Η «Ορέα Κρήτη», δηλαδή η ορεινή Κρήτη, είναι μια εξαιρετική ιδέα που έγινε πρόγραμμα από την Αναπτυξιακή Ηρακλείου Α.Ε. στην Κρήτη (www.oreakriti.gr) για να υποστηρίξει τους κτηνοτρόφους στα πλαίσια της τοπικής ανάπτυξης σε μια ολιστική συνολική αναπτυξιακή προοπτική με σύνδεση όλων των τοπικών παραγόντων.
Όλο και περισσότεροι επισκέπτες (τουρίστες) μιας περιοχής επιλέγουν τον τόπο όχι μόνο για αναψυχή, αλλά κυρίως για να αποκτήσουν εμπειρίες και να ζήσουν αυθεντικά. Και σε αυτή τη νέα τάση του τουρισμού, που στον αγροτικό τομέα ονομάζεται «αγροτουρισμός», η Ελλάδα προσφέρει πολλές ευκαιρίες, ακριβώς διότι έχει παραμείνει σε πολλά σημεία της αυθεντική, όπως π.χ. στις ορεινές και σε άλλες μειονεκτικές περιοχές, ίσως και στα μικρά νησιά.
Μοιάζει ότι πλέον η έλλειψη ανάπτυξης, και στην προκειμένη περίπτωση της τουριστικής ανάπτυξης, προσφέρει συγκριτικό πλεονέκτημα σε τέτοιες περιοχές. Έτσι μη ανεπτυγμένες περιοχές, όπως είναι οι ορεινές περιοχές της πατρίδας μας, έχουν πλέον το συγκριτικό πλεονέκτημα στη νέα τάση των τουριστών για αυθεντικά, μη μαζικοποιημένα, οικογενειακά, φιλικά μέρη. Αρκεί να υπάρξει κάποιας μορφής συνεννόηση και δημιουργία στοιχειωδών υποδομών ασφαλείας και υγιεινής.
Αγροτουρισμός είναι η παροχή τουριστικών υπηρεσιών από αγρότες στις εγκαταστάσεις της αγροτικής εκμετάλλευσής τους, ώστε το επάγγελμα να γίνεται πολυλειτουργικό, περιλαμβάνοντας τόσο την κύρια φροντίδα του φυσικού περιβάλλοντος, με την οποία φροντίδα απομακρύνονται σε κάθε φυσικό κύκλο τα μη χρήσιμα, που τα χρησιμοποιεί ο άνθρωπος ως αγροτικά προϊόντα, κυρίως αγροδιατροφικά, όσο και τη συμπληρωματική απασχόληση του αγρότη και της αγροτικής οικογένειας στην παραγωγή ενέργειας (βιομάζα, βιοαέριο, βιοντίζελ, ανεμογεννήτριες, ηλιακή κ.λπ.), στη μεταποίηση της δικής του παραγωγής (οικοτεχνία) και στην εμπορία της παραγωγής του (στο αγρόκτημα ή στις αγορές παραγωγών κ.λπ.), αλλά και στον αγροτουρισμό (παροχή υπηρεσιών εστίασης, διαμονής, ξενάγησης, μάθησης αγροτικών εργασιών, φαγητών και χορών, εξερεύνησης αγροτικών μονοπατιών κ.λπ.).
Έτσι το αγρόκτημα γίνεται για τον τουρίστα κάτι σαν «διδακτικό αγρόκτημα». Οι «διδακτικές φάρμες», όπως λένε τις στάνες και τους βοηθητικούς χώρους, στο πρόγραμμα «Ορέα Κρήτη» αποτελούν ένα εκπληκτικό παράδειγμα ανάπτυξης οικοτουρισμού, καθώς οι ιδιοκτήτες των συγκεκριμένων αγροκτημάτων, πέρα από την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων και κρέατος, δίνουν την ευκαιρία σε επισκέπτες να γνωρίσουν από κοντά τις διαδικασίες παραγωγής, προσφέροντάς τους μία διδακτική αγροτουριστική εμπειρία.
- Προσφέρουν στους νέους και στα παιδιά τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τη φύση και την περιοχή τους μέσω των αγροτικών δραστηριοτήτων και των προϊόντων τους με βιωματικές μεθόδους, βασισμένες στην ενεργή συμμετοχή.
- Προσεγγίζουν τον αστικό πληθυσμό μέσα από την κουλτούρα, τις παραδόσεις και τα επαγγέλματα της αγροτικής ζωής.
