Πραγματοποιήθηκε η δημόσια διαδικτυακή συζήτηση για την τοπική διατροφική ασφάλεια, ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες ορεινές περιοχές και στα μικρά Κυκλαδονήσια, στις 21/10/20, η οποία βρίσκεται μαγνητοσκοπημένη στο Skywalker https://www.facebook.com/323590504929/videos/347112193181828.
Τη συζήτηση οργάνωσε η κα Μάγδα Κοντογιάννη (κτηνοτρόφος, γεν. γραμματέας του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής, 69320 94231) έπειτα από πρόταση του κ. Πασχάλη Συρίγου (Σικινιώτης, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Μικρών Κυκλαδονήσων, 6947 723706) και με την υποστήριξη της κας Ελισάβετ Καλαρούτη (Δ/ντριας Δράσεων, Skywalker, 210 9730280).
Η συζήτηση προβλήθηκε ταυτόχρονα στο Facebook, στο προφίλ του Skywalker-Εργασία στην Ελλάδα, και στο site vgainoumemprosta.skywalker.gr και συμμετείχαν 44 ηλεκτρονικά, ενώ την είδαν 8.675, και 435 που τη θεώρησαν σημαντική την προώθησαν.
Μετείχαν οι κ.κ. Μάγδα Κοντογιάννη, Πασχάλης Συρίγος, Δημήτρης Ρουκάς (συνεργάτης Π.Ε. Πιερίας), καθ. Γιάννης Χατζηγεωργίου (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), καθ. Πηνελόπη Μπεμπέλη (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ανδρέας Μπέκας (υπ. διδάκτωρ Τοπικής Ανάπτυξης) και Γιάννης Σάρρος (ΑγροΣυνέργειες) με συντονιστή τον γράφοντα («Αγρονέα»).
Έγινε απόλυτα σαφές ότι τα μικρά νησιά, κάτω των 1.000 κατοίκων, ήταν τον προηγούμενο αιώνα αυτάρκη και βιώσιμα διατροφικά και μάλιστα, όπως είπε ο κ. Συρίγος, τάιζαν τους Πειραιώτες και τους Αθηναίους δωρεάν, κανονικά και τακτικά με τους εβδομαδιαίους «ταχυδρόμους»-μεταφορείς καλαθιού από νησιά.
Η σημερινή «χειμερία νάρκη» των μικρών νησιών, η τουριστική μονομέρεια, που καθιστά την κοινωνία «κοινωνία με ειδικές ανάγκες», μη αυτάρκη, η πλήρης εξάρτηση των νησιωτικών κοινωνιών, ακόμα και για «μικροποσότητες επιβίωσης», από τα logistics του Κέντρου, π.χ. του Πειραιά, και οι δυσκολίες στις συγκοινωνίες έχουν σχεδόν παραλύσει τη διαδικασία της τοπικής ανάπτυξης.
Δεν ξεχνιέται ότι τοπική (κοινοτική) ανάπτυξη είναι η ευημερία των κατοίκων που εξασφαλίζεται από και με τη συμμετοχή των ίδιων των κατοίκων και των συλλογικοτήτων τους με στόχο την αειφορία (βιωσιμότητα) των κοινωνιών.
Οι ισορροπημένες κοινωνίες των μικρών νήσων (το ίδιο ισχύει και για τις ορεινές απομακρυσμένες περιοχές) αποσταθεροποιήθηκαν και υπέστησαν μια απαράδεκτη αιμορραγία κεφαλαίων (συνήθως για να παρθεί ένα σπίτι στην πόλη ή για σπουδές), αιμορραγία ανθρώπινου δυναμικού, που πήγε στις πόλεις (ενώ ήταν απαραίτητο για τη βιωσιμότητα των τοπικών κοινωνιών), αφαίρεση πόρων (με το καλάθι από το νησί) και πολλά άλλα. Όλα αυτά δεν επεστράφησαν στην ύπαιθρο και σιγά σιγά δημιουργήθηκαν συνθήκες οικονομικής καχεξίας και ερημοποίησης της υπαίθρου.
Κι όσες επενδύσεις έγιναν μοιάζουν κυρίως να έχουν μορφή «αποικιοκρατικής» εκμετάλλευσης, παίρνοντας τοπίο, κλίμα, πολιτισμό, γαστρονομία, ακόμα και τα εκχρηματισμένα κέρδη, εκτός των νησιών. Σημειώνεται όσο πιο ισχυρά γίνεται ότι η καταγραφή της έρευνας της PwC (Ιούν. 2017) δείχνει ότι μόνο το 7% των συνολικών δαπανών μιας τουριστικής επιχείρησης στην Ελλάδα πηγαίνει στη χώρα (ούτε καν στον τόπο ή στο νησί). Οι τουριστικοί επιχειρηματίες στην Ελλάδα προμηθεύονται προϊόντα από όλο τον κόσμο παρά την εξαιρετική ποιότητα των ελληνικών αγροτικών προϊόντων, ακόμα και για υπαλλήλους και υπηρεσίες οι «αποικιοκράτες» επιχειρηματίες παίρνουν αλλοδαπούς εργαζόμενους, ούτε Έλληνες και πολύ περισσότερο ούτε ντόπιους.
