Το φετινό καλοκαίρι διαβάσαμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τις φωτιές στα δάση της Σιβηρίας, της Κεντρικής Αφρικής, του Αμαζονίου, της Αυστραλίας και τις πάνω από 2.000 φωτιές στην Ελλάδα και οι περισσότεροι «φίλοι» έγραφαν για τις διαδικασίες: «Αν τα δάση ήταν τράπεζες, θα τα σώζαμε…»
Προφανώς, αν οι στάβλοι των κτηνοτρόφων ήταν «τράπεζες», θα είχαν τακτοποιήσει όλους τους στάβλους αμέσως και, ακόμα καλύτερα, αν καταλάβαιναν τους στάβλους ως παραγωγικές επενδύσεις –που, σημειωτέον, είναι–, πάλι θα τους είχαν τακτοποιήσει.
Οι στάβλοι είναι παραγωγικές επενδύσεις και μάλιστα πραγματικού πλούτου, πραγματικών αξιών. Όλα τα άλλα στις εθνικές οικονομίες είναι πρόσθεση υπεραξιών στον πραγματικό πλούτο ή προσφορά υπηρεσιών, αλλά δεν είναι πραγματικός πλούτος.
Πρόσφατα παρακολουθούμε τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της Βουλής των Ελλήνων και διαβάζουμε ότι προτείνεται να θεωρείται πειθαρχικό παράπτωμα η καθυστέρηση επενδύσεων. Μπράβο, πολύ σωστό, αλλά επενδύσεις είναι και οι στάβλοι των κτηνοτρόφων. Δεν είναι μόνο οι τεχνολογίες πληροφορικής, οι τουριστικές μονάδες, οι υπεραγορές και τα ποικιλώνυμα «καζίνο».
Διαδικασίες ισοδύναμες με απαγόρευση –αποκλεισμό– αντιμετωπίζουν οι αγρότες. Το 2012 ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή ο νόμος 4056 για τους όρους και τις προϋποθέσεις για την έκδοση άδειας λειτουργίας σταβλικής εγκατάστασης και περιλάμβανε και τη μεταβατική περίοδο για την προσαρμογή των υπαρχόντων στάβλων στο νέο πλαίσιο. Με διαδοχικούς νόμους η υπάρχουσα μεταβατική περίοδος έληξε τον Ιούνιο του 2019 χωρίς να φροντίσει κάποιος το πρόβλημα, ίσως λόγω άλλων προτεραιοτήτων, π.χ. εκλογές.
Μέχρι σήμερα έχει αδειοδοτηθεί μόνο το 15%-20% των υπαρχόντων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων πανελλαδικά. Ενδεικτικά στην ανατολική Αττική από 178 υποβληθέντες φακέλους αδειοδότησης από μέλη του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής «Άγιος Γεώργιος» στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής έχουν εκδοθεί μόνο 28 άδειες (προσωρινές ή οποιοδήποτε τύπου) από τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνοτροφίας.
Από το 2012 μέχρι σήμερα, δηλαδή σε 7 χρόνια, εκδόθηκαν 28 άδειες. Για όσες ακόμα εκκρεμούν, δηλαδή άλλες 150 αιτήσεις, με τον καταγεγραμμένο ρυθμό των δημόσιων υπηρεσιών, θα χρειαστούν άλλα 40 χρόνια για να ικανοποιηθούν τα αιτήματα. Απαράδεκτο για κάθε ευνομούμενο κράτος.
Είτε ο νόμος ήταν λάθος είτε ο ήταν τέλειος αλλά για άλλο κράτος σε άλλη περιοχή του κόσμου με άλλους κτηνοτρόφους είτε δεν έλαβε υπόψη τις υφιστάμενες συνθήκες είτε δεν ενημερώθηκαν επαρκώς όλοι οι εμπλεκόμενοι είτε κάποιοι μπορούν –και θέλουν– να βάλουν εμπόδια στην εφαρμογή του νόμου για ίδια συμφέροντα –διότι τα συμφέροντα της κοινότητάς μας εκφράζονται πληρέστερα με τους νόμους– είτε δεν συμμετείχαν οι κατεξοχήν πρωταγωνιστές, οι αγρότες, στη διαμόρφωση του νόμου είτε μέσω του νόμου κάποιοι ίσως προσπαθούν να ωφεληθούν ως συντεχνία... Η πραγματικότητα είναι ότι η δημόσια διοίκηση, που παρήγαγε τον νόμο 4056, αδυνατεί, είναι ανίκανη, να εφαρμόσει αποτελεσματικά για το συμφέρον του συνόλου των πολιτών.
Και το «κερασάκι» της όλης υπόθεσης είναι ότι διαμορφώθηκε ένα νομοσχέδιο ήδη από τον Νοέμβριο του 2018 για να καλύψει τις αστοχίες του νόμου 4056 από το επιτελείο του τότε υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, αλλά η κυβερνητική αλλαγή δεν επέτρεψε την προώθησή του. Ο νέος υπουργός το ετοίμασε ξανά, αλλά λόγω άλλων προτεραιοτήτων και εκλογών δεν το κατέθεσε μέχρι τον Ιούνιο του 2019. Έτσι, σήμερα το 85% των παλαιών στάβλων βρίσκεται χωρίς τη νομική κάλυψη της αδειοδότησης και οι κτηνοτρόφοι λειτουργούν σε «κενό», υποκείμενα πιθανών εκβιασμών από τους αγοραστές.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Ότι δεν μπορούν νόμιμα να παραδώσουν γάλα. Ακόμα χειρότερα, δεν μπορεί να παραχθεί προϊόν ονομασίας προέλευσης, όπως το τυρί φέτα. Και βέβαια, όλες οι συμφωνίες που έγιναν μπορούν να αθετηθούν μονομερώς και να καταστήσουν τους κτηνοτρόφους ομήρους των μεταποιητών γάλακτος και των παραγωγών τυριού. Τόσο απλά. Ενώ συμφώνησαν 0,90 ή 0,95 ευρώ/κιλό το πρόβειο γάλα –ο Συνεταιρισμός Καλαβρύτων παίρνει το πρόβειο με 1,07 ευρώ/κιλό–, να αρνηθούν την παραλαβή αν δεν το πάρουν «παράτυπα» με 0,70 ευρώ. Ειδάλλως θα πρέπει ο κτηνοτρόφος να πετάξει το γάλα στην ειδική εταιρία αποκομιδής, πληρώνοντας 60 ευρώ/τόνο.
Με ενδιαφέρον διαβάσαμε στις ειδήσεις στις 11/9 ότι οι ξενοδόχοι μέσα από το ισχυρό λόμπι τους διαμαρτυρήθηκαν, διότι με μια απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΠΕ 38/2019) κάποιοι δρόμοι τους δεν θεωρούνται κοινόχρηστοι και έχουν πρόβλημα με τις ανανεώσεις ή την έκδοση των ΑΕΠΟ (Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων). Η κυβέρνηση (υπουργείο Τουρισμού) έσπευσε αμέσως μετά την απόφαση του ΣτΕ –ακόμη δεν τη βρίσκουμε στο διαδίκτυο– και έδωσε παράταση κατά ένα έτος στην αδειοδότηση κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων με νόμο (Ν. 4625, ΦΕΚ 139 Α’, 31-08-19, «Ρυθμίσεις του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και άλλες επείγουσες διατάξεις»).
Ποιος είναι ο λόγος που δεν θεωρείται επείγουσα ανάγκη η παράταση κατά κάποιο χρόνο, ανάλογο της ανικανότητας των δημόσιων υπηρεσιών να ανταποκριθούν στις αιτήσεις –δηλαδή κατά 40 επιπλέον έτη αν η περίπτωση της ανατολικής Αττικής είναι χαρακτηριστική της κατάστασης– για αδειοδότηση σταβλικών εγκαταστάσεων;
Και άλλες διαδικασίες. Το ελληνικό κράτος επιβάλλει κάποιος, για να απασχοληθεί, να είναι γραμμένος στους πίνακες προσωπικού των εργατών γης. Όποιος το πρότεινε και αυτοί που το ενέκριναν δεν έχουν σχέση με την παραγωγή πραγματικού πλούτου στην ύπαιθρο και ως άσχετοι δεν θα έπρεπε να προτείνουν προς νομοθέτηση.
Αντιγράφω από τον κ. Γ. Παπαδημητρίου (φοροτεχνικό, Agronews, 9/9/19): «Τον πίνακα προσωπικού, για να τον υποβάλει (προσκομίσει) ο λογιστής στην Επιθεώρηση Εργασίας, πρέπει πρώτα να έχει τα στοιχεία: ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, αριθµό μητρώου ΟΓΑ, επώνυµο, όνοµα, πατρώνυµο, μητρώνυµο, ειδικότητα (εκεί δηλώνεται εργάτης γης), ηµεροµηνία πρόσληψης, ηµέρες και ώρες εργασίας, µεικτές αποδοχές. Και φυσικά, αριθμό λογαριασμού τράπεζας όπου θα κατατεθούν τα λεφτά του εργοσήμου». Τρελά, απαράδεκτα πράγματα.
Πήγε κάποιος να ανοίξει λογαριασμό τράπεζας; Οι τράπεζες θέλουν για τον λογαριασμό σου ενοικιαστήριο, λογαριασμό ρεύματος και τηλεφώνου και δήλωση απασχόλησης, ακόμα και εκκαθαριστικό μού ζήτησαν. Τα έπαθα εγώ όλα αυτά πριν από λίγες μέρες, όταν πήγα να ενεργοποιήσω ήδη υφιστάμενο λογαριασμό μου με λεφτά μου σε γνωστή τράπεζα. Φαντάσου τι γίνεται με τους αλλοδαπούς. Αλήθεια, ποιος ανόητος σκέφτηκε ότι όλα αυτά είναι ο μόνος τρόπος να αναγνωριστούν οι δαπάνες του αγρότη ως κανονικές και να εκπέσουν από το φορολογητέο εισόδημά του; Ο αγρότης δεν είναι αστός. Αυτά μπορούν να ισχύουν για τους αστούς, όχι για τους αγρότες.
Ποιος ανόητος σκέφτηκε ότι τα μεσάνυχτα, που έπεσε ο αέρας και μπορούσε ο 45χρονος φίλος μου Γιάννης Πέτρου από το Μαρκόπουλο Αττικής, πατέρας 3 παιδιών, να πάει για ψέκασμα, θα έπρεπε να πάει στο στέκι όπου βρίσκονται οι εργάτες γης –τα μεσάνυχτα;– και να προσλάβει κάποιον που θα είχε όλα αυτά μαζί του επιβεβαιωμένα και να κάνει και ένα λεπτό πριν αρχίσει η εργασία δήλωση στην Επιθεώρηση Εργασίας;
Για την ιστορία, ο αγρότης Γιάννης Πέτρου σκοτώθηκε στις 2:00 π.μ. στο χωράφι του, ψεκάζοντας μόνος του, και κατάφερε να αποφύγει τυχόν έλεγχο και την πιθανότητα να του επιβληθεί πρόστιμο 10.500 ευρώ (ή τουλάχιστον 2.000 ευρώ αν αναλάμβανε την υποχρέωση να κρατήσει τον εργάτη για 12 μήνες. Για να κάνει τι; Τον χρειαζόταν μόνο για εκείνο το βράδυ στις 9/9).
Ανόητες διατάξεις που προωθήθηκαν από ανόητους αστούς γραφειοκράτες με ανικανότητα αντίληψης της μορφής των αγροτικών εργασιών – ή μήπως και με μίσος κατά των ανυπότακτων ακόμη αγροτών;
Στο πλήρως ελεγχόμενο σύστημα κρατικής εξουσίας δυτικού τύπου για αστούς μοιάζει να μην υπάρχει «οξυγόνο» για τους μόνους που φροντίζουν για τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα και την παραγωγή καθαρού αέρα. Μοιάζει να θέλουν να υποτάξουν σε αστικούς κανόνες υποτέλειας στην εξουσία –κρατική, περιφερειακή, δημοτική, συντεχνιακή (!), «αγοραία»– τους αγρότες, τους μόνους που θα μπορούσαν να είναι αυτάρκεις και ως εκ τούτου μη εξαρτώμενοι. Διότι οι αυτάρκεις και μη εξαρτώμενοι είναι στην ουσία «τρομοκράτες» του συστήματος εξουσίας που επιβάλλουν οι αστοί και οι γραφειοκράτες υπάλληλοι.
Έτσι, με νόμους, προδιαγραφές, κανονισμούς, διαδικασίες, αδειοδοτήσεις και, αν χρειαστεί, και εξατομικευμένες επιδοτήσεις διασπούν τις αγροτικές κοινωνίες για να επιβάλουν έναν αφύσικο τρόπο ζωής και εργασίας στους φροντιστές του περιβάλλοντος, τους αγρότες.
Οι αστοί είναι άτομα και πρέπει να φορολογούνται ατομικά. Οι αγρότες είναι οικογένειες και κοινωνίες. Δεν γίνεται να ισχύουν στην ύπαιθρο, στη φύση, οι «αφύσικοι» αστικοί κανόνες.
«Στο Βυζάντιο, όπου η μονάδα λειτουργίας αυτής της συγκεντρωτικής αυτοκρατορίας ήταν η κοινότητα, όχι το άτομο, υποκείμενο φορολογικής υποχρέωσης ήταν η κοινότητα, που σημαίνει ότι κάθε ανάγκη κοινωνείται. Δεν ήταν όπως σήμερα το απρόσωπο άτομο, που χαρακτηρίζεται από έναν αριθμό δελτίου ταυτότητας και έναν αριθμό φορολογικού μητρώου» («Να ξαναβρούμε τον τρόπο της ελληνικότητας», Δ. Γκαβέας, Huffington Post, 24/3/16).
Το χωράφι δεν είναι εργοστάσιο. Οι κατά τόπους αγροτικές κοινωνίες δεν είναι συνεύρεση ατόμων αλλά ζωντανές κοινωνίες ανθρώπων, απόλυτα προσαρμοσμένες στη βιωσιμότητα του περιβάλλοντός τους (φυσικού, πολιτιστικού, κοινωνικού, τεχνολογικού), απόλυτα συμβιωτικές με τον πλανήτη Γη.
Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»