- Προτείνουν ένα μοντέλο ζωής εναλλακτικού χαρακτήρα σε πλήρη ισορροπία και συγχρονισμό με τους κύκλους της φύσης.
- Προτείνουν μαθήματα και διδακτικά εργαστήρια για να υποστηρίξουν και να ενδυναμώσουν τις γνώσεις των δασκάλων στον τομέα της διατροφικής συνείδησης και της εκπαίδευσης γύρω από την αγροτική οικονομία και το περιβάλλον.
- Ο τρόπος που λειτουργούν οι «διδακτικές φάρμες» αποσκοπεί στο να γνωρίσει το ευρύ κοινό, οι επισκέπτες της περιοχής και οι μαθητές, τον αγροτικό κόσμο, την αγροτική κουλτούρα, τις αγροτικές παραδόσεις και δραστηριότητες, τη ζωή μέσα στις φάρμες και την προέλευση των κτηνοτροφικών προϊόντων.
Το πρόγραμμα «Ορέα Κρήτη» θέλει να δημιουργήσει ένα σχέδιο για να συνεργαστούν οι κτηνοτρόφοι της ορεινής Κρήτης και να διαμορφώσουν τα «διδακτικά αγροκτήματά» τους, ώστε να μπορούν να δεχθούν επισκέπτες και να προσφέρουν αγροτουριστικές δραστηριότητες και να μπορέσουν να διαμορφώσουν δίκτυο τέτοιων «διδακτικών αγροκτημάτων» πάνω σε ειδικές αγροτουριστικές διαδρομές.
Όταν παλαιότερα ασχολήθηκα ενεργά με τον αγροτουρισμό, μέχρι που οι αστοί τον «κατέλαβαν» λόγω μεγάλου αριθμού αστών και διασυνδέσεων, ενώ οι αγρότες δεν γνώριζαν τις αστικοποιημένες διαδικασίες επιλογής και ένταξης στα προγράμματα που γίνονται από αστούς για αστούς, ήταν απολύτως σαφές ότι η επαγγελματική κατάρτιση των αγροτών (και στην προκειμένη περίπτωση των κτηνοτρόφων), για να ανταποκριθούν στις ανάγκες του φιλοξενούντος επισκέπτες – τουρίστες, ήταν μια αρκετά δύσκολη προσπάθεια.
Με πολύ χαρά διακρίνουμε ότι το πρόγραμμα «Ορέα Κρήτη» ξαναβάζει στην τοπική ανάπτυξη το παραμελημένο κοινωνικά και οικονομικά επάγγελμα του κτηνοτρόφου. Εάν κάποιος είναι λοιπόν κτηνοτρόφος μπορεί να συμμετέχει και πάλι στη διαδικασία της τοπικής – κοινοτικής ανάπτυξης και να βελτιώσει το κοινωνικό του «γόητρο».
Στο σχέδιο «Ορέα Κρήτη» προβλέπεται η ενημέρωση – ευαισθητοποίηση κτηνοτρόφων που θα επιλεγούν από τις περιοχές LEADER (Liaisons Entre Actions de Développement de l' Economie Rurale / Δεσμοί μεταξύ δράσεων για την ανάπτυξη της οικονομίας του αγροτικού χώρου) ή/και από τις περιοχές CLLD (Community Led Local Development) της Κρήτης στην ιδέα της διδακτικής φάρμας και του επισκέψιμου αγροκτήματος μέσα από βιωματικά εργαστήρια και επισκέψεις εργασίας.
Με το πρόγραμμα προσπαθεί να επιτευχθεί η σύνδεση των κτηνοτρόφων επαγγελματικά και βιώσιμα οικονομικά με τους επαγγελματίες τουρισμού. Στόχος είναι η ενδυνάμωση της ιδέας των διδακτικών κτηνοτροφικών αγροκτημάτων και η προώθησή τους στους τουριστικούς πράκτορες και στους φορείς του τουρισμού μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες.
Το δίκτυο «Ορέα Κρήτη» υποστηρίζεται από τις αναπτυξιακές εταιρίες της Κρήτης, δηλαδή την Αναπτυξιακή Ηρακλείου Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α., τον Α.Κ.Ο.Μ.Μ. «Ψηλορείτης» Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α., την Αναπτυξιακή Λασιθίου Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α. και τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε., στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης – Π.Α.Α. 2014-2020 και ειδικότερα στο μέτρο για δράσεις μορφής LEADER, όπου το δημιουργηθέν δίκτυο υποστηρίζεται οικονομικά από τη διατοπική συνεργασία του Π.Α.Α.
