεκιου-γεύμα και ελεύθερη αναχώρηση-επιστροφή στην καθημερινότητα.
Το Προσκοπικό Κατασκηνωτικό Κέντρο Καστανιάς βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό Καστανιά (του Δήμου Βέροιας), 21 χλμ. από τη Βέροια και 86 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. H έκτασή του είναι 10.500 τ.μ. και βρίσκεται μέσα σε δάσος οξιάς, με πεύκα και γρασίδι, σε υψόμετρο 1.200 μ. Ο κατασκηνωτικός χώρος, αλλά και το γύρω περιβάλλον προσφέρει πολλές δυνατότητες ενασχόλησης με πολλές προσκοπικές δραστηριότητες (ξυλοκατασκευές, πορείες, εκδρομές, παιχνίδια, περίπατοι, εντός και εκτός του Κέντρου-Καταφυγίου), καθώς και με άλλες δραστηριότητες (αναρρίχηση, ιππασία, χιονοτσουλήθρες), ενώ γειτνιάζει με πολλές ιστορικές περιοχές και μνημεία. Έχει άμεση πρόσβαση τόσο στην εθνική οδό ΠΑΘΕ (Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Εύζωνοι) όσο και στην Εγνατία οδό. Κυρίως όμως έχει γρήγορη πρόσβαση από τις καρδιές όλων όσων είχαν την ευκαιρία να ζήσουν εκεί πάνω για λίγες μέρες, με φίλους και άλλους που μοιράζονταν τις ίδιες πανανθρώπινες αξίες.
Ο προσκοπισμός είναι μια εθελοντική, πολιτική, μη κομματική, παιδαγωγική κίνηση για νέους ανθρώπους, ανοιχτή σε όλους χωρίς διακρίσεις. Αποστολή του είναι να συμβάλει στη διαπαιδαγώγηση των νέων μέσω ενός συστήματος αξιών και να βοηθήσει στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου. Για την επίτευξη της αποστολής της, η προσκοπική κίνηση στηρίζεται στην εθελοντική, υπεύθυνη προσφορά ενήλικων καταρτισμένων στελεχών.
Το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων (ΣΕΠ) συστάθηκε με τον Νόμο 1066/1917, εδρεύει στην Αθήνα και είναι ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου. Έχει χαρακτήρα κοινωφελή, μη κερδοσκοπικό, και εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Το ΣΕΠ συνεχίζει την Προσκοπική Κίνηση, που άρχισε στην Ελλάδα το 1910, αποτελεί τη μόνη αναγνωρισμένη προσκοπική οργάνωση για την Ελλάδα και είναι ιδρυτικό μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Προσκοπικής Κίνησης που συστάθηκε το 1920.
Στην Καστανιά, με υπεύθυνο οργάνωσης της ιδιότυπης κατασκήνωσης τον κ Νίκο Ουσουλτζόγλου, στις 25 Αυγούστου βρεθήκαμε με πολλούς παλαιούς και νεότερους φίλους, μεταξύ των οποίων: ο κ. Γιώργος Μακαδασόπουλος, ο κ. Ιορδάνης Φλαμουρτζόγλου, ο κ. Δημήτρης Τόλιος, ο κ. Θανάσης Στάντζος, ο κ. Παύλος Πυρινός, ο κ. Στέφανος Ανδρινός, η κα Μαρία Τσάτσα, η κα Μυρτώ Χάνδρα, ο κ. Σπύρος Τελλίδης, ο κ. Γιώργος Κουβαλιάς, ο κ. Ματθαίος Πιστοφίδης, ο κ. Παναγιώτης Μακαδασόπουλος και πολλοί άλλοι…
Τραγουδήσαμε προσκοπικά τραγούδια, παίξαμε παιχνίδια, κάναμε και την «κραυγή» των κουναβιών (ήταν η ενωμοτία μας εκεί για λίγο), στήσαμε χιουμοριστικά σκετς στην προσκοπική πυρά, προσευχηθήκαμε, φάγαμε και περπατήσαμε στο φως του ολόγιομου φεγγαριού. Και βέβαια ξαναήρθαν στον νου άπειρες σκηνές από προσκοπικές εμπειρίες και ξανακάναμε σκέψεις, με την ψυχραιμία της ηλικίας και της χρονικής απόστασης.
