«Εκείνο που κάνει μια αυτοκρατορία και έναν λαό να χάνονται είναι η ρήξη στην κοινωνική συνοχή. Όταν δεν υπάρχει το κοινό όνειρο, η ελπίδα για ένα κοινό μέλλον, γιατί να είμαστε μαζί;» (Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ).
Στις συνθήκες που διαμορφώνονται στο Αιγαίο και στην κυπριακή ΑΟΖ και απειλούν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας είναι αυτονόητο ότι η κοινωνική συνοχή έπρεπε να αποτελεί το πρόταγμα κάθε κυβέρνησης και όχι ο κατακερματισμός της. Στη βαθιά απογοήτευση, στην bitter γεύση της εκχώρησης όλων σχεδόν των πλουτοπαραγωγικών πηγών (πολιτισμός, ονόματα, σύμβολα, νησιά, ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδες, ιστορία, θυσίες, ήρωες).
«Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά το κράτος, πρέπει να οικοδομήσει ένα αίσθημα κοινότητας εναλλακτικό απέναντι σε εκείνο που βασίζεται στο χρήμα, καθώς και να θέσει τα δημόσια συμφέροντα πάνω από τα ταξικά και διασπαστικά συμφέροντα και αγώνες που περιέχονται εντός των συνόρων του. Με λίγα λόγια, θα πρέπει να νομιμοποιεί τον εαυτό του. Διαφορετικά, όσο θα λειτουργεί επιλεκτικά, άλλο τόσο θα απονομιμοποιείται στη συνείδηση ευρύτερων κοινωνικών ομάδων που θα περιθωριοποιεί» («Κατάσταση της μετανεωτερικότητας», Ντέιβιντ Χάρβει).
«Μοδούσα» είναι ο διακριτικός τίτλος της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (ΚΟΙΝΣΕΠ) στο Παπάδος του κόλπου της Γέρας στη Λέσβο. Ο σκοπός της είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων κυρίως μέσω της αύξησης της απασχόλησης στη Λέσβο. Για την ευόδωση των σκοπών της η ΚΟΙΝΣΕΠ «Μοδούσα» (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., 2251 103574, 6932 607549) μπορεί να ασκήσει οποιασδήποτε μορφής οικονομική δραστηριότητα παραγωγικού, καταναλωτικού, εμπορικού, μεταφορικού, τουριστικού, οικοδομικού, αναπτυξιακού, κοινωνικού, εκπαιδευτικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα.
«Νονός» της είναι ο κ. Βασίλης Νείρος με το επιχείρημα ότι το «μόδι» είναι η εθιμική μονάδα βάρους στη Μυτιλήνη, περίπου ίση με 640 κιλά παλαιότερα και με περίπου 500 κιλά σήμερα. Ένα ελαιόδεντρο όλοι θέλουν να παράγει τόσο καρπό (δηλαδή 500 κιλά ελιές περίπου) ώστε να λένε ότι η συγκεκριμένη ελιά (το δέντρο) είναι «μοδούσα». «Μοδούσα» ονόμασαν την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρησή τους οι παραγωγοί της Γέρας Λέσβου ευχόμενοι να είναι παραγωγική.
Αν χρειάζεται να συναγωνιστείς με κάποιους και έχεις ευκαιρία επιλογής του τομέα συναγωνισμού (τελευταία καθιερώθηκε να ονομάζεται και να είναι… ανταγωνισμός), τότε είναι σίγουρο για κάθε νοήμονα ότι θα επιλέξεις τομείς όπου έχεις συγκριτικό πλεονέκτημα. Π.χ. εάν με καλούσαν εμένα να επιλέξω ένα ολυμπιακό άθλημα για να συναγωνιστώ, για να έχω καλό αποτέλεσμα δεν θα διάλεγα τρέξιμο ταχύτητας στα 100 μέτρα ούτε καν μετ’ εμποδίων στα 400 μέτρα. Η λογική λέει ότι θα έπρεπε να επιλέξω σούμο (εκείνη την πάλη για χοντρούς) ή έστω σκάκι (για κάποιους που αντέχουν στις σκέψεις).