Σκοπός του δικτύου είναι η ανάδειξη της κτηνοτροφικής παράδοσης της Κρήτης και των ποιοτικών προϊόντων της, καθώς και η δημιουργία προϋποθέσεων για συμπληρωματικό εισόδημα για τους κτηνοτρόφους μέσω των διδακτικών κτηνοτροφικών αγροκτημάτων.
Η προσπάθειά εστιάζει στο να γίνουν οι διδακτικές φάρμες το μέσο μεταφοράς και διάδοσης της κτηνοτροφικής παράδοσης, του τοπικού πολιτισμού, της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και των μνημείων της κτηνοτροφικής πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ ταυτόχρονα θα βοηθούν στην οικονομική βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων και εμμέσως των τοπικών ορεινών κοινωνιών.
Το καλοκαίρι του 2015 είχα την ευκαιρία να φιλοξενηθώ από τα στελέχη της Αναπτυξιακής Ηρακλείου, και ευχαριστίες για αυτό οφείλονται στον γενικό της διευθυντή κ. Γιώργο Μαυρογιάννη, όσο και στον φίλο Δημήτρη Ψαρρά, και να περπατήσω σε μερικά από τα μονοπάτια που προετοίμαζαν για το πρόγραμμα «Ορέα Κρήτη». Συναντήθηκα τότε με πολλούς κτηνοτρόφους και γνώρισα την καθαρή τους σκέψη και την αυθεντική τους φιλοξενία και με πολλή χαρά διαπίστωσα, βλέποντας το ολοκληρωμένο πρόγραμμα, ότι σχεδόν όλοι μετέχουν στα δίκτυα φιλοξενίας.
Ο Σύλλογος Κτηνοτρόφων Αττικής ενδιαφέρθηκε σφοδρά να γνωρίσει το πρόγραμμα και η κα Μάγδα Κοντογιάννη μίλησε με πολλούς, σήμερα συμμετέχοντες, για τη μεταλαμπάδευση της εφαρμοσμένης πλέον ιδέας και σε άλλους κτηνοτρόφους που επιθυμούν να υποστηρίξουν την κτηνοτροφική τους εκμετάλλευση και με εναλλακτικές δραστηριότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να λειτουργούν ως «μαξιλάρι» σε περίπτωση ανωμαλιών στην αγορά γάλακτος και κρέατος.
Σήμερα η αγορά γάλακτος (αλήθεια, ακούστηκε ξανά πρόβειο γάλα 0,60 €/κιλό, όταν το κόστος του είναι γύρω στα 0,90 €;) και κρέατος περνά κρίση, ίσως όχι τόσο περιστασιακή, και η ύπαρξη ενός προγράμματος εναλλακτικού εισοδήματος θα ήταν μια πολλή καλή προοπτική.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι έτσι δημιουργείται ένας δίαυλος επικοινωνίας και γνωριμίας των αστών με τους κτηνοτρόφους. Και όπως έλεγε μια πολύ καλή ξεναγός στη Θεσσαλονίκη, η κα Λίτσα Βαλταδώρου, «για να αγαπήσεις κάτι, πρέπει να το γνωρίσεις», ίσως αυτή η δυνατότητα με το δίκτυο των κτηνοτρόφων στα διδακτικά αγροκτήματα της «Ορέας Κρήτης» και θα βελτιώσει τις συνθήκες στις στάνες και στους χώρους των κτηνοτρόφων, και θα φέρει κοντύτερα τους κτηνοτρόφους με τους αστούς, αλλά και θα δώσει τη δυνατότητα στους αστούς να γνωρίσουν την πραγματική κτηνοτροφική ζωή και τους κτηνοτρόφους και ίσως να μην είναι στο μέλλον τόσο αρνητικοί ή αντίθετοι στους κτηνοτρόφους, ενώ θα δημιουργεί συνθήκες βιωσιμότητας για τους κτηνοτρόφους και απόλαυσης για τους αστούς. Μπράβο στην εξαιρετική ιδέα και στην εφαρμογή της από τις Αναπτυξιακές Κρήτης.
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσιογράφος – «ΑγροΝέα»
Share this post