Προσκοπισμός είναι ένα σύστημα κοινωνικής διαπαιδαγώγησης. Για να πετύχει χρειάζεται να κοινωνικοποιηθούν τα μέλη του και αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα στη φύση, μόνο με τα μέλη της ομάδας, στα όρια του πολιτισμού των ανέσεων. Για να μην ταλαιπωρηθούν, πρέπει να είναι επαρκώς εκπαιδευμένα στο να ικανοποιούν τις βασικές τους ανάγκες, όπως εξεύρεση τροφίμων, παραγωγή τροφής, εξασφάλιση καθαρού νερού, διατήρηση σώματος σε καλή υγεία, διασφάλιση άνετου ύπνου, κατασκευές ανέσεων, ανάπτυξη δεξιοτήτων καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, ώστε το καλοκαίρι να μπορέσουν να διαβιώσουν άνετα και υγιώς στη φύση, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις, και να επιτευχθούν τα καλύτερα αποτελέσματα κοινωνικοποίησης. Όλα τα παραπάνω μέσα σ’ ένα πλαίσιο αξιών (ο Νόμος των Προσκόπων, ένας κώδικας πανανθρώπινων αξιών), το οποίο ο πρόσκοπος, αφού γνωρίσει, υπόσχεται ότι θα προσπαθεί να τηρεί. Ο Νόμος των Προσκόπων λέει (ή έλεγε, αν θυμάμαι καλά):
- Ο πρόσκοπος λέει την αλήθεια και κρατά τον λόγο του.
- Ο πρόσκοπος είναι δίκαιος, άξιος να τον εμπιστεύονται, ξέρει να πειθαρχεί και να τηρεί τους νόμους.
- Ο πρόσκοπος είναι χρήσιμος στην οικογένειά του και την κοινωνία.
- Ο πρόσκοπος είναι φίλος και ευγενής προς όλους και αδελφός με κάθε πρόσκοπο.
- Ο πρόσκοπος σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους, προσέχει τα λόγια και τις πράξεις του.
- Ο πρόσκοπος αγαπά τη φύση και προστατεύει το περιβάλλον.
- Ο πρόσκοπος είναι εύθυμος και αισιόδοξος.
- Ο πρόσκοπος είναι οικονόμος και φροντίζει για την καλή χρήση του χρόνου.
- Ο πρόσκοπος είναι εργατικός και προοδεύει με τις ικανότητές του.
- Ο πρόσκοπος είναι αποφασιστικός, έχει θάρρος και αυτοπεποίθηση και αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του.
Εκεί λοιπόν στην Καστανιά βρεθήκαμε με ανθρώπους που έδωσαν κάποτε την υπόσχεση ότι θα προσπαθούν να τηρούν αυτόν τον κώδικα αξιών (και ο καθένας τον πετυχαίνει λιγότερο ή περισσότερο, αλλά τον αναγνωρίζει ολόκληρο και προσπαθεί όσο μπορεί). Εκεί με τον κ. Θανάση Στάντζο θυμηθήκαμε ότι στην κατασκήνωση των προσκόπων της Βέροιας στην Ολυμπιάδα Χαλκιδικής το 1974 (τελείωσε με την επιστράτευση εκείνης της χρονιάς) είχαμε οργανώσει τη «Scout Bank», όπου όλοι οι κατασκηνωτές είχαμε καταθέσει όλα μας τα λεφτά. Έτσι, μαθαίναμε τον τρόπο λειτουργίας μιας σωστής τράπεζας και αποφεύγαμε να εκθέσουμε τα παιδιά στη διάπραξη κλοπής ή στο ενδεχόμενο να υποστούν αφαίρεση χρημάτων. Στην πιθανή έξοδο-εκδρομή στο κοντινό χωριό σήκωναν όλοι το ίδιο ποσό για έξοδα (και αυτοί που είχαν και αυτοί που δεν είχαν, χωρίς να γίνεται αντιληπτή η αδυναμία της οικογενείας κάποιου). Εφόσον χρειάζονταν κάτι από το χωριό, το παρήγγελναν από αυτόν που πήγαινε για ψώνια και το ποσό αφαιρούνταν από τις «καταθέσεις» του. Και, βέβαια, σε πιθανό έκτακτο πιστωτικό πρόβλημα υπήρχε ένα χρηματικό «μαξιλάρι»…
