Στις 12/7/2018 δόθηκε συνέντευξη Τύπου στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (Αχαρνών 2, Αθήνα) για να ανακοινωθεί από τους περιχαρείς εμπλεκομένους η λειτουργία της 2ης Γαλακτοκομικής Σχολής στη χώρα από τον Οκτώβριο του 2018, της Γαλακτοκομικής Σχολής Ελασσόνας. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου μετείχαν ο υφυπουργός ΑΑΤ κ. Βασίλης Κόκκαλης, ο αναπληρωτής υπουργός ΑΑΤ κ. Γιάννης Τσιρώνης, ο υφυπουργός Παιδείας κ. Δημήτριος Μπαξεβανάκης και ο δήμαρχος Ελασσόνας κ. Νικόλαος Ευαγγέλου.

Από όσα ακούστηκαν κρατήσαμε: Η ενασχόληση των Ελλήνων με την τυροκόμηση από την εποχή του Ομήρου μέχρι και σήμερα οδήγησε σταδιακά στη δημιουργία διαφόρων τύπων τυριών. Πολλά από τα τυριά που παρασκευάζονται σήμερα στη χώρα μας έχουν ιστορία αιώνων, κατά τη διάρκεια των οποίων εξελίχθηκαν στη σημερινή μορφή τους και είναι άρρηκτα συνδεμένα με τα ήθη, τα έθιμα, την ιστορία και τις διατροφικές συνήθειες του λαού μας.

Ιδρύθηκαν γεωργικές σχολές, όπως της Τίρυνθας (1829), των Αθηνών (1887) και η Κασσαβέτειος & Τριανταφυλλίδειος Σχολή Αϊδινίου (Αλμυρός Βόλου 1897). Το πρώτο πρακτικό σχολείο με αντικείμενο αποκλειστικά την τυροκομία, το Τυροκομικό Σχολείο, όπως ονομάστηκε τότε η Γαλακτοκομική, ιδρύθηκε το 1916 στα Ιωάννινα.

Η 2η διετής Γαλακτοκομική Σχολή τον πρώτο χρόνο θα λειτουργήσει ως ειδικότητα του 2ου ΙΕΚ Λάρισας από τον Οκτώβριο του 2018. Το επόμενο έτος η σχολή θα εγκατασταθεί σε κτίριο ενός παλαιού καπνεργοστασίου του Δήμου Ελασσόνας, το οποίο θα διαμορφωθεί κατάλληλα με κονδύλια του ΕΣΠΑ. Θα περιλαμβάνει αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια και πρότυπο τυροκομείο. Για το 2018 ίσως δεχτεί μέχρι και 70 σπουδαστές (αλλά για τα επόμενα έτη δεν ξέρω τη βιωσιμότητά του). Πληροφορίες για τη Γαλακτοκομική Σχολή στο δημαρχείο Ελασσόνας (κα Δέσποινα Τζήκα, τηλ.: 24933 50221).

Η Γιορτή Φέτας στην Ελασσόνα θα γιορταστεί εφέτος στις 14-16 Σεπτεμβρίου 2018.

Αυτά που δεν ακούστηκαν, αλλά κρίνονται απαραίτητα είναι τα παρακάτω:

• Το αγροτικό σχολείο πρέπει να μπορεί να προσφέρει τις απαραίτητες σύγχρονες γνώσεις, να αναπτύσσει τις ικανότητες για το κάθε επάγγελμα, να ασκεί την επιχειρηματικότητα και να καλλιεργεί κοινωνικές δεξιότητες.
• Ένα αγροτικό σχολείο επαγγελματικής κατάρτισης πρέπει να δημιουργεί ικανούς επαγγελματίες αγρότες που θα αισθάνονται ικανοί να βγουν στο επάγγελμα και θα μπορούν. Ικανοί να επιχειρούν, να χειρίζονται τα σύγχρονα εργαλεία, να μπορούν να ενημερώνονται, να μαθαίνουν ό,τι νεότερο, να φέρνουν αποτελέσματα με άλλους μαζί, να κρατούν ζωντανή μια κοινωνία.
• Ένα αγροτικό σχολείο είναι ένα σχολείο αγροτικής επιχειρηματικότητας και όχι απλώς ένα σχολείο εκμάθησης παραγωγής τυριού ή γάλακτος ή άλλων αγροτικών προϊόντων.
• Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να πείσουμε τις αγελάδες στην Ελλάδα ότι η 28η Οκτωβρίου είναι αργία. Ούτε ότι την Κυριακή δεν δουλεύει κανείς ούτε καν αναγνωρίζουν το σαββατοκύριακο. Ο τρόπος επιβίωσης της αγροτικής κοινωνίας έχει τις δικές του αξίες και τρόπο ζωής, που δεν συμπίπτει με τον αστικό τρόπο.
• Ένα αγροτικό σχολείο που δουλεύει επτάωρο ημερησίως, που λειτουργεί πενθήμερο εβδομαδιαίως «αστικοποιεί» τα αγροτόπαιδα, που όταν μεγαλώσουν θα θέλουν να πάνε να ζήσουν σε αστικό χώρο, θα θέλουν να γίνουν αστοί και έτσι δεν θα βοηθήσουν στην επιβίωση και την ανανέωση της αγροτικής κοινωνίας. Όλη η επένδυσή μας –γιατί η εκπαίδευση είναι επένδυση στους ανθρώπους– θα πάει χαμένη. Οι μαθητές που θα τελειώσουν ένα αγροτικό σχολείο πενθήμερης επτάωρης λειτουργίας δεν θα προλάβουν να ασκήσουν και να αναπτύξουν τις «κοινωνικές» δεξιότητές τους σε «κοινωνικό εργαστήριο» και δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν ή έστω να ζήσουν στο κοινωνικό αγροτικό χωριό (ίσως να έχουν σπίτι στην ύπαιθρο, αλλά δεν θα γίνουν μέλη του).
• Μέχρι σήμερα τα σχολεία είναι κυρίως αστικού τύπου για να ανανεώνουν την αστική κοινωνία μονομερώς και μάλιστα προετοιμάζουν με τον ίδιο απαράλαχτο τρόπο διδασκαλίας τα τελευταία 150 χρόνια καλούς στρατιώτες, καλούς υπαλλήλους, καλούς βιομηχανικούς εργάτες. Δεν προετοιμάζουν ανθρώπους ικανούς να ζήσουν αρμονικά με άλλους σε μια κοινωνία παραγωγική και ως ελεύθερα δρώντες επιχειρηματίες.

Το σύγχρονο αγροτικό επαγγελματικό σχολείο πρέπει να εξασφαλίζει τα παρακάτω:

1. Συγκέντρωση, επεξεργασία και πρόσβαση σε πληροφορίες. Βιβλιοθήκη, ταινιοθήκη, βιντεοθήκη, δισκοθήκη, τράπεζα πληροφοριών, πρόσβαση σε κέντρα παραγωγής πληροφοριών και γνώσεων κ.λπ.
2. Χώρους ανάπτυξης εκπαιδευτικών διαδικασιών. Αίθουσες συναντήσεων, αίθουσες συνεδριάσεων, αίθουσες εκδηλώσεων, αίθουσες συνεδρίων.
3. Χώρους-εργαστήρια ανάπτυξης ικανοτήτων: μηχανουργείο, ξυλουργείο, ηλεκτρολογείο, συνεργείο, μαγειρείο, υφαντήριο, εκτυπωτήριο, αγγειοπλαστείο κ.λπ., διότι τα αγροτικά επαγγέλματα είναι ολιστικά.
4. Χώρους αθλητισμού, υγείας και κοινωνικών εκδηλώσεων: γυμναστήριο, Θέατρο, ξυλογλυπτική, μουσική, ζωγραφική, εκκλησία, αναρρωτήριο, παιδική χαρά κ.λπ.
5. Χώρους αγροτικής επιχειρηματικότητας: πειραματικούς αγρούς, επιδεικτικούς στάβλους, χώρους περιστασιακών εκτροφών, εργαστήρια μικροτυροκόμησης ή/και εναλλακτικά μαθητεία κ.λπ.
6. Οικοτροφείο για την κοινωνικοποίηση των μαθητών, αλλά και για τη διαθεσιμότητά τους στα εργαστήρια καθ’ όλο το 24ωρο (στάβλοι, σφαγείο, αρμεκτήριο κ.λπ.).
7. Μικρό επιδεικτικό υποδειγματικό χωριό για να μένουν καθηγητές και άλλοι με τις οικογένειές τους ή/και εναλλακτικά οργανωμένη μαθητεία.
8. Οργανωμένο σύστημα διάχυσης πληροφοριών και γνώσεων για ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και καινοτομιών στις τοπικές καλλιέργειες και εκτροφές.
9. Ισχυρή σύνδεση με την τοπική κοινωνία: φιλοξενία εκδηλώσεών τους στο σχολείο, διοργάνωση πανηγυριών, κοινές εκδηλώσεις Ημέρας Περιβάλλοντος, ενημέρωση αγροτών για τις σύγχρονες εξελίξεις, απασχόληση μαθητών, εκθεσιακοί χώροι κ.λπ.
10. Επαρκείς χώρους για την οικοδόμηση αυτάρκειας (ενεργειακής, διατροφικής, νερού κ.λπ.) με βάση την κυκλική οικονομία όπως ακριβώς είναι το περιβάλλον (φυσικό, τεχνολογικό, κοινωνικό, πολιτιστικό κ.λπ.).
11. Πλήρη ανακύκλωση αποβλήτων και διαχείριση νερών.
12. Βιοκλιματικά κτήρια, προσαρμοσμένα αρχιτεκτονικά στο περιβάλλον.
13. Χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
14. Αξιοποίηση των παραπροϊόντων της εκπαίδευσης: Τα γεωργικά, κτηνοτροφικά προϊόντα που θα προκύπτουν θα εκποιούνται για να προσφέρουν οικονομικά μέσα για τη λειτουργία της σχολής και αυτό μοιάζει ότι δεν μπορεί να γίνει στο πλαίσιο μιας δημόσιας υπηρεσίας.
15. Προγράμματα ταχύρρυθμης κατάρτισης 50-200 ωρών.
16. Προγράμματα αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης ανηλίκων.
17. Προγράμματα αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης ενηλίκων.
18. Προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης.
19. Ετήσια προγράμματα ανάπτυξης προσωπικών δεξιοτήτων.
20. Ένα αγροτικό σχολείο πρέπει να είναι πόλος αναπτυξιακής διαδικασίας στην περιοχή του.
21. Διοργάνωση επισκέψεων μελέτης (study visit, υποδοχή – αποστολή).
22. Λειτουργία ως city farm (επιδεικτικό αγρόκτημα για κατοίκους πόλεων).
23. Προσφορά βιολογικών κήπων για μικρές οικογενειακές καλλιέργειες.
24. Λειτουργία του ως κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, καθόσον ο αγρότης είναι ο φροντιστής του περιβάλλοντος.
25. Διεθνές κέντρο summer school για αναπτυσσόμενες χώρες.
26. Χώρο προβολής και υποστήριξης των αξιών της αγροτικής ζωής.
27. Πλατφόρμα προώθησης συλλογικών προσπαθειών (τοπικά σύμφωνα, δίκτυα, ομάδες παραγωγών κ.λπ.).
28. Όλος ο χώρος θα λειτουργεί ως μια μόνιμη ζωντανή έκθεση εξοπλισμού και μηχανημάτων.
29. Οι χώροι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για εκπαίδευση στον αγροτουρισμό με αλληλοκάλυψη δραστηριοτήτων.
30. Οι εκπαιδευόμενοι και οι εκπαιδευτές θα μπορούσαν να αλληλοκαλυφτούν για την εξυπηρέτηση φιλοξενουμένων.

Ένα τέτοιο σχολείο είναι στην ουσία ένα σχολείο αγροτικής επιχειρηματικότητας και θα μπορούσε να βοηθήσει τους νέους και τις νέες στην Ελλάδα αν μακροπρόθεσμη πρόθεση της πολιτείας είναι να διαμορφώσει ικανούς πολίτες στο πλαίσιο μιας ανοιχτής οικονομίας και όχι για την εξυπηρέτηση μιας πυραμιδικής κεντρικής εξουσίας, που παλαιότερα τη λέγαμε «σταλινικής μορφής».

Και όταν γράφουμε για «κοινωνικές δεξιότητες», στην ουσία μιλάμε για τη μαγιά για την κοινωνική οικονομία και φυτώριο επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας, δηλαδή για συνεργατισμούς ή, όπως επικράτησε στην Ελλάδα, συνεταιρισμούς: καταναλωτικούς, πιστωτικούς, προμηθευτικούς, συνεταιρισμούς, αλληλόχρεα κεφάλαια για την υγεία, αγροτικούς συνεταιρισμούς, ακόμα και εργασιακούς συνεταιρισμούς (ΚΟΙΝΣΕΠ, ΚΟΙΣΠΕ, συνεταιρισμούς εργαζομένων).

Η βάση όλων είναι η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων για να λειτουργούν οι κοινότητες και να ζυμώνουν το κοινωνικό κεφάλαιο, που είναι απαραίτητο για τη δημιουργία και τη λειτουργία οποιασδήποτε μορφής συνεταιρισμού.

Και ως εργαστήριο κοινωνικής οικονομίας μήπως μπορούμε να σκεφτούμε έναν τρόπο λειτουργίας που θα έμοιαζε περισσότερο με συνεταιρισμό γονέων-καθηγητών και τοπικής αυτοδιοίκησης; Μήπως; Και όχι μπίζνες ούτε Δημόσιο.

Τα αγροτικά σχολεία δεν είναι μόνο σχολεία γνώσεων και ικανοτήτων, αλλά κυρίως σχολεία ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων. Αγροτικά σχολεία μέσα σε δημοσιοϋπαλληλικά αστικά ΕΠΑΛ δεν είναι «καλά» σχολεία και, ακόμη χειρότερα, δεν πρέπει να είναι σχολεία για «διευθυντές» και καρεκλοκένταυρους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς καταστρέφουν τον αγροτικό κοινωνικό ιστό και τις πιθανότητες να μπορέσει κάποτε να γίνει κάτι καλό για τον τόπο στο μέλλον.

Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημόσια γράφων-«ΑγροΝέα»

Share this post