Για το ετήσιο συνέδριό της η Ομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιριστικών Τραπεζών της Ινδίας (National Federation of State Cooperative Banks, NFSCB) επέλεξε την Αθήνα 21-24 Αυγούστου με επισκέψεις στην Ακρόπολη, στον Άρειο Πάγο, στην παραλία και την Αργολίδα.

Στο κύριο συνέδριο-σεμινάριο «Fraud monitoring system in financial cooperatives as part of supervision and regulation» («Σύστημα παρακολούθησης της απάτης στους οικονομικούς συνεταιρισμούς ως τμήμα εποπτείας και ρυθμίσεων») συμμετείχαν 44 υψηλόβαθμα στελέχη συνεταιριστικών τραπεζών (πρόεδροι, αντιπρόεδροι και γενικοί διευθυντές), από 32 state banks από όλη την Ινδία, που εκπροσωπούν τις 370 συνεταιριστικές τράπεζες των περιοχών, οι οποίες με τη σειρά τους συντονίζουν 99.000 τοπικές συνεταιριστικές τράπεζες σε όλη την Ινδία.

Οι συνεταιριστικές τράπεζες της NFSCB έχουν περίπου 500.000 μέλη-συνεταιριστές και με τις δραστηριότητές τους καλύπτουν το 6% του συνολικού ύψους των πιστώσεων στην Ινδία. Βέβαια, η NFSCB δίνει δάνεια μόνο προς αγρότες και αγροτικούς συνεταιρισμούς τόσο για την αγροτική παραγωγή, όσο και τη μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων όταν γίνεται από αγρότες.

Για τον αστικό χώρο δραστηριοποιείται η Ομοσπονδία Αστικών Συνεταιριστικών Τραπεζών & Πιστωτικών Συνεταιρισμών (National Federation of Urban Cooperative Banks & Credit Societies, NAFCUB). Παράλληλα δραστηριοποιούνται σε κάθε προϊόν ή λειτουργία ομοσπονδίες σε εθνικό επίπεδο, όπως η Ομοσπονδία Βαμβακοκαλλιεργητών, η ομοσπονδία Αγροτικού Μάρκετινγκ (National Agricultural Co-operative Marketing Federation of India, NAFED) κ.ά. Όλες οι ομοσπονδίες ενώνονται στη Συνεταιριστική Συνομοσπονδία της Ινδίας με το σύνθημα «Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις οικοδομούν έναν καλύτερο κόσμο» («Cooperative enterprises build a better world»).

Ο κ. Bhima Subrahmanyam (managing director της NFSCB, www.nafscob.org) ανέφερε ότι το κύριο αντικείμενο της Ομοσπονδίας είναι η έκδοση εγχειριδίων για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς (έχουν εκδώσει 400 τίτλους) και η εκπαίδευση όλων των εργαζομένων και συνεταιριστών. Ίσως η τεχνογνωσία της NFSCB από την κοινωνία των 1.386.000.000 πολιτών της Ινδίας μπορεί να προσφέρει χρήσιμα στοιχεία στην Ελλάδα των 10.000.000 πολιτών, από τους οποίους οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες είναι 274.000.

Η Ινδία έχει υπουργείο Συνεργατισμού. Ο πρόεδρος της ομοσπονδίας κ. Ghanshyam H. Amin είναι και βουλευτής (ένας από τους 543 συνολικά βουλευτές της Ινδίας). Στο σεμινάριο μετείχαν 5 πρώην υπουργοί, που είναι πρόεδροι συνεταιριστικών τραπεζών σήμερα.

Στο σεμινάριο της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συνεταιριστικών Τραπεζών της Ινδίας, με φροντίδα του Δικτύου ΚΑΠΑ (Δίκτυο για την Κοινωνική Αλληλεγγύη και την Περιφερειακή Ανάπτυξη, www.diktio-kapa.dos.gr) και των στελεχών του κ. Λουκά Μπρέχα (6972 404946) και του γράφοντος, οργανώθηκε η παρουσίαση κάποιων παραμέτρων του συνεργατισμού στην Ελλάδα από τον κ. Παναγιώτη Τουρναβίτη (6936 579047, Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας), τον κ. Κωνσταντίνο Δούνα (210 9645223, Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος), τον κ. Γιώργο Ανέστη (6981 179380, Νέα ΠΑΣΕΓΕΣ) και τον γράφοντα (6998 282382).

Επιβεβαιώθηκε σε όλες τις συζητήσεις ότι «συνεταιρισμός είναι μια αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεων των μελών του διαμέσου μιας συν-ιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης». Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ιδιοκτησίες των μελών τους και δημοκρατικά ελεγχόμενες οργανώσεις. Η λέξη «δημοκρατικά» τα τελευταία χρόνια δέχεται διαφορετικές ερμηνείες και πιο ελαστικούς προσδιορισμούς. Έτσι, κάποιοι αποδέχονται –λανθασμένα– ότι αντί στο σαφές «μία ψήφος για κάθε συμμετέχοντα στον συνεταιρισμό» μπορεί να είναι και «μία ψήφος για κάθε μερίδα», αλλά και κάποιο «ποσοστό ανάλογα με τον αριθμό των μερίδων» (!). Ακούγονται ακόμα και «συνεταιρισμοί νέου τύπου»!