Τα παγκόσμια συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας είναι κυρίως τρία:
- Η τεράστια βιοποικιλότητα. Η Ελλάδα έχει περίπου 6.300 φυτά και από αυτά τα 1.470 είναι ενδογενή και αυτόχθονα (βγαίνουν μόνο στην Ελλάδα από μόνα τους). Απλώς για να καταλαβαίνουμε τη σημαντικότητα, η Ελλάδα είναι τρίτη παγκοσμίως, η γειτονική Βουλγαρία έχει 125 αυτόχθονα, η Αλβανία 26 και η Γερμανία 16 μόνο αυτόχθονα φυτά.
- Το 75% του εδάφους της Ελλάδας έχει πάνω από 600 μ. υψόμετρο, αλλά αυτό συνδυάζεται με 15.600 χλμ. ακτογραμμής σε επαφή με τη θάλασσα, με αποτέλεσμα πολλά μικροκλίματα να προσφέρονται για επιτυχημένες καλλιέργειες.
- Στην Ελλάδα συνεχίζει να υπάρχει (ακόμα;) ο δεύτερος ζωντανός πολιτισμός στον πλανήτη. Ο πρώτος είναι ο κινεζικός. Στην Ελλάδα με τα ίδια γράμματα, με τις ίδιες λέξεις εκφράζουμε περίπου τα ίδια νοήματα – παρά την επιθυμία ανόητων να καταργήσουν τα αρχαία ελληνικά και να εισαγάγουν την αγγλική ως επίσημη γλώσσα. Υπήρξαν και άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί, π.χ. οι Ίνκας, οι Αιγύπτιοι κ.λπ., αλλά πέθαναν.
Όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας τα συναντάμε στο καταστατικό της ΚΟΙΝΣΕΠ «Μοδούσα»:
- Τα ελαιόδεντρα του κόλπου της Γέρας στη συντριπτική πλειονότητά τους είναι της ίδιας ποικιλίας, της κολοβής. Και αυτή είναι κομμάτι της ελληνικής βιοποικιλότητας, καθόσον καλλιεργείται καθολικά από το 1300 μ.Χ., έπειτα από συστηματική ελαιοφύτευση από τον τότε δυτικό ηγεμόνα, σύμμαχο του Βυζαντινού αυτοκράτορα.
- Το μικροκλίμα της περιοχής του κόλπου της Γέρας είναι μαλακό, χωρίς μεγάλες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, και αυτό βοηθά πολύ στην αποτελεσματική καλλιέργεια της ελιάς. Προστατευμένος καλά με τα βουνά από τους βόρειους ανέμους, ο κόλπος της Γέρας δίνει ιδανικό κλίμα για ποιοτικές παραγωγές, ενώ το νερό της θάλασσας ως άριστος απορροφητής θερμοκρασίας κρατά το κλίμα σε ανεκτά επίπεδα με ομαλές διακυμάνσεις.
- Η μακροχρόνια καλλιέργεια των ελαιοδέντρων, που είναι σχεδόν απλωμένη παντού, έχει ενσωματωθεί στον τρόπο ζωής –στον πολιτισμό– των κατοίκων της περιοχής. Μια μεγάλη γιορτή στη Γέρα είναι τον Μάρτιο με το τελείωμα της συλλογής των ελιών. Και όλη η γαστρονομία της περιοχής στηρίζεται στην παραγωγή της ελιάς και σε παραπροϊόντα της, όπως τα σαπούνια.
Αυτό που δεν καταγράφεται εύκολα είναι ότι η ΚΟΙΝΣΕΠ «Μοδούσα» είναι ένα σύγχρονο εργαστήριο κοινωνικής ζύμωσης και ενδυνάμωσης του υφιστάμενου κοινωνικού κεφαλαίου. Είναι ένα εργαλείο ανάπτυξης. Και όπως κάθε εργαλείο, πολλαπλασιάζει την αποτελεσματικότητα κάποιας αρχικής ανθρώπινης ενέργειας. Και αυτή την αρχική ενέργεια τη διαθέτουν τα μέλη της Μοδούσας.
Βρέθηκα και παρακολούθησα δύο τακτικές συνεδριάσεις της διαχειριστικής επιτροπής της Μοδούσας. Από τη δημιουργία της ΚΟΙΝΣΕΠ, κάθε Τετάρτη στις 18:00 συνεδριάζει τακτικά η Δ.Ε. σε ανοιχτή διαδικασία. Οι πληροφορίες ρέουν και γίνονται κτήμα όλων και οι αποφάσεις είναι όσο το δυνατόν πιο συμμετοχικές. Και αυτή η σοφή επιλογή δυναμώνει την άμεση δημοκρατία, μεγαλώνει τη συμμετοχή και δημιουργεί ομοψυχία στα μέλη του συνεταιρισμού. Αυξάνεται η εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών και βελτιώνεται η διάθεση για αλληλοβοήθεια σε αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά που δημιουργούν το κοινωνικό κεφάλαιο.
Με πολλή προσοχή εντοπίσαμε ότι η Δ.Ε. της Μοδούσας είναι 4μελής και μάλιστα με διετή θητεία. Από τα 4 μέλη τα 2 εκλέγονται στη μία εκλογική διαδικασία και τα άλλα 2 στην επόμενη. Έτσι, απ’ ό,τι καταλάβαμε, υπάρχει μια συνεχής εναλλαγή χωρίς καμιάς μορφής διακοπή της συνέχειας της διοικητικής πρακτικής.
Μάλιστα ένα μέλος δεν μπορεί να εκλεγεί σε περισσότερες από δύο συνεχόμενες εκλογές στη Δ.Ε. και κάθε ένας ασκεί τα καθήκοντα που του αναθέτουν για έναν χρόνο μόνο στην ίδια θέση. Έτσι δημιουργείται μια ομάδα διοικητική και όχι κάποιος που ασκεί κάποια προνομιακά καθήκοντα, κάτι σαν δόγμα. Επίσης μοιάζει ότι στην ουσία η διοικητική ομάδα συμπίπτει με το σύνολο των μελών της ΚΟΙΝΣΕΠ.
Με πολλή προσοχή βλέπουμε ότι η Μοδούσα είναι ένα ζωντανό κύτταρο της τοπικής κοινωνίας, μετέχει σε όλες της δραστηριότητες της κοινωνίας και είναι ανοιχτή σε εκδηλώσεις για την κοινωνία. Αξιοποίησε υπάρχοντα εγκαταλελειμμένα κτίρια, που τα καθάρισε και τα συντήρησε, ενώ καθάρισε όλη την περιοχή. Φιλοξενεί μάλιστα εκδηλώσεις για όλη την κοινωνία, ακόμα και συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις που χρειάζονται χώρο.
Συναντήσαμε την ΚΟΙΝΣΕΠ «Μοδούσα» στη Market Expo στο αεροδρόμιο στα Σπάτα Αττικής με την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου σε μια προσπάθεια να γνωριστούν με το ευρύ κοινό τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα «Μοδούσα» και το βιολογικό ελαιόλαδο «Μοδούσα», ακόμα και οι χρήσεις του εξαιρετικού ελαιολάδου της Γέρας Λέσβου. Ο κόλπος της Γέρας είναι ένα ζωντανό μουσείο φυσικής ιστορίας και αγροτικού πολιτισμού, τα αιώνια ελαιόδεντρα δίνουν με τη φροντίδα των Γεραγωτών το υγρό χρυσάφι του Αιγαίου.
Αντιγράφουμε από τον κ. Στρατή Γιαννίκο (Γεραγώτη δάσκαλο): «Οι εικόνες, τα χρώματα, οι μυρουδιές της αιολικής γης συντροφεύουν τη ζωή μου στην πόλη. Τούτες κουβαλώ στους χειμώνες μου, ώσπου να συναντήσω και πάλι το επόμενο καλοκαίρι τον λεσβιακό ελαιώνα. Είναι οι ίδιες που έκαναν τον Ελύτη να γράψει στην ποιητική του σύνθεση “Ο ήλιος ο ηλιάτορας” “και κάθε γινωμένη ελιά / στοιχίζει και μια φαμελιά”. Έχουμε στοιχηθεί κάτω από τον ήλιο, έχουμε στοιχηθεί με τα λιόδενδρα κι είναι η ελιά που μας αναθρέφει και ομορφαίνει τη ζωή μας».
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσίως γράφων-«ΑγροΝέα»
Share this post
