Εντόπισα τις προηγούμενες ημέρες αποχής μου από τα κοινά (12-15 Φεβρουαρίου 2018) μία πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση του κ. Βασίλη Βιλιάρδου στο διαδίκτυο (https://analyst.gr) με τίτλο «Ο παρασιτικός καπιταλισμός» και με την άδειά του αντιγράφω μερικές από τις σκέψεις του: «Στις Η.Π.Α. έχουν δημιουργηθεί ήδη δύο παράλληλες κοινωνίες, όπου στη μεν πρώτη οι πλούσιοι γίνονται όλο και πλουσιότεροι και στη δε δεύτερη οι φτωχοί φτωχότεροι με τελική κατάληξη τις φυλακές, ενώ στην Ευρώπη μπορεί να προηγείται η Ελλάδα, αλλά σύντομα θα ακολουθήσουν όλες οι άλλες χώρες».
Ήδη στον «Στέντορα» και παλαιότερα στη «Skywalker Free Press» είχαμε επισημάνει ότι το 10% του πλουσιότερου κομματιού των Ελλήνων (προφανώς όχι της ελληνικής κοινωνίας) στην περίοδο της ελληνικής κρίσης, ενώ κατείχε το 46% του πλούτου στην Ελλάδα, κατέληξε να έχει μετά από πέντε (5) χρόνια κρίσης και λιτότητας και περικοπών το 54% του πλούτου στην Ελλάδα!
Ο κ. Β. Βιλιάρδος αναφέρει: «Οι περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, υπηρετούν τα συμφέροντα μίας συγκεκριμένης, ιδιαίτερης και παρασιτικής ομάδας: μίας “κάστας”, τα μέλη της οποίας αποκαλούνται “εισοδηματίες” (rentiers), επειδή διαθέτουν μεγάλα κεφάλαια, τα εισοδήματά τους προέρχονται από επενδύσεις (από κερδοσκοπικές επιθέσεις ή/και τοποθετήσεις καλύτερα) και δεν είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται. Η παρασιτική και άπατρις αυτή ομάδα κάνει τα πάντα για να ελέγξει τις εξελίξεις στον πλανήτη, πριν από όλα τους πολιτικούς, η πλειονότητα των οποίων την υπηρετεί έμμισθα, αφού στηρίζει την εξουσία της σε αυτή (στην ελίτ)».
»Το συγκεκριμένο τώρα οικονομικό σύστημα, το οποίο παράγει συνεχώς νέους σκλάβους χρέους (κράτη, επιχειρήσεις, νοικοκυριά και άτομα), μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή μέσα από τις κρίσεις, που γίνονται συχνότερες και μεγαλύτερες, από τις χρηματιστηριακές φούσκες που σπάνε με πάταγο, από τις επεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών, που μεταφέρουν τον πλούτο από τα κάτω προς τα επάνω, από τα πλασματικά χρήματα στις αγορές συναλλάγματος και παραγώγων, από τα περιβαλλοντικά προβλήματα, που οφείλονται κυρίως στην αχόρταγη λεηλασία των φυσικών πόρων κ.ο.κ.».
Και παρακάτω ο κ. Β. Βιλιάρδος γράφει: «Ο Schumpeter είχε γράψει ότι ο καπιταλισμός δεν είναι συνώνυμο της ελεύθερης αγοράς, αλλά η δυναμική της κοινωνίας στα χέρια μίας καπιταλιστικής ελίτ. Μίας ομάδας δηλαδή στην οποία ανήκουν οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από τα προσόντα της διάνοιας και της θέλησης άνω του κανονικού (της απληστίας επίσης). Κατά τον ίδιο η ιστορία, ως μέσο καταγραφής των αλλαγών και των εξελίξεων, είναι η ιστορία της επίδρασης των ελίτ πάνω στην αδρανή μάζα της κοινωνίας.
»Ορισμένοι τώρα πιστεύουν πως επιδιώκεται ο σταδιακός εκφασισμός της Δύσης από μία συνεχώς μικρότερη και ισχυρότερη ελίτ, η οποία θέλει να ελέγχει τα πάντα στον πλανήτη, μεταξύ άλλων με το σύστημα του χρέους. Υπενθυμίζουμε εδώ πως η αναδιανομή των εισοδημάτων προς όφελος των ελίτ εντάθηκε μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και την αδυναμία των πολιτικών να χειριστούν σωστά τις οικονομικές ασυμμετρίες, ενώ έχουν διαπιστωθεί τα εξής:
- Μόλις 85 άνθρωποι στον πλανήτη κατέχουν τα ίδια περιουσιακά στοιχεία με το 50% του κατώτερου εισοδηματικά παγκόσμιου πληθυσμού.
- Σχεδόν το μισό του παγκόσμιου πλούτου έχει πλέον συγκεντρωθεί στο 1% του πληθυσμού του πλανήτη με αποτέλεσμα την αύξηση των χρεών, την καταδίκη στην πείνα πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων κ.ο.κ.
- Ο συνολικός πλούτος του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη υπολογίζεται στα 110 τρισ. $ έναντι συνολικών χρηματοπιστωτικών παγίων 294 δισ. $ (https://analyst.gr/2018/02/09/i-epoxi-ton-vieon-anataraxeon/). Το ποσόν αυτό είναι 65 φορές μεγαλύτερο από τα περιουσιακά στοιχεία του 50% του πληθυσμού που ευρίσκεται στα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα, ενώ πλησιάζει το 40% του συνόλου παγκοσμίως.
- Επτά στους δέκα ανθρώπους (70%) ζουν σε χώρες στις οποίες έχει αυξηθεί η οικονομική ανισότητα τα τελευταία τριάντα έτη, ενώ έχουμε ήδη αναφερθεί στις τρεις πληγές του πλανήτη, όπου οι άνθρωποι εξαφανίζονται κυριολεκτικά από τις στατιστικές ή θάβονται στις φυλακές (https://analyst.gr/2013/10/26/3621/).
- Το 1% του πλουσιότερου πληθυσμού έχει αυξήσει το μερίδιό του στα συνολικά εισοδήματα στις 24 από τις 26 χώρες που ερευνήθηκαν μεταξύ των ετών 1980 και 2012, ενώ στη Γερμανία η αύξηση είναι κατακόρυφη.
- Ειδικά στην πατρίδα του νεοφιλελευθερισμού, στις Η.Π.Α., το πλουσιότερο 1% των ανθρώπων εισέπραξε το 95% των ωφελειών που προέκυψαν μετά την ανάπτυξη που ακολούθησε την κρίση, ενώ το 90% έγινε φτωχότερο.
Η μη ισορροπημένη αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου είτε θα καταπολεμηθεί είτε θα οδηγήσει τον πλανήτη σε πολύ μεγάλες περιπέτειες».
Η ισορροπία σημαίνει ζωή. Η ανισορροπία σε ένα σύστημα σημαίνει θάνατο είτε πρόκειται για οικονομικό σύστημα είτε απλά για ένα ανθρώπινο σώμα όπου εγκαταστάθηκε μία ανισορροπία (καρκίνος) είτε για το φυσικό περιβάλλον. Η αποκατάσταση της ισορροπίας μπορεί να γίνει είτε πολιτικά με συμμετοχική ροή από τα ευπορότερα τμήματα μίας κοινωνίας προς τα ασθενέστερα είτε με δωρεάν βοήθεια από τα ισχυρότερα κράτη του πλανήτη προς τα φτωχότερα. Εάν δεν γίνει συμμετοχικά (δημοκρατικά), τότε η αποκατάσταση μίας ισορροπίας προοιωνίζει επανάσταση (εσωτερικά σε ένα κράτος) ή πόλεμο μεταξύ κρατών. Η ανισορροπία σημαίνει θάνατο στο σύστημα, πλούσιοι και φτωχοί μαζί.
Ο κ. Β. Βιλιάρδος καταλήγει: «Είναι προφανές ότι το πρόβλημα των περισσοτέρων χωρών είναι η ασύμμετρη αναδιανομή του πλούτου στα πλαίσια ενός παρασιτικού καπιταλισμού που έχει δημιουργηθεί σταδιακά λόγω της συσσώρευσης πλούτου σε μία μικρή μειονότητα, μία διαδικασία που έχει προκαλέσει την υπερχρέωση κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Πρόθεση δε της κυβερνώσας ελίτ, η οποία υπηρετεί την οικονομική εξουσία, είναι η επίλυση του προβλήματος εις βάρος των χαμηλότερων εισοδηματικά τάξεων, μέσω της υπερβολικής φορολόγησης, της χρηματοπιστωτικής καταστολής, της λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας, της δήμευσης των ακινήτων, των καταθέσεων κ.ο.κ. Όλα όσα λέγονται δε περί επιστροφής στην ανάπτυξη είναι διασπορά ψευδών ελπίδων, έτσι ώστε να εξασφαλισθεί ο χρόνος ο οποίος απαιτείται για τον εκφασισμό των κρατών με στόχο να αποφευχθούν οι κοινωνικές εξεγέρσεις.
»Οι αρχαίοι Εβραίοι ήταν αυτοί που δημιούργησαν τον πρώτο νόμο που απαγόρευε τη συσσώρευση πλούτου, γνωρίζοντας ή προβλέποντας τα δυσμενή αποτελέσματά της πολλούς αιώνες πριν. Υποχρέωναν λοιπόν τους ανθρώπους μετά από ένα χρονικό διάστημα επτά φορών επί επτά έτη (άρα συνολικά 49 χρόνια) να επιστρέφουν στους αρχικούς κατόχους ή στους απογόνους τους ό,τι είχαν αποκτήσει αυτά τα 49 χρόνια. Με τον συγκεκριμένο τρόπο δεν επέτρεπαν τον “παρασιτικό καπιταλισμό”, ο οποίος σήμερα απειλεί να καταστρέψει τον πλανήτη είτε εκ μέρους των ελίτ με πολέμους είτε από το 99% των ανθρώπων με αιματηρές κοινωνικές εξεγέρσεις».
Με τις παραπάνω σκέψεις του κ. Β. Βιλιάρδου (αποσπάσματα των οποίων παραθέσαμε από το διαδίκτυο https://analyst.gr) ερχόμαστε πιο κοντά στην άποψη ότι η ιδιωτική οικονομική (καπιταλισμός ή, αν θέλετε, «παρασιτικός» καπιταλισμός ή ακόμα και οριακά φιλελευθερισμός) έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της προσφοράς της στην ανθρωπότητα και απαιτείται να δώσει τη σκυτάλη της κυριαρχίας, όχι της αποκλειστικότητας, στην κοινωνική οικονομία. Και εκεί που σήμερα παράγει η κοινωνική οικονομία το 10% του ευρωπαϊκού Α.Ε.Π. να καλύπτει μέχρι το 2020 το 20% και αργότερα (πιθανόν το 2050) το 40% του Α.Ε.Π.. Σημειωτέον ότι στην Ελλάδα σήμερα η κοινωνική οικονομία παράγει το 1,2% του Α.Ε.Π. μόνο.
Σήμερα παγκοσμίως 1.000.000.000 άνθρωποι (www.diktio-kapa.dos.gr) είναι μέλη συνεργατικών σχημάτων, όπου ένας συνεργατισμός ως επιχείρηση δημιουργείται κυρίως για την κάλυψη μίας υπαρκτής ανάγκης των μελών του και δεν έχει ως κύριο σκοπό του την κερδοσκοπία.
Αν τα κύρια χαρακτηριστικά της κοινωνικής οικονομίας μπορεί να συνοψιστούν ως εξής:
- τα πρωτεία δίνονται στον ανθρώπινο παράγοντα και στην κοινωνική αποστολή σε σχέση με τον οικονομικό σκοπό
- η εθελοντική και η ανοικτή συμμετοχή των μελών
- ο δημοκρατικός έλεγχος και η συμμετοχή των μελών
- ο συνδυασμός των ενδιαφερόντων των μελών, των χρηστών ή του γενικού καλού
- η υπεράσπιση και η εφαρμογή των αρχών της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας
- η αυτόνομη διοίκηση και η ανεξαρτησία από τις δημόσιες αρχές και
- το επαρκές πλεόνασμα για την εκτέλεση των βιώσιμων στόχων και των υπηρεσιών των μελών ή του γενικού καλού
τότε ίσως η κοινωνική οικονομία να είναι η «χρυσή» δυνατότητα επιβίωσης όλων των ανθρώπων χωρίς πόλεμο ή κοινωνικές επαναστάσεις στο άμεσο μέλλον.
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσιογράφος στα «ΑγροΝέα»
Share this post
