Την Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2020, στις 12:00 το μεσημέρι, όπως ενημέρωσε η κα Μάγδα Κοντογιάννη (κτηνοτρόφος, 69320 94231), οργανώνεται από τον Κτηνοτροφικό Σύλλογο Αττικής «Άγιος Γεώργιος» δημόσια διαδικτυακή συζήτηση στο Facebook: Skywalker-Εργασία στην Ελλάδα με θέμα «Τοπική διατροφική ασφάλεια».
Η συζήτηση γίνεται στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής, που γιορτάζεται κάθε 16η Οκτωβρίου και υιοθετήθηκε από τον Κτηνοτροφικό Σύλλογο Αττικής, ιδιαίτερα μετά τη συμμετοχή του στην ισόρροπη ανάπτυξη των μικρών Κυκλαδονήσων ήδη από το συνέδριο της Ομοσπονδίας Συλλόγων Μικρών Κυκλαδονήσων το 2015, τη συμμετοχή στην Ομάδα Πρωτοβουλίας με συσκέψεις στο Ίδρυμα Ευγενίδου, τις επιτόπιες επισκέψεις το 2016, το 2017 και το 2018 και την αναποτελεσματική εμπλοκή του δημόσιου τομέα.
Κυρίως οι τοπικές κοινωνίες εξακολουθούν να επιβιώνουν ακόμη στις ορεινές περιοχές και στα μικρά νησιά, ακολουθώντας τη φιλοσοφία της οικονομίας των περιορισμένων πλουτοπαραγωγικών πηγών, και εκεί η επιβίωση εξασφαλίζεται με την ισορροπία αξιοποίησης των τοπικών πόρων.
Η ανισόρροπη κερδοσκοπική –με σπέκουλες;– οικονομία του νοτίου Αιγαίου προ Covid-19 παρουσίαζε το ΑΕΠ της να συντίθεται από το 90% της παροχής τουριστικών υπηρεσιών, που μάλιστα η διοικητική τους μέριμνα υποστηρίζονταν από ισχυρή εξάρτηση από την τροφοδοσία από τις περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας και από εισαγωγές τροφίμων με σπατάλη καυσίμων μεταφορών, που ακόμα κι αυτά εισάγονται.
Στην πρώτη περίοδο του Covid-19 τα πρώτα στοιχεία δείχνουν πτώση του τουρισμού κατά 86%. Πώς θα επιβιώσουν οι τοπικές κοινωνίες; Ή δεν θα επιβιώσουν;
Οι «Financial Times» με πρόσφατη αρθρογραφία τους προειδοποιούν ότι η επόμενη εκτεταμένη παγκόσμια κοινωνικοοικονομική κρίση δεν αποκλείεται να ξεπηδήσει από τον κλάδο του τροφίμου. Απ’ όλα τα πολλά προβλήματα που προκλήθηκαν από τον Covid-19 τα τρία πιο ορατά ήταν 1. η επισιτιστική ανασφάλεια, 2. η κατάρρευση των μικρών επιχειρήσεων και 3. η αστάθεια των χρηματιστηρίων.
Και στο agronews.gr επισημαίνουν ότι κατά την πανδημία παρατηρήθηκε ότι το κατεστημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα ωθεί τις μεγάλες εταιρίες να γίνονται ακόμα μεγαλύτερες. Η πανδημία του Covid-19 έχει αποκαλύψει έντονα τα τρωτά σημεία της μονοπωλιακής κουλτούρας στα τρόφιμα, δημιουργώντας ζητήματα υπερπροσφοράς σε ορισμένες περιοχές και ελλείψεις και υψηλότερες τιμές σε άλλες. Τέτοιες ισορροπίες στο παρελθόν έχουν πυροδοτήσει ακόμα και κοινωνικές εντάσεις.
Στη μετά τον κορονοϊό εποχή, πριν η κατάσταση στις τοπικές κοινωνίες γίνει μη βιώσιμη, ιδιαίτερα στις απομονωμένες ορεινές περιοχές και στις αποκλεισμένες, ακόμα και συγκοινωνιακά, κοινωνίες των μικρών νησιών, αξίζει να συζητηθούν τρόποι ανάληψης δράσης από τους ίδιους τους πολίτες, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τις συλλογικές δομές των ανθρώπων που κατοικούν στις περιοχές, ακόμα και ως δεξαμενές σκέψης για τις τοπικές αυτοδιοικήσεις, τις εκλεγμένες τυπικές διοικητικές αρχές και τις αρχές της Πολιτείας, ώστε να δημιουργηθούν βιώσιμες τοπικές κοινωνίες, στηριγμένες στη συνεργασία όλων.
Η πανδημία του Covid-19 δημιούργησε πολλαπλά προβλήματα στις μεταφορικές αλυσίδες, με περίεργες συμπεριφορές κρατών σε διερχόμενες μεταφορές (κατακράτηση ιατρικού υλικού, απαγόρευση διέλευσης κ.ά.) αλλά και ισχυρή τροποποίηση των όρων (παρατηρήθηκε ακόμα και απαγόρευση μετακίνησης πολιτών σε παραλία άλλου δήμου).
Στο ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών τροφίμων στην Ελλάδα καταγράφεται ότι η χώρα αύξησε τις εξαγωγές, ενώ μείωσε θεαματικά τις εισαγωγές για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Ενώ επίσης γίνεται αισθητή μια στροφή των καταναλωτών στα εγχώρια προϊόντα, ακόμα και στα τοπικά.
Από καθαρά οικονομική πλευρά, η αγροδιατροφική αλυσίδα κοστίζει στον καταναλωτή 5-8 φορές την τιμή που εισπράττει ο αγρότης παραγωγός. Ή, όπως το γράφει ο δρ Φώτιος Βακάκης στην πρότασή του για έναν «Στρατηγικό σχεδιασμό της ελληνικής γεωργίας» (Ιούν. 2020), σελ. 20: «Η τελική αξία που πληρώνουν οι καταναλωτές για αγροτικά προϊόντα διαμορφώνεται όλο και περισσότερο εκτός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων (πηγαίνει στη μεταποίηση, τη διακίνηση, τη διανομή και την εμπορία). Προκειμένου να αυξηθεί το γεωργικό εισόδημα και να είναι ανεκτή η αγροτική ζωή, είναι απαραίτητη η οργανική συμμετοχή των αγροτών στο κύκλωμα μεταποίησης και εμπορίας των προϊόντων που παράγουν». Και ειδικά στα νησιά μπορεί να συνδυαστεί τέλεια με τη συμμετοχή στην κατανάλωση, με την παροχή υπηρεσιών εστίασης ή, όπως μπορεί να ονομαστεί αν εμπλέκεται ο ίδιος ό αγρότης, με τον αγροτουρισμό.
Και όλα οδηγούν στην ανάγκη διαμόρφωσης συνθηκών τοπικής εφοδιαστικής αλυσίδας και σύνδεσης της μικρής τοπικής αγροτικής παραγωγής με την τοπική επεξεργασία σε μικρή κλίμακα με βάση τον μακροχρόνιο τοπικό πολιτισμό για τοπική κατανάλωση μέχρι τις αντοχές της περιοχής ή του μικρού νησιού.
Ίσως έτσι οι απομακρυσμένες ορεινές κοινωνίες και οι κοινωνίες στα μικρά νησιά ξαναγίνουν βιώσιμες όλο τον χρόνο και όχι μόνο για 2-3 μήνες ετησίως και βέβαια ξαναγίνουν βιώσιμες (αειφόρες) και οι περιοχές.
Ο τουρισμός μπορεί να βοηθήσει να ξαναγίνουν βιώσιμα (αειφόρα) τα μικρά νησιά αν καταναλώνεται κυρίως ό,τι παράγεται πρωτογενώς στον τόπο, αν μεταποιείται και συντηρείται τοπικά με τοπικές συνταγές και καταναλώνεται με βάση τις συνταγές του τόπου και τις διαδικασίες (πανηγύρια) του τόπου, που βέβαια ξέρουν πολύ καλά όσοι ζουν εκεί.
Οι τοπικές κοινωνίες ήταν βιώσιμες και διέπρεψαν. Το αποδεικνύουν οι ανασκαφές για την αρχαία Ελλάδα και τα απομένοντα κτίρια για τα πιο πρόσφατα χρόνια. Μπορούν να ξαναγίνουν. Και μάλιστα με συνεργατικές μορφές. Ιδιαίτερα αν έχουν κοντά τους τους μεταναστεύσαντες νοσταλγούς, την επιστημονική κοινότητα, έξυπνους και ικανούς επιχειρηματίες και παθιασμένους με την τοπική ανάπτυξη ανθρώπους.
Ο κ. Πασχάλης Συρίγος (6947 723706) και πολλοί φίλοι, μεταξύ των οποίων η κα Μάγδα Κοντογιάννη, ο κ. Δημήτρης Ρουκάς, ο καθ. Γιάννης ΧατζηΓεωργίου, ο κ. Γιώργος Πίττας, η δρ Πηνελόπη Μπεμπέλη και ο κ. Ανδρέας Μπέκας, προσκεκλημένοι από την κα Κοντογιάννη, θα συζητήσουν δημόσια διαδικτυακά στο Facebook: Skywalker την Τετάρτη 21/10, στις 12:00, τις δυνατότητες να δημιουργηθεί στα μικρά νησιά τοπική διατροφική ασφάλεια.
Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»
Share this post
