Ο Δημήτρης Ρουκάς (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., M.Sc. τεχνολόγος γεωπόνος, επιστημονικός συνεργάτης Π.Ε. Πιερίας) μας έστειλε την εμπειρία του από το λιομάζωμα στην περιοχή με τον τίτλο «Το πιο νόστιμο φαγητό: το κολατσιό στο λιομάζωμα»:
«Το λιομάζωμα είναι συνήθως οικογενειακή υπόθεση, δεν λείπουν φυσικά και οι φίλοι που προσφέρονται να βοηθήσουν, αλλά και οι εργάτες όταν χρειάζονται. Αποτελεί μια δύσκολη δουλειά, όπως και οι περισσότερες αγροτικές δουλειές. Το μάζεμα ξεκινά το πρωί με το στρώσιμο των δικτύων περιμετρικά της ελιάς ώστε κατά το τίναγμα οι καρποί να συγκεντρώνονται πάνω τους, με αποτέλεσμα να είναι πιο εύκολο το μάζεμα μέσα στις κλούβες, απαλλαγμένες από το χώμα, και συνεχίζει μέχρι να νυχτώσει.
»Για να μπορέσεις να αντέξεις τη δουλειά, χρειάζονται και μερικά μικρά διαλείμματα, να καθίσεις για να πάρεις μια ανάσα, συνήθως κατά τις 9:00 με 10:00 το πρωί, και ένα μεσημεριανό κολατσιό, να χάψεις μια μπουκιά ψωμί. Το μεσημεριανό κολατσιό την εποχή που μαζεύονται οι ελιές αποτελεί μια μικρή ανάπαυλα στο μέσο της ημέρας για να μπορείς να συνεχίσεις το λιομάζωμα μέχρι να νυχτώσει.
»Το κολατσιό στο χωράφι μπορεί να είναι ένα απλό ελαφρύ γεύμα, όσοι όμως δουλέψαμε στα χωράφια ξέρουμε πολύ καλά πως το πιο νόστιμο φαγητό το γευτήκαμε εκεί. Τύφλα να ’χουν τα γκουρμέ πιάτα μπροστά στις τηγανισμένες με ελαιόλαδο αυγόφετες, πασπαλισμένες με ζάχαρη ή μέλι. Με την πρώτη δαγκωματιά το στόμα γέμιζε νοστιμιά και οι γευστικοί κάλυκες δέχονταν τη γλυκιά έκρηξη της ζάχαρης, του ψωμιού και την ακαταμάχητη γεύση του χωριάτικου αυγού, όπως θα μπορούσε να περιγράψει κάποιος ειδικός που παρουσιάζει εκπομπή μαγειρικής. Η ώρα του κολατσιού ιερή, δεν χάνεται ποτέ, παίρνει δύναμη ο εργάτης και η δουλειά “φτουράει” πιο εύκολα. Το ξέρει καλά ο νοικοκύρης αυτό και το τηρεί με ευλάβεια.
»Το κολατσιό στις ελιές είναι συνήθως απλό, γίνεται πάνω σε πλαστικές κλούβες, που μπορεί να είναι τραπέζι και καρέκλα μαζί, ή στο χώμα, πάνω σε ένα κιλίμι κάτω από τον αειθαλή ίσκιο της ελιάς. Πρωταγωνίστριες στο κολατσιό είναι πάντα οι ελιές, ιδίως οι πράσινες, οι τσακιστές, του περασμένου χρόνου. Επίσης στο κολατσιό συνήθως υπάρχει αγγουράκι, κάμποσες ντομάτες, κομμένες από τον κήπο, όλο άρωμα και νοστιμιά. Την τιμητική του φυσικά έχει το τυρί.
»Η νοικοκυρά ξέρει πολύ καλά πως μετά το φαγητό θέλουμε και λίγο γλυκό. Γι’ αυτό φροντίζει από το προηγούμενο βράδυ να πιαστεί και να κάνει ένα γρήγορο κέικ ή μια γλυκιά πίτα.
»Φυσικά, φαγητό χωρίς ποτό δεν γίνεται. Έτσι πάντα μέσα από το πανέρι βγαίνει κάποιο μπουκάλι κρασί ή τσίπουρο, πάντα το καλύτερο. Πολλές φορές παίζει και καμιά κονσέρβα ή κεφτέδες τηγανητοί, ακόμα και λουκάνικα χωριάτικα, σπιτικά. Γενικά αποφεύγονται τα λαδερά με σάλτσες ή οι σούπες στο χωράφι, επειδή αυτά θέλουν πιάτα.
»Αυτό είναι το γεύμα στο χωράφι, απλό, μα και τόσο πλούσιο σε γεύση. Δεν θα υπάρξει πότε νοστιμότερο φαγητό από αυτό του χωραφιού. Φαγητό ευλογημένο, γιατί σε βοηθά να ξαποστάσεις μετά τον κάματο. Εκεί στο χωράφι καταλαβαίνεις την κούραση, το φαγητό, αλλά και την ξεκούραση.
»Στα χρόνια που πέρασαν πολλά μπορεί να άλλαξαν. Το μαντίλι που έπαιρναν μαζί τους οι νοικοκυραίοι με τις ελιές και το τυρί τους, τώρα μπορεί να έγινε τάπερ ή πλαστικό ψυγειάκι. Πλέον μέχρι και πρόχειρο τραπέζι από πλαστικές κλούβες έχουμε για να βάζουμε πάνω το φαγητό. Όμως ευτυχώς ένα δεν άλλαξε, η συντροφικότητα και τα χωρατά στη λίγη ώρα της ανάπαυλας.
Ένα τέτοιο γευστικό μεσημεριανό κολατσιό με φίλεψε στο κτήμα όπου μάζευε τις ελιές του στο Μελιάδι Πιερίας ο Δημήτρης Γκούτζας, μέλος της Ομάδας Ελαιοπαραγωγών Ολοκληρωμένης Διαχείρισης του Συνεταιρισμού Κάτω Αγιάννη Πιερίας».
Ίσως το συγκεκριμένης μορφής κολατσιό να νοστιμίζει περισσότερο από την καλή διάθεση, από αυτό που οι κοινωνιολόγοι ονομάζουν «κοινωνικό κεφάλαιο», από αυτό που εμείς οι απλοί άνθρωποι ονομάζουμε αλληλοβοήθεια.
Το παραστατικό κείμενο του φίλου Δημήτρη «Το πιο νόστιμο φαγητό: το κολατσιό στο λιομάζωμα» μας πηγαίνει λίγο πιο πίσω, όταν η αγροτική κοινωνία λειτουργούσε και παρήγαγε αποτελέσματα. Όταν ο κάθε συγχωριανός μπορούσε και ήθελε να πάει να βοηθήσει, έστω για λίγο, τον γείτονα στην ένταση της εργασίας και εκείνος πάλι θα ερχόταν αρωγός, εάν χρειαζόταν, στον γείτονα.
Οι σημερινές συντεχνίες των γραφειοκρατών έχουν «βλάψει» βάναυσα τη λειτουργούσα αγροτική κοινωνία, που απέδιδε και ήταν βιώσιμη, αειφόρα, και μας έφερε στο σήμερα. Σήμερα χωρίς αναρτημένο πίνακα εργασίας –αναρτημένο πού; στα δέντρα; μέσα στην καταιγίδα;– και θεωρημένο –θα αφήσουμε τις δουλειές μας για να πάμε στο κλιματιζόμενο γραφείο του δημόσιου υπαλλήλου για να παραστήσουμε τον κλητήρα της απαξιωμένης προσωπικότητάς του…–, θα ήταν μια επικίνδυνη κατάσταση που θα επέφερε πρόστιμο περίπου 10.000 ευρώ. Και το κολατσιό στο λιομάζωμα θα γινόταν πικρό, πολύ πικρό.
Α, και τι γίνεται με την παιδική εργασία; Θα μπορούσαν να πάνε και τα παιδιά να βοηθήσουν; Ή θα δεχόταν ο αγρότης τις διαμαρτυρίες των «αλληλέγγυων» «φρεσκοσιδερωμένων» αστών ακτιβιστών στο κτήμα του; Κι αν ο καιρός χαλάσει, ποιος πληρώνει την αναγκαστική «διαθεσιμότητα»; Κι αν ο καιρός φτιάξει, πώς μπορείς να έχεις διαθέσιμο τον συν-εργάτη;
Κι αν συμβεί ένα ατύχημα κατά τη χρήση του «κούπεπε», του εργαλείου που τινάζει τις ελιές και πέφτουν κάτω, υπάρχει βεβαιωμένη και υπογεγραμμένη δήλωση γνώσης του εργαλείου και επαρκούς ενημέρωσης του χρήστη για τον τρόπο χρήσης ή θα καθίσει ο εισαγγελέας τον ιδιοκτήτη του χωραφιού στο σκαμνί;
Ο αγροτικός κόσμος, όντας φυσικός, είναι διαφορετικός από τον τεχνητό αστικό τρόπο ζωής και σκέψης και τον αδικούμε όταν προσπαθούμε να τον εντάξουμε και να τον καθυποτάξουμε σε εκείνον, ακόμα και στη φορολόγησή του.
Το ωραίο χωράφι που περιγράφει ο φίλος Δημήτρης Ρουκάς, οι ευχάριστες εικόνες που μας έστειλε από τον Κάτω Αγιάννη Πιερίας και οι «εύγευστες» περιγραφές από «Το πιο νόστιμο φαγητό: το κολατσιό στο λιομάζωμα» ισχύουν μόνο εάν οι αγρότες μπορέσουν να ανακτήσουν τον αυτοσεβασμό τους και απαιτήσουν τον σεβασμό τους από τους άλλους. Και βοηθά πάρα πολύ το κολατσιό του Δημήτρη, για το οποίο και τον ευχαριστούμε.
Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δημοσιογράφος, συγγραφέας, «Αγρονέα»
Share this post