Η συνεισφορά της ΑΜΚΕ Δίκτυο ΚΑΠΑ, ενός κέντρου υποστήριξης και ανάπτυξης συνεταιριστικών επιχειρήσεων με έδρα τα Ιωάννινα (Δωδώνης 107, 452 21, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.), είναι η ελεύθερη ανάρτηση για όλους τους συνεταιριστές 24.000 σελίδων μεταφρασμένων κειμένων από τη Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία (International Cooperatives Aliens, ICA) και τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (International Labor Organization, ILO). Αυτοί οι δύο οργανισμοί είναι οι θεματοφύλακες του συνεργατισμού παγκοσμίως.

Στο site βρίσκονται και αρκετά βιβλία για το συνεργατικό κίνημα, όπως το «Επανανακαλύπτοντας τους συνεταιρισμούς», τα άρθρα από τις εκδόσεις του Ινστιτούτου Συνεταιριστικών Ερευνών & Μελετών, το σχέδιο για μια συνεταιριστική δεκαετία (2012-2020), τα πρακτικά από την 1η Συνάντηση Διεθνών Οργανώσεων Συνεταιρισμών και ΚΑΛΟ (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), στοιχεία από το 2ο Διεθνές Φόρουμ Συνεταιριστικού Δικαίου (Αθήνα, 26/9/2018), αναφορές από συμμετοχή στο Διεθνές Συνεργατικό Κίνημα και πολλά άλλα.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Coopstarter (http://starter.coop/wp/) για το ξεκίνημα νέου συνεταιρισμού, που το προωθεί η ICA σε όλο τον κόσμο, και το πλούσιο υποστηρικτικό υλικό για την κατάρτιση μιας ενιαίας νομοθεσίας με βάση τις συνεταιριστικές αρχές στο www.diktio-kapa.dos.gr/CoopLawMaterials/CoopLawMaterials.htm.

Ο κ. Κ. Δούνας από την Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος ανέφερε: «Υπάρχουν 23 συνεταιριστικές μονάδες φαρμακοποιών σε όλη την Ελλάδα. Η κάθε μια είναι ανεξάρτητο νομικό πρόσωπο και έχει δική της διοίκηση. Συνολικά συμμετέχουν 5.400 φαρμακοποιοί ως μέλη σε σύνολο 10.500 φαρμακείων στην Ελλάδα. Επιπλέον, 2.300 φαρμακεία εξυπηρετούνται ως πελάτες. Η βασική δραστηριότητα είναι η διανομή φαρμάκου. Κατέχουν περίπου το 45% της φαρμακευτικής αγοράς, που αντιστοιχεί περίπου στο 1% του ελληνικού ΑΕΠ. Απασχολούνται συνολικά 1.500 εργαζόμενοι, ενώ 280 φορτηγά διανέμουν τα φάρμακα, κάνοντας 31.000 παραδόσεις την ημέρα. Είναι κερδοφόρες επιχειρήσεις με ελάχιστο ή καθόλου τραπεζικό δανεισμό παρά την οικονομική κρίση. Η δευτεροβάθμια βαθμίδα των συνεταιρισμών είναι η Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (ΟΣΦΕ). Οι συνεταιριστικές μονάδες δεν δεσμεύονται καταστατικά στις αποφάσεις της ομοσπονδίας. Η ομοσπονδία έχει συμβουλευτικό ρόλο».

Ανάμεσα στα πολύ ενδιαφέροντα που επεσήμανε ο κ. Π. Τουρναβίτης από τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας καταγράψαμε: «Η Συνεταιριστική Τράπεζα δημιουργήθηκε το 1994 ως πιστωτικός συνεταιρισμός και έγινε τράπεζα το 1998. Έχει 10.000 μέλη και είναι μια από τις 7 συνεταιριστικές τράπεζες στην Ελλάδα, αλλά αναγνωρίστηκε και ως ηθική τράπεζα. Δεν πήρε ποτέ δημόσιο χρήμα και, ενώ όλες οι άλλες έπαυσαν τα δάνεια κατά τη διάρκεια της κρίσης, αύξησε τις δανειοδοτήσεις της κατά 76%, την εμπιστοσύνη των μελών της (καταθέσεις) κατά 89% και τα μέλη της κατά 122%».

Και ο κ. Τουρναβίτης κατέληξε με το ίδιο σύνθημα που έχουν στην Ινδία «Cooperatives can build a better world. We support. We contribute. We care» («Οι συνεταιρισμοί μπορούν να χτίσουν έναν καλύτερο κόσμο. Υποστηρίζουμε. Συνεισφέρουμε. Ενδιαφερόμαστε»).

Ο κ. Γ. Ανέστης από τη Νέα ΠΑΣΕΓΕΣ χαιρέτισε την παρουσία τόσο σημαντικών στελεχών από μόνο αγροτικές συνεταιριστικές τράπεζες της Ινδίας και έδωσε μερικά στοιχεία από την αγροτική πραγματικότητα της Ελλάδας:

37 εκατ. στρέμματα καