Η κοινωνική οικονομία λειτουργεί σε καθεστώς ανοιχτής αγοράς. Στην κοινωνική οικονομία υπάγονται κυρίως οι συνεργατισμοί (συνεταιρισμοί), τα ιδρύματα, τα αλληλόχρεα κεφάλαια και οι ηθικές τράπεζες. Οι συνεταιρισμοί είναι κανονικές, πλήρεις επιχειρήσεις που λειτουργούν στην ανοιχτή αγορά.
Η σημαντική διαφοροποίηση κυρίως στη σύμπτωση ότι οι ιδιοκτήτες είναι ταυτόχρονα και ελέγχοντες και «πελάτες» της ίδιας της επιχείρησής τους ίσως καθιστά ανενεργά πολλά κομμάτια των γνωστών επιχειρήσεων της ιδιωτικής οικονομικής, π.χ. το μάρκετινγκ. Το μάρκετινγκ σε καταναλωτικό συνεταιρισμό δεν έχει απολύτως κανένα νόημα, διότι η συνεταιριστική επιχείρηση δημιουργήθηκε ακριβώς για να καλύψει την υπαρκτή ανάγκη προμήθειας των μελών της και μόνο.
Δεν συμβαίνει το ίδιο με τους εργασιακούς συνεταιρισμούς, διότι εκεί η ανάγκη που καλούνται να ικανοποιήσουν είναι η ανάγκη για εργασία και τότε ίσως χρειάζονται κάποιες υπηρεσίες μάρκετινγκ. Στους εργασιακούς συνεταιρισμούς η υπηρεσίες HR (ανθρώπινου δυναμικού) ίσως δεν είναι απαραίτητες.
Ένας αγροτικός συνεταιρισμός γίνεται για να ικανοποιήσει την ανάγκη όλων των μελών του (και μόνο αυτών) να προωθήσουν την αγροτική παραγωγή τους (αυτούσια ή μεταποιημένη) στην αγορά. Εκεί χρειάζονται οι υπηρεσίες μάρκετινγκ. Πάλι όμως μειώνονται οι απαιτήσεις μάρκετινγκ εάν, σύμφωνα με την 6η συνεταιριστική αρχή (principle), συνεργάζονται με άλλους καταναλωτικούς συνεταιρισμούς. Η 6η συνεταιριστική αρχή γράφει: «Συνεργασία μεταξύ συνεταιριστικών εταιριών: Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις εξυπηρετούν τα μέλη τους περισσότερο αποτελεσματικά και ενδυναμώνουν το συνεταιριστικό κίνημα συνεργαζόμενες μεταξύ τους σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο».
Πάντα βέβαια υπάρχει και ο μεικτός συνεταιρισμός, όπου καταναλωτές και παραγωγοί γίνονται όλοι μέλη ενός κοινού συνεταιρισμού μορφής κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας (Κ.Υ.Γεω., community supported agriculture, CSA), όπου ενεργούν όλοι από κοινού για να παράγουν την τροφή που επιθυμούν, όπου και πάλι δεν υφίστανται ανάγκες μάρκετινγκ.
Όμως οι υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης είναι απαραίτητες και πρέπει να βρεθεί τρόπος να φθάσουν οι παραγωγοί πραγματικού πλούτου σε αυτές. Και είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι χρειάζονται εργαλεία (όπλα) στη μάχη του μάρκετινγκ, όπως αυτά που μας παρουσίασαν ερευνητές του Τμήματος Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο συνέδριο «Αγροδιατροφή, νέες τεχνολογίες, επιχειρηματικότητα, τοπική ανάπτυξη» στις Σέρρες με οργανωτική πρωτοβουλία του δήμου Σερρών και συνδιοργάνωση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και του BIC από το Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας.
Θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε διαδοχικά (λόγω περιορισμένου χώρου) μερικά από αυτά, όπως για την προστιθέμενη αξία στα κεράσια από τη γεωχωρική και οργανοληπτική ταυτότητα, την οποία έχει επεξεργαστεί ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Δ. Κουρέτα (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και τον κ. Σ. Μουρελάτο (Οικοανάπτυξη Θεσσαλονίκης)
Είναι συχνό το φαινόμενο εμπορίας προϊόντων του πρωτογενή τομέα από άλλες χώρες εντός της Ευρώπης, τα οποία, αφού αναμειχθούν με άλλα τοπικά προϊόντα, βαπτίζονται ελληνικά και προωθούνται προς πώληση στην ελληνική αγορά, συχνά σε πολλαπλάσια τιμή. Ο ορισμός συγκεκριμένων επιπέδων πολυφαινολών με αναλυτικές εργαστηριακές μεθόδους μπορεί να αποτελέσει ένα διαβατήριο για τα ελληνικά προϊόντα ώστε να πωλούνται με premium τιμή στις αγορές του εξωτερικού και του εσωτερικού.
