Πραγματοποιήθηκε στις 29 Μαΐου 2019 σε ξενοδοχείο της Αθήνας το 2ο Συνέδριο της «Ναυτεμπορικής» για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, με τίτλο «Η σκυτάλη στις πόλεις». Στην ιστοσελίδα της CSR Hellas (Corporate Social Responsibility-Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, www.csrhellas.net) εντοπίζουμε: Η έννοια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) είναι μια δυναμική έννοια η οποία εξελίσσεται συνεχώς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της ανανεωμένης στρατηγικής της για την ΕΚΕ που δημοσιοποίησε το 2011, την ορίζει ως «η ευθύνη των επιχειρήσεων για την επίδραση που έχουν στην κοινωνία». Δέκα χρόνια νωρίτερα, το 2001, η Πράσινη Βίβλος, που αποτέλεσε την πρώτη ανακοίνωση της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΕΚΕ, την όριζε αναλυτικότερα ως «η έννοια σύμφωνα με την οποία οι εταιρίες ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους με τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη». Μέσα σε αυτά τα δέκα χρόνια, αλλά και σε όσα έχουν ακολουθήσει, έχουν σημειωθεί πολλές αλλαγές τόσο στις οικονομικές όσο και στις κοινωνικές συνθήκες, με αποτέλεσμα θέματα και αντιλήψεις επιχειρήσεων και κοινωνιών να έχουν διαφοροποιηθεί.

Στη βιβλιογραφία συναντούμε πλήθος ορισμών σχετικά με την ΕΚΕ, καθώς σε κάθε γεωγραφική περιοχή του κόσμου υπάρχει διαφορετική κουλτούρα, διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης, διαφορετική ιστορική διαδρομή, ενώ και οι επιχειρήσεις λειτουργούν σε διαφορετικούς κλάδους. Ανεξάρτητα από την προέλευση αυτών των ορισμών, η ΕΚΕ ενσωματώνει ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά: αυτοδέσμευση των ίδιων των επιχειρήσεων, διάρκεια και συνέχεια στην εφαρμογή της, συσχέτιση με κοινωνικά, περιβαλλοντικά και εντέλει οικονομικά θέματα, συμπερίληψη τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης, αλληλοτροφοδότηση με το στρατηγικό επιχειρηματικό μοντέλο και διασύνδεση με τη βιώσιμη ανάπτυξη της επιχείρησης με υπεύθυνο τρόπο. Η έννοια της ΕΚΕ περικλείει την ευθύνη κάθε επιχείρησης ή οργανισμού απέναντι στα ενδιαφερόμενα μέρη τα οποία επηρεάζει ή από τα οποία επηρεάζεται μέσα από την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Και στη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια, εντοπίζουμε: Ο όρος «εταιρική κοινωνική ευθύνη» αναφέρεται στις ενέργειες των επιχειρήσεων που αποσκοπούν στη συμβολή αντιμετώπισης περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις αποτελούν οντότητες οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται, επηρεάζοντας και επηρεαζόμενες από τα δεδομένα της εποχής και του χώρου δράσης τους. Οφείλουν επομένως να αναγνωρίζουν την ευθύνη που τους αναλογεί απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον. Να σέβονται δηλαδή τις αρχές και τις αξίες που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό μας (τον σεβασμό προς τον άνθρωπο, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την παροχή ίσων ευκαιριών, τον σεβασμό στο περιβάλλον που κληρονομήσαμε και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής).

«Είναι», «ορίζει», «ενσωματώνει», «περικλείει», «αναφέρεται», αλλά πουθενά δεν εντοπίσαμε το «γιατί» μια επιχείρηση που έχει σκοπό τη μεγιστοποίηση των κερδών, αν βρίσκεται στο πλαίσιο της ιδιωτικής οικονομικής, ασχολείται με την ΕΚΕ. Ίσως διότι η εταιρική κοινωνική ευθύνη αναπτύχθηκε σε περιόδους μεγάλης ρευστότητας των μετόχων, που «έπαιζαν» στο χρηματιστήριο, και αναπτύχθηκε για να προσφέρει κίνητρα στους μετόχους (όχι στους πελάτες, ούτε στην κοινωνία) ώστε να κρατήσουν τις μετοχές τους και να σταθεροποιηθεί η τιμή τους και η αξία της επιχείρησης. Κίνητρο ήταν τα προνόμια για τους μετόχους.

Όταν επισημάνθηκε ότι τα κίνητρα προς τους μετόχους δημιουργούσαν καλή εικόνα για την επιχείρηση, ακόμα και στους πιθανούς πελάτες, ότι αύξαναν την κερδοφορία ή γενικότερα επέτρεπαν την επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων, τότε επεκτάθηκε και προς πελάτες, υπαλλήλους ή πιθανούς πελάτες, δηλαδή προς σχεδόν όλη την κοινωνία. Το «γιατί», λοιπόν, μοιάζει πως αφορά στην έμμεση αύξηση της κερδοφορίας της επιχείρησης ή έστω την επίτευξη των στόχων της επιχείρησης, οι οποίοι στην ιδιωτική οικονομική συμπίπτουν με την κερδοφορία, ακόμα κι αν δεν μοιράζονται τα κέρδη.

Η βιώσιμη ανάπτυξη εισήλθε στις προτεραιότητες του πλανήτη –κρατών, επιχειρήσεων και πολιτών– από το 2015, όταν 193 χώρες υπέγραψαν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Σύμφωνα με τον γ.γ. του Οργανισμού κ. Αντόνιο Γκουτέρες: «Οι στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι το μονοπάτι που μας οδηγεί σ’ έναν κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα, και σ’ έναν υγιή πλανήτη. Αποτελούν επίσης πρόσκληση για αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο καθήκον από το να επενδύσουμε στην ευημερία των νέων».

Οι 17 στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ ή Ατζέντα 2030) και οι 169 υπο-στόχοι υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο της 70ής γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ στις 25 Σεπτεμβρίου 2015. Έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα και γενική εφαρμογή, με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ως το 2030. Δημιουργούν δεσμεύσεις σε όλες τις χώρες, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές πραγματικότητες, το επίπεδο ανάπτυξης, τις εθνικές πολιτικές και προτεραιότητες. Η Ατζέντα 2030 προωθεί την ενσωμάτωση και των τριών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης –κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική– σε όλες τις τομεακές πολιτικές, ενώ παράλληλα προάγει τη διασύνδεση και συνοχή των σχετικών πολιτικών και νομοθετικών πλαισίων.

Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι:

1. 1. Τερματισμός της φτώχειας σε όλες τις μορφές της, παντού
2. 2. Τερματισμός της πείνας, επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας, βελτίωση της διατροφής και προώθηση της αειφόρου γεωργίας
3. 3. Διασφάλιση υγιούς ζωής και προώθηση της καλής υγείας για όλους και για όλες τις ηλικίες
4. 4. Διασφάλιση ελεύθερης, ισότιμης και ποιοτικής εκπαίδευσης και προαγωγή ευκαιριών διά βίου μάθησης
5. 5. Επίτευξη ισότητας των φύλων και ενδυνάμωση όλων των γυναικών και κοριτσιών
6. 6. Διασφάλιση της πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση για όλους
7. 7. Διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές, αξιόπιστες, βιώσιμες και σύγχρονες μορφές ενέργειας για όλους
8. 8. Προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, της απασχόλησης και της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους
9. 9. Δημιουργία ευέλικτων υποδομών, προώθηση της βιώσιμης εκβιομηχάνισης και της καινοτομίας
10. 10. Μείωση ανισοτήτων εντός και μεταξύ των χωρών
11. 11. Δημιουργία πόλεων ασφαλών, διαλλακτικών και βιώσιμων, χωρίς αποκλεισμούς
12. 12. Διασφάλιση προτύπων βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής
13. 13. Ανάληψη επείγουσας δράσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της
14. 14. Αειφόρος χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων
15. 15. Βιώσιμη διαχείριση των δασών, καταπολέμηση της απερήμωσης, ανάσχεση και αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους, ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας
16. 16. Προώθηση δίκαιων και ειρηνικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς
17. 17. Αναζωογόνηση της παγκόσμιας συνεργασίας για την αειφόρο ανάπτυξη

Το σημαντικότερο μήνυμα που πήραμε όσοι είχαμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε στο συνέδριο «Η σκυτάλη στις πόλεις» της «Ναυτεμπορικής» είναι πως πλέον όλοι αντιλαμβάνονται ότι, πέρα από την παγκοσμιοποίηση, το πραγματικό «παιχνίδι» παίζεται σε επίπεδο κοινωνίας –δηλαδή σε επίπεδο πόλης, με πληθυσμό (δική μου αντίληψη) έως 150.000 ανθρώπους περίπου. Και μάλιστα όχι με κεντρικό σχεδιασμό, αλλά ενεργοποιώντας τους κατοίκους, δηλαδή «από τα κάτω». Με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Όλοι απευθύνονται σ’ αυτές, προσπαθούν να τις πείσουν ότι είναι μαζί τους, μιλούν εξ ονόματός τους και τις χρηματοδοτούν για να τις εξαγοράσουν ή έστω για να τις επηρεάσουν υπέρ τους.

Είναι επιτακτική ανάγκη να οργανωθούν οι πολίτες που θέλουν να ασχοληθούν με την ενεργοποίηση των κοινωνιών (πόλεων), ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον ρόλο τους για βιώσιμες κοινωνίες με συνεργασία (από σλόγκαν του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής, 2018). Αυτή την ευκαιρία προσπαθεί να προσφέρει το Skywalker με το Μονοπάτι Τοπικής Ανάπτυξης στην Αθήνα (3-7 Ιουνίου 2019, Ηλιούπολη, υπεύθυνη κα Γεωργία Κωνσταντίνου, 210 9730280) και τη Θεσσαλονίκη (10-14 Ιουνίου 2019, υπεύθυνη κα Χρύσα Δότσα, 2310 326712).

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης,

Δημοσιογράφος «Αγρονέα»

Share this post