Το τραγικό είναι ότι δίπλα μας, στην Ιταλία, οι επιχειρηματίες τουρισμού δαπανούν το 70% των εξόδων τους για προϊόντα και υπηρεσίες από τη χώρα τους, στοιχείο που αποδεικνύει ότι είναι εφικτό και για τους Έλληνες, αρκεί να θέλουν να συμμετέχουν στην ανάπτυξη του εκάστοτε τόπου. Αντί αυτού το μόνο που καταγράψαμε είναι συνεχής επίκληση για ενισχύσεις και προγράμματα στήριξης του τουρισμού από το ελληνικό κράτος (δηλαδή από όλους τους Έλληνες) χωρίς να προβλέπεται κάποια σοβαρή ανταπόδοση στον κάθε τόπο.
Μετά, η εν μέσω Covid-19 πρωτογενής παραγωγή πρέπει να επαναπροσδιοριστεί ως προτεραιότητα στρατηγικής επιλογής ανάπτυξης της Ελλάδας μετά τη ζωή των πολιτών. Η πρωτογενής παραγωγή παράγει πραγματικό πλούτο/αξίες εκεί που η μεταποίηση δημιουργεί υπεραξίες (μόνο αν υπάρχουν οι αξίες), ενώ ο τριτογενής τομέας προσφέρει υπηρεσίες αλλά δεν παράγει πραγματικό πλούτο.
Από τη συζήτηση έγινε σαφές ότι η επανακαλλιέργεια και η φροντίδα των αδρανών γαιών με ντόπιους εγκλιματισμένους σπόρους και αυτόχθονες φυλές, ακόμα και μικρότερης παραγωγής, αλλά προσαρμοσμένους-ες στη σπανιότητα των πόρων (των ορεινών περιοχών και των μικρών νησιών), το ξηροθερμικό περιβάλλον και η ισορροπία του οικοσυστήματος είναι η μόνη ενδεδειγμένη πρόταση.
Ακόμα, επιβάλλεται να γίνει τοπική επεξεργασία της αγροτικής παραγωγής με διαδικασίες οικοτεχνίας (νομικός όρος) ή μικρών εργαστηρίων και παραδοσιακές τεχνικές και συνταγές κυρίως ή μόνο για αποκλειστική τοπική κατανάλωση. Σπαστήρας μπιζελιών, λαθουριού και άλλων για τοπική φάβα, κινητό (πλωτό) μικρό σφαγείο, μικρά τυροκομεία (εργαστήρια ή οικοτεχνίες), μικρά εργαστήρια μεταποίησης φυτικής παραγωγής ή επεξεργασίας αρωματικών, μικρά εργαστήρια σαπουνιών και κοσμετολογίας μπορούν να δικτυωθούν με την τοπική αγορά, ακόμα και τον τουρισμό, με μικρές κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Τοπικά σύμφωνα ποιότητας τουρισμού ή cluster μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά.
Η γνώση και η εμπειρία των συμμετεχόντων υποδεικνύουν ότι μικρές ποιοτικές παραγωγές απομακρυσμένων περιοχών μπορούν να ανταγωνιστούν επιτυχώς το διεθνές σύστημα διανομής και μαζικής παραγωγής. Προϊόντα από αυτοφυή φυτά και αυτόχθονες φυλές με παραδοσιακές πρακτικές αειφόρου καλλιέργειας και κτηνοτροφίας μπορούν να πετύχουν καλά αποτελέσματα σε ένα νησί.
Το κλειδί για όλες τις επιλογές φάνηκε ότι είναι η αποτύπωση της κοινής επιθυμίας όλων των πολιτών ή/και των συλλογικοτήτων τους από μια νέα τοπική συλλογικότητα ή μια υπάρχουσα δομή πολιτών.
Σε αυτή τη συλλογικότητα, που θα εξασφαλίζει τη σταθερότητα, τη συνέπεια και τη συνέχεια της στόχευσης, μπορούν να έλθουν αρωγοί δημόσιοι ή ιδιωτικοί χορηγοί, φορείς επιστημονικής γνώσης ή τεχνογνωσίας, ακόμα και δομές με ισχυρή συναισθηματική ή/και ιδεολογική σχέση με τον κάθε τόπο/νησί, για να δημιουργηθούν βιώσιμες τοπικές κοινωνίες, στηριγμένες στη συνεργασία όλων.
Οι εθνικοτοπικοί και οι πολιτιστικοί σύλλογοι είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κανάλι υποστήριξης της τοπικής ανάπτυξης, ακόμα και με ενίσχυση επιστροφής κεφαλαίων, με υποστήριξη επιστροφής ανθρώπινου δυναμικού, αξιοποίηση υπαρχουσών διαθέσιμων αδρανών περιουσιών, ενεργοποίηση επιστημονικών φορέων (όπως το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο), ενοποίηση/διαμόρφωση κοινού τοπικού αναπτυξιακού οράματος και συνεισφορά στη δημιουργία διεξόδων στη σημερινή δύσκολη οικονομική και συγκυρία.
Η κα Κοντογιάννη ευχαρίστησε τον κ. Συρίγο για την πρόταση συζήτησης στις 21/10 και όλους τους συμμετέχοντες για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για προσφορά στην τοπική ανάπτυξη.
Οι δημόσιες συζητήσεις της Τετάρτης, στις 12:00 το μεσημέρι, συνεχίζονται με τα θέματα «Αγροτική εκπαίδευση» (4/11/20) και «Ασφάλιση της αγροτικής δραστηριότητας» (11/11/20), ενώ γίνεται προσπάθεια για την καθιέρωση κλειστών συζητήσεων κάθε Τρίτη, επίσης στις 12:00, για τις αγρότισσες.
Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»
πηγή φώτο:'https://www.freepik.com/photos/food'
Share this post