Η κερασιά παρουσιάζει μεγάλο εμπορικό ενδιαφέρον διεθνώς, διότι παράγει φρούτα εύγευστα, αλλά και πολύ ωφέλιμα για την υγεία εξαιτίας των πολυφαινολών που περιέχουν. Οι συνθήκες έντονης ηλιακής ακτινοβολίας ή περιορισμένης διαθεσιμότητας σε νερό και στο έδαφος δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την παραγωγή φρούτων και λαχανικών με υψηλές συγκεντρώσεις καροτενοειδών και πολυφαινολών, που διαθέτουν αντιοξειδωτική δράση (οργανοληπτικά).
Επιπλέον η ποιότητα των κερασιών δεν είναι ομοιόμορφη εντός ενός αγροτεμαχίου, διότι υπάρχουν ζώνες στις οποίες λόγω εδαφολογικών και μικροκλιματικών συνθηκών διεγείρεται η παραγωγή μεγαλύτερων συγκεντρώσεων καροτενοειδών και πολυφαινολών. Η ξεχωριστή συγκομιδή των καρπών εντός αυτών των ζωνών και ο προσδιορισμός της συγκέντρωσης των καροτενοειδών και των πολυφαινολών που περιέχουν θα δημιουργήσει ένα προϊόν το οποίο θα διαθέτει μία ισχυρά σημαντική προστιθέμενη αξία στις αγορές (γεωχωρικά).
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας μας παρουσίασε ισχυρά εργαλεία διαφήμισης, όπως το επίπεδο αντιοξειδωτικής ικανότητας των καρπών που διαθέτουν υψηλό πολυφαινολικό περιεχόμενο και υψηλές συγκεντρώσεις καροτενοειδών, ώστε τα κεράσια αυτά να διαφημίζονται και για το περιεχόμενο των ωφέλιμων ουσιών που διαθέτουν, αλλά και για την αντικαρκινική δράση τους.
Ζητήσαμε από τον καθηγητή Δ. Κουρέτα να μας περιγράψει πώς θα μπορούσαμε να πετύχουμε στη διαφήμιση των κερασιών, αφού καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε ποσότητες με ποιότητα, συνέπεια και συνέχεια (που μόνο συνεταιρισμοί μπορούν να πετύχουν) και από όσα μας είπε και από όσα καταλάβαμε καταγράψαμε:
«Στο έργο τυποποιούμε τη μεθοδολογία μέσω της επαλήθευσης της ακρίβειας των συσχετίσεων της ανάκλασης της ηλιακής ακτινοβολίας από την κόμη των δέντρων με τη φυσιολογία της καλλιέργειας. Για τον σκοπό αυτό ελέγχονται τα επίπεδα των φασματικών δεικτών για διαφορετικές συγκεντρώσεις καροτενοειδών και ανθοκυανών στα φύλλα της καλλιέργειας. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η αύξηση των καροτενοειδών στα φύλλα οδήγησε στην αύξηση των καροτενοειδών και των πολυφαινολών των καρπών.
»Επίσης μελετάται η συγκέντρωση του αμπσισικού οξέως στα φύλλα, διότι είναι η ορμόνη που προκαλεί τη συσσώρευση των καροτενοειδών και των πολυφαινολών. Επιπλέον γίνεται εφαρμογή σαλικυλικού οξέως, διότι η ουσία αυτή είναι γνωστό ότι διεγείρει την αύξηση της συγκέντρωσης των πολυφαινολών.
»Η ανίχνευση της παραλλακτικότητας της καλλιέργειας ως προς τα καροτενοειδή και τις πολυφαινόλες θα επιφέρει ένα παράπλευρο όφελος στους παραγωγούς κερασιάς. Είναι γνωστό ότι η σχετική αύξηση της συγκέντρωσης των καροτενοειδών ως προς τη χλωροφύλλη και η αύξηση της συγκέντρωσης των πολυφαινολών σχετίζονται με την ωρίμανση, δηλαδή με την αύξηση των ολικών στερεών διαλυτών του καρπού και τη μείωση της σκληρότητας της σάρκας.
»Τέλος, οι νέες ποικιλίες κερασιάς, οι οποίες σταδιακά εγκαθίστανται εντός των κερασεώνων, παρουσιάζουν την ιδιομορφία ότι ωριμάζουν από μέσα προς τα έξω με αποτέλεσμα το ξεκίνημα της ωρίμανσης να μην γίνεται αντιληπτό από τους παραγωγούς, ενώ γίνεται αντιληπτό από τη ραγολέτιδα (Rhagoletis cerasi) με τους χημειοϋποδοχείς που διαθέτει στους ταρσούς.
»Οι παραγωγοί εξαιτίας της απόσυρσης της δραστικής ουσίας dimethoate από την κερασιά, η οποία έχει μεγάλη υπολειμματική διάρκεια, περιμένουν το στάδιο έναρξης αλλαγής του χρώματος του καρπού για να εφαρμόσουν τον πρώτο ψεκασμό ώστε και το κόστος παραγωγής να μην επιβαρύνεται με πολλούς ψεκασμούς, αλλά και να μην ανευρίσκονται υπολείμματα φαρμάκων στους καρπούς. Ο μη έγκαιρος ψεκασμός με εντομοκτόνα όμως δημιουργεί τις προϋποθέσεις προσβολής από τη ραγολέτιδα. Ο προσδιορισμός του σταδίου ωρίμανσης με τηλεπισκόπηση θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την ολοκληρωμένη καταπολέμηση της ραγολέτιδας στους κερασεώνες.
»Όλες οι παραπάνω δράσεις εφαρμόζονται και ελέγχονται με μεθόδους γεωργίας ακριβείας (Γ.Α.). Τα μέσα που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν πολυφασματικές εικόνες, που λαμβάνονται με μη επανδρωμένα εναέρια μέσα (UAV drone) σε λειτουργικό συνδυασμό με λεπτομερείς μετρήσεις μικροκλιματικών παραμέτρων και δεδομένων προσβολής στο πεδίο, καθώς και αποτίμηση της αντιοξειδωτικής δράσης του καρπού με πλήθος μοριακών τεχνικών.
»Διαχρονικές λήψεις γαιωδετικής ακρίβειας εξασφαλίζουν την ενδελεχή χαρτογράφηση και παρακολούθηση των κερασεώνων σε όλες τις κρίσιμες φάσεις καλλιέργειας. Η εφαρμογές Γ.Α. θα δημιουργήσουν το έδαφος για την ανίχνευση και την ταυτοποίηση μονάδων terroir, που θα χαρακτηρίζουν τα κρίσιμα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των κερασιών και θα πιστοποιούν την αξία τους.
Η μεθοδολογία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στο σταφύλι/κρασί, καθώς και στην ελιά».
Ενθουσιαστήκαμε, εκπλαγήκαμε, λίγο φοβηθήκαμε, αλλά καταλάβαμε ότι μπορούμε να προστατεύσουμε τα κεράσια μας από ελληνοποιήσεις, μπορούμε πλέον να έχουμε ακριβή χαρακτηριστικά για τα κεράσια μας, που μπορούμε να τα κάνουμε premium στις διεθνείς αγορές και να υποστηρίξουμε τις ελληνικές εξαγωγές, μπορούμε να μειώσουμε τα φυτοπροστατευτικά και να βελτιώσουμε την υγεία και την τσέπη μας και απαιτείται πλέον συνεργασία μορφής συνεταιρισμού της κοινωνικής οικονομίας για να εξασφαλίσουμε εκτάσεις, ποσότητες, ποιότητα, συνέπεια και συνέχεια σε όσα μας περιέγραψε ο καθηγητής Δ. Κουρέτας (dkouret@uth.gr, +30.2410.56.52.77, εσ. 93 ή εσ. 86). Οι Έλληνες μπορούμε και γι’ αυτό το συναίσθημα ευχαριστούμε τον καθηγητή και την ερευνητική ομάδα του, που γνωρίσαμε στις Σέρρες στις 25/5/2018.
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσιογράφος – «ΑγροΝέα»
Share this post