Ο προσκοπισμός ήταν το καλύτερο και μεγαλύτερο σχολείο διοικητικής πρακτικής και τεχνικής. Αυτό που σήμερα ονομάζουν μάνατζμεντ. Με ενσωματωμένη την πολύχρονη εμπειρία διοίκησης μικροομάδων (κατ’ ενωμοτίας σύστημα, τεχνική διοίκησης μικροομάδων κ.λπ.), δομών, αλλά και πολύ μεγάλων εκδηλώσεων με χιλιάδες προσκόπους (Τζαμπορέτο, Jambore κ.λπ.), οι σχολές εκπαίδευσης (σεμινάρια), τα εγχειρίδια, αλλά κυρίως η καθημερινή πρακτική έδιναν τη δυνατότητα σε νέους και νέες να επιλέξουν τόπο, να σχεδιάσουν και να οργανώσουν κατασκήνωση παιδιών, να προετοιμάσουν το σιτηρέσιό τους για υγιεινή διατροφή, να δημιουργήσουν καταλόγους προμηθειών που απαιτούνται για 15 ημέρες με αυτάρκεια, να προμηθευτούν (όχι πάντα με εκχρηματισμένες πρακτικές) τα απαραίτητα για τη διατροφή, για τις κατασκευές εγκατάστασης, για τις πρώτες βοήθειες, να μαγειρέψουν, να απασχοληθούν δημιουργικά στην κατασκήνωση, να οργανώσουν την ομαδική ζωή, ισόρροπα και με ισονομία, και να γυρίσουν πίσω υγιείς, γεμάτοι ωραίες εντυπώσεις, βιώματα και εμπειρίες. Το μεγαλύτερο και αποτελεσματικότερο σχολείο διοίκησης, για να κουμαντάρεις το καράβι της δουλειάς, των σχέσεων, της ζωής.
Ο προσκοπισμός ήταν ένα πραγματικό «ζυμωτήρι» για την ανάπτυξη εμπιστοσύνης και αλληλοβοήθειας μεταξύ μελών που μοιράζονται ένα κοινό σύστημα αξιών (πολιτισμού), που είναι η μαγιά για το «φούσκωμα» του κοινωνικού κεφαλαίου, το οποίο είναι το άλφα και το ωμέγα της τοπικής ανάπτυξης.
Άνθρωποι που ζουν στον ίδιο τόπο, με ίδιες αξίες, και όχι μόνο πιστεύουν αλλά και δρουν για το κοινό μέλλον, είναι αυτοί που μπορούν να υλοποιήσουν την τοπική (κοινοτική) ανάπτυξη, που σημαίνει ευημερία των ανθρώπων που ζουν στον τόπο. Και όταν μπορούν να συναντηθούν μετά από 44 χρόνια –όπως εγώ που ξαναβρέθηκα εκεί στην Καστανιά, στο Προσκοπικό Κέντρο Βέροιας, με την εμπειρία των αρκετών ετών και τη σύνεση της μακρόχρονης επαγγελματικής απασχόλησης (τώρα συνταξιούχος)– αλλά με τις ίδιες αξίες που υποσχέθηκαν κάποτε να προσπαθούν να τηρούν, έρχονται στον νου άπειρες θύμησες, από τις οποίες μόνο δύο πρόλαβα να αποτυπώσω, σε σχέση με την τοπική ανάπτυξη, από τους εθελοντές κοινοτικής ανάπτυξης, τους παλαιούς βαθμοφόρους προσκόπους, τους παλαιούς προσκόπους.
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσίως γράφων-«ΑγροΝέα»
Share this post
