Η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) είναι ένα καινούργιο σχετικά εργαλείο της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας για την Ελλάδα, που θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 4019 και εκσυγχρονίσθηκε με τον νόμο 4430 τον Οκτώβριο του 2016.
Στον «Στέντορα» του Σαββάτου 24 Μαρτίου 2018 είχαν προσεγγιστεί πολλά θέματα, κυρίως για τη σύσταση, την αναγνώριση και τη λειτουργία μιας Κοιν.Σ.Επ. Σήμερα προσεγγίζονται μερικά ακόμα θέματα πιθανού ενδιαφέροντος για την Κοιν.Σ.Επ. που έχουν σχέση με τα χρήματα (περισσεύματα, χρηματοδοτήσεις κ.λπ.).
Επειδή οι Κοιν.Σ.Επ. είναι δομές εντάσεως εργασίας και δεν έχουν πολλά κεφάλαια, υπάρχει πρόβλεψη ότι τα μέλη, εφόσον το δηλώσουν στην Επιθεώρηση Εργασίας, μπορούν να προσφέρουν εργασία σε προκαθορισμένες ώρες και μέρες, μέχρι 16 ώρες εβδομαδιαίως χωρίς αμοιβή πέραν των μελών της διοικούσας επιτροπής, τα οποία ούτως ή άλλως προσφέρουν υπηρεσίες αμισθί.
Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. δεν αμείβονται παρά μόνο εάν εργάζονται σε αυτή (με σύμβαση μίσθωσης εργασίας), καθόσον η Κοιν.Σ.Επ. ως συνεταιρισμός είναι εργαλείο αυτοβοήθειας. Δηλαδή τα μέλη που τη συστήνουν έχουν ανάγκη τις υπηρεσίες ή τα αγαθά του συνεταιρισμού και στην προκειμένη περίπτωση έχουν ανάγκη από εργασία και γι’ αυτό δημιουργούν στην ουσία τον εργοδότη τους, για να τους προσλάβει.
Η Κοιν.Σ.Επ. μπορεί επίσης να προσλαμβάνει εργαζομένους (με σύμβαση μίσθωσης εργασίας) χωρίς αυτοί να υποχρεούνται να γίνουν μέλη (αν και θα προτιμούσα να καλύπτονται οι ανάγκες εργασίας μόνο από μέλη ή όσοι χρειάζονται για την Κοιν.Σ.Επ. να γίνονται μέλη της, πάντως να μην τυχαίνει τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. να γίνονται εργοδότες άλλων).
- Ο αριθμός των εργαζομένων μη μελών δεν μπορεί να υπερβαίνει σε ποσοστό το 40% του συνόλου των εργαζομένων της Κοιν.Σ.Επ.
- Το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξάνεται μέχρι και το 50% του συνολικού ποσοστού των εργαζομένων της Κοιν.Σ.Επ. κατόπιν απόφασης του Τμήματος Μητρώου για την αντιμετώπιση έκτακτων εποχικών αναγκών και για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες ανά ημερολογιακό έτος.
Πολύ σημαντικό είναι να ξεκαθαρίσει ότι, όπως σε κάθε επιχείρηση, τις εμπορικές υποχρεώσεις της επιχείρησης τις έχει η επιχείρηση. Και επειδή ο νόμος 4430 προβλέπει ότι η εμπορική ιδιότητα δεν μεταφέρεται στα μέλη, δεν μεταφέρονται ούτε και άλλες υποχρεώσεις. Έτσι ως επακόλουθο τα μέλη μιας Κοιν.Σ.Επ. δεν υποχρεούνται να ασφαλίζονται στο παλαιό Τ.Ε.Β.Ε. Ασφαλίζονται στο παλαιό Ι.Κ.Α. μόνο όσοι μπορούν και εργάζονται κανονικά στην Κοιν.Σ.Επ.
- Για τις εταιρικές υποχρεώσεις ευθύνεται μόνο η Κοιν.Σ.Επ. με την περιουσία της.
- Ειδικά και μόνο για τις υποχρεώσεις προς το δημόσιο ο διαχειριστής ή ο πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής της ευθύνεται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον με την Κοιν.Σ.Επ. και διατηρεί δικαίωμα αναγωγής κατά των λοιπών μελών.
- Για τις οφειλές προς το δημόσιο τα μέλη ευθύνονται έναντι του προέδρου ή του διαχειριστή απεριόριστα και εις ολόκληρον.
Το πιθανό περίσσευμα (μερικοί το θεωρούν με μια λανθασμένη ερμηνεία ως κέρδος, αλλά δεν είναι, είναι απλώς περίσσευμα) σε χρήμα της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης δεν διανέμεται στα μέλη της (εκτός αν τα μέλη αυτά είναι και εργαζόμενοι σε αυτή). Το περίσσευμα (αν έχει περίσσευμα και συνιστάται να εκπληρώνει τον σκοπό της και όχι να έχει περισσεύματα) διατίθεται ετησίως (μετά τη φορολόγησή του, όπως όλες οι επιχειρήσεις με 29% σήμερα):
- σε ποσοστό 5% για τον σχηματισμό αποθεματικού
- ποσοστό μέχρι 35% διανέμεται στους εργαζομένους της επιχείρησης ως κίνητρο παραγωγικότητας σύμφωνα με τα οριζόμενα στο καταστατικό της (εκτός αν τα 2/3 των μελών της γενικής συνέλευσης του φορέα αποφασίσουν αιτιολογημένα τη διάθεση μέρους για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ή τη διεύρυνση της παραγωγικής δραστηριότητας), σημειώνεται ότι από αυτό το κίνητρο παραγωγικότητας πρέπει να παρακρατηθεί ποσοστό για τον ασφαλιστικό οργανισμό και
- το υπόλοιπο διατίθεται για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη γενικότερη διεύρυνση της παραγωγικής δραστηριότητας
Η λύση και η εκκαθάριση μιας Κοιν.Σ.Επ. προβλέπει:
α. αν τα μέλη μειωθούν κάτω του ελάχιστου ορίου για κάθε κατηγορία κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης
β. αν λήξει η διάρκεια και δεν έχει παραταθεί
γ. κατόπιν τελεσίδικης δικαστικής απόφασης
Τη με οποιονδήποτε τρόπο λύση της Κοιν.Σ.Επ. ακολουθεί η θέση της σε εκκαθάριση. Εκκαθαριστές είναι τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. εφόσον το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά. Κατά την εκκαθάριση διεκπεραιώνονται οι εκκρεμείς υποθέσεις και ιδίως εισπράττονται οι απαιτήσεις, ρευστοποιείται η περιουσία και εξοφλούνται τα χρέη.
Μερικοί αναζητούν εξωτερικές χρηματοδοτήσεις (τράπεζες, εταιρίες, εξουσίες κ.λπ.), ξεχνώντας ότι τα εργαλεία της κοινωνικής οικονομίας είναι δομές αυτοβοήθειας. Η μόνη βοήθεια θα μπορούσε να προέλθει από άλλους συνεταιρισμούς (πιθανόν πιστωτικούς συνεταιρισμούς ή ηθικές τράπεζες).
Παρ’ όλα αυτά στον νόμο 4430 προβλέπονται πόροι και χρηματοδότηση από:
- κεφάλαιο της επιχείρησης
- δωρεές τρίτων
- έσοδα από την αξιοποίηση της περιουσίας της
- έσοδα από την επιχειρηματική της δραστηριότητα
- επιχορηγήσεις από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και από άλλους θεσμικούς εθνικούς και κοινοτικούς πόρους
- επίσης οι Κοιν.Σ.Επ. έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης και μπορούν να εντάσσονται στον επενδυτικό νόμο 3908/2011
- μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, καθώς και σε προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για τη στήριξη της εργασίας
- εργαζόμενοι στις Κοιν.Σ.Επ. που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και λαμβάνουν επιδόματα (πρόνοιας, επανένταξης κ.ά.) συνεχίζουν να εισπράττουν αυτές τις παροχές παράλληλα με την αμοιβή τους από την Κοιν.Σ.Επ.
- οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με φορείς της αυτοδιοίκησης και άλλους οργανισμούς
- επίσης οι Ο.Τ.Α. μπορούν να παραχωρούν κινητή και ακίνητη περιουσία σε Κοιν.Σ.Επ. για συγκεκριμένους σκοπούς (αναμένεται τον Μάρτιο του 2018 η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης η οποία θα καθορίζει το πλαίσιο και τους όρους συνεργασίας, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., 210.32.56.480)
Το κεφάλαιο σε μια επιχείρηση είναι βέβαια το χρηματικό κεφάλαιο, αλλά ίσως με την ίδια ή και μεγαλύτερη αξία και σημασία είναι το κεφάλαιο γνώσης, το κεφάλαιο ανθρώπινου δυναμικού, τα κεφάλαιο του know how, το κεφάλαιο της φήμης, αλλά και το κοινωνικό κεφάλαιο. Το κοινωνικό κεφάλαιο δεν είναι εκχρηματισμένο, αλλά είναι στην ουσία ο συνδετικός ιστός που κρατά ενωμένη και λειτουργική μια κοινωνία. Πρόκειται για την εμπιστοσύνη και την αλληλοβοήθεια των μελών μιας κοινωνίας. Και πρέπει να χαρακτηρίζει και τα μέλη μιας Κοιν.Σ.Επ.
Το κοινωνικό κεφάλαιο διαχέεται και στις σχέσεις της Κοιν.Σ.Επ. με την υπόλοιπη κοινωνία και, εφόσον η Κοιν.Σ.Επ. χαίρει της εμπιστοσύνης και της αλληλοβοήθειας στην ευρύτερη κοινωνία εντός της οποίας λειτουργεί, τότε η αξιοποίηση πόρων που απαιτούνται για τη λειτουργία της είναι εξασφαλισμένη πέραν και μακριά από τα χρήματα των τραπεζών της ιδιωτικής οικονομικής και μακριά από τα χρήματα επιδοτήσεων (αλλοτρίωσης, υποταγής και εξάρτησης) της κρατικής εξουσίας.
Και μόνο το νομοθετικό πλαίσιο των 4019/2011 και 4430/2016 είναι αρκετό για να δώσει νέες δυνατότητες στην κοινωνία των πολιτών. Και η κοινωνία των πολιτών και οι οργανώσεις τους μπορούν να ανοίξουν νέες προοπτικές για τη βελτίωση του μέλλοντος των κοινωνιών τους. Τώρα πλέον οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως είναι οι πολιτιστικοί σύλλογοι και οι ποικιλώνυμες μη κερδοσκοπικές δομές των πολιτών, έχουν στη διάθεσή τους ένα ακόμα εργαλείο.
Οι σύλλογοι μπορούν να είναι οι επιταχυντές εξελίξεων στις τοπικές κοινωνίες. Οι σύλλογοι μπορούν να δημιουργούν spin off ή να υποστηρίζουν ή ακόμη και να συμμετέχουν σε επιχειρηματικές δομές στα πλαίσια της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Οι σύλλογοι μπορούν να δημιουργούν αυτάρκεις αναπτυξιακές συσσωματώσεις και δικτυώσεις.
Η Ομοσπονδία Συλλόγων Μικρών Κυκλαδονήσων (Ο.ΣΥ.ΜΙ.Κ.) δουλεύει προς αυτή την κατεύθυνση με τις τοπικές αυτοδιοικητικές αρχές, με την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και με τα σχετικά υπουργεία. Ιδιαίτερη σημασία αξίζει να δοθεί στο ότι την πρόταση της Ο.ΣΥ.ΜΙ.Κ. υιοθέτησε ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κ. Γιάννης Τσιρώνης, ο υφυπουργός Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής κ. Νεκτάριος Σαντοριναίος, το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ενώ στη συνάντηση φορέων για την τελική διαμόρφωση του πιλοτικού προγράμματος δύο συνεργατικών σχημάτων στον πρωτογενή τομέα στα μικρά Κυκλαδονήσια συμμετείχαν η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με τον αντιπεριφερειάρχη κ. Φιλήμονα Ζανετίδη και οι δήμαρχοι των μικρών Κυκλαδονήσων στις 9 Φεβρουαρίου 2018.
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσιογράφος – «ΑγροΝέα»
Share this post
