Παρακολουθήσαμε με πολύ ενδιαφέρον τη συνάντηση εργασίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που έγινε με πρωτοβουλία της ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας και αντιπροέδρου της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κας Άννας-Μισέλ Ασημακοπούλου, σε ξενοδοχείο της Θεσσαλονίκης στις 13/12/19 υπό τον τίτλο «Ευρωπαϊκά συλλογικά σήματα και περιφερειακή ανάπτυξη: Η περίπτωση των μακεδονικών προϊόντων».
Συμμετείχαν με θέσεις οι κ.κ.: δρ Γεώργιος Κωνσταντόπουλος (πρόεδρος Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος [ΣΕΒΕ], «Τα συλλογικά σήματα ως εργαλεία περιφερειακής ανάπτυξης: Το παράδειγμα της Μακεδονίας και του συλλογικού σήματος του ΣΕΒΕ»), Γρηγόρης Δημητριάδης (γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών, «Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων»), Στάθης Κουτσοχήνας (δικηγόρος, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου (ΚΔΕΟΔ), «Μελέτη Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου: Εμπορικά σήματα και γεωγραφικές ενδείξεις κατά το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης»), Σέρκο Χαρουτουνιάν (καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος ΕΛΓΟ «Δήμητρα», «Εθνικά και ευρωπαϊκά συστήματα πιστοποίησης αγροτικών προϊόντων: Το προϊόν πίσω από το σήμα και η ιστορία πίσω από το όνομα») και Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, «Κατοχύρωση ευρωπαϊκών σημάτων και διεθνές εμπόριο: Η οπτική του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και οι θέσεις του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος»).
Αξίζει να επισημανθούν οι χαιρετισμοί των κ.κ.: Θεόδωρου Καράογλου (υφυπουργού Eσωτερικών), Βενιαμίν Καρακοστάνογλου (προέδρου Περιφερειακού Συμβουλίου Κεντρικής Μακεδονίας), Χάρη Αηδονόπουλου (αντιδημάρχου Θεσσαλονίκης), Μαρίας Αντωνίου (επικεφαλής του Γραφείου του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη) και Χρήστου Βρίκου (Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας). Επίσης είδαμε τον κ. Κ. Κιλτίδη (πρόεδρο Αγροδιατροφικής Σύμπραξης Κεντρικής Μακεδονίας), τον κ. Λ. Κυρίζογλου (δήμαρχο Αμπελοκήπων, αντιπρόεδρο ΚΕΔΕ) και άλλους.
Στη συνάντηση παρουσιάστηκε η πάρα πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη «Εμπορικά σήματα και γεωγραφικές ενδείξεις κατά το ενωσιακό και διεθνές πλαίσιο. Case study: Η χρήση του όρου “Μακεδονία”» του ΚΔΕΟΔ (12/2019) με ερευνητική ομάδα απαρτιζόμενη από τους: Ε. Κουτσοχήνα, Ε. Μουαμελετζή, Γ. Βασιλειάδου, Ε. Κώστογλου, Μ. Σαπαρδάνη και Ε. Τσιτσιπά.
Οι γεωγραφικές ενδείξεις θεωρούνταν ανέκαθεν παράγοντας τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης και αναγνωρίζεται ότι συμβάλλουν στη διατήρηση της κοινωνικοοικονομικής βιωσιμότητας μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ταυτοποίησης του προϊόντος με γεωγραφική ένδειξη αποφέρουν σημαντικά οφέλη όχι μόνο στους καταναλωτές, αλλά και στους τοπικούς παραγωγούς. Συνήθως η τιμή των προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη διαμορφώνεται σε υψηλότερα επίπεδα, ενώ έχει καταγραφεί από την Ε.Ε. ότι είναι κατά μέσο όρο 2,23 φορές υψηλότερη από την τιμή ενός συγκρίσιμου προϊόντος χωρίς γεωγραφική ένδειξη.
Στη μελέτη τονίζεται ότι τα γεωγραφικά σήματα ενισχύουν την τοπική απασχόληση, προσθέτουν αξία στην τοπική παραγωγή και αυξάνουν τις εμπορικές και επενδυτικές ροές στην ευρύτερη περιοχή. Επίσης, επιτρέπουν την προώθηση σε αγορές του εξωτερικού των διακριτών χαρακτηριστικών από άλλα ομοειδή ή παρόμοια, που μεταφράζεται σε πολλαπλά κέρδη για τους παραγωγούς, εξάπλωση της φήμης και της εξαγωγής των συγκεκριμένων προϊόντων και εν τέλει ενίσχυση της τοπικής συνεισφοράς για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιφέρειας.
Τα συλλογικά σήματα αναφέρονται στη Σύμβαση των Παρισίων, η οποία επιβάλλει στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να δέχονται προς κατάθεση και να προστατεύουν συλλογικά σήματα που ανήκουν σε συνδέσμους ακόμα κι αν οι σύνδεσμοι αυτοί δεν έχουν εμπορική-βιομηχανική εγκατάσταση.
Τα ατομικά εμπορικά σήματα είναι μια ολόκληρη κατηγορία σημάτων και η μελέτη του ΚΔΕΟΔ τα αναλύει διεξοδικά.
Το σήμα για τα μακεδονικά προϊόντα «Macedonia the GReat» έχει κατατεθεί στο Γραφείο Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ε.Ε. στο Αλικάντε της Ισπανίας. Τα μακεδονικά προϊόντα ήταν και, μέχρι να εγκριθεί το σήμα, παραμένουν απροστάτευτα. «Μέχρι τώρα υπήρχε πλήρης απραξία», ανέφερε ο κ. Κωνσταντόπουλος. «Μερικά μόλις προϊόντα, μετρημένα στα δάχτυλα, έχουν κατοχυρωθεί ως μακεδονικά. Οι μάχες για τα προϊόντα δεν κερδίζονται ούτε στην Πλατεία Αριστοτέλους ούτε στην Πλατεία Συντάγματος, αλλά στις αγορές και τις εκθέσεις του εξωτερικού». Και εκεί μέχρι σήμερα φαίνεται ότι ήμασταν ακάλυπτοι, κάτι που έπρεπε να ξέρουν οι διαπραγματευτές της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Ο κ. Δημητριάδης επεσήμανε ότι έχουμε τα εργαλεία για να πετύχουμε κάποια πράγματα, αρκεί να το κάνουμε συγκροτημένα και με καθαρό μυαλό. «Τα επόμενα ένα δύο χρόνια θα καθορίσουν τη νέα πραγματικότητα. Είναι σημαντικό να προχωρήσει η διαδικασία στο Αλικάντε και να αγκαλιάσουν το σήμα οι ελληνικές εταιρίες», τόνισε.
Ο κ. Χαρουτουνιάν υπενθύμισε ότι υπήρξαν και αποτυχημένες προσπάθειες για κάποια σήματα, όπως το «Ελληνικό σήμα» και το «Κρήτη», για τα οποία δεν έγινε η κατάλληλη διαφήμιση και προβολή. Το Γραφείο Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ε.Ε. δίνει περίπου 135.000 εμπορικά σήματα τον χρόνο. Το σήμα «Macedonia the GReat» πρέπει να ξεχωρίζει χρησιμοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας, που είναι η τεράστια βιοποικιλότητά της (1.470 ενδογενή αυτόχθονα φυτά, 3η παγκοσμίως), τα μικροκλίματα σε αυτή (το 76% σε υψόμετρο άνω των 600 μ., 15.600 χλμ. ακτογραμμής, 2ος αρχαιότερος ζωντανός πολιτισμός με πρώτο αυτόν της Κίνας).
Εάν ενταχθεί η Βόρεια Μακεδονία στην Ε.Ε., κανένα σήμα που δεν θα έχει σαφώς τον προσδιορισμό «Βόρεια Μακεδονία» δεν θα γίνεται δεκτό με την ισχύουσα νομολογία. Εν τω μεταξύ πρέπει να προωθηθεί η υιοθέτηση των όρων «Μακεδονία» και «μακεδονικός» όσο το δυνατόν ταχύτερα και η κατοχύρωση των αντίστοιχων σημάτων.
Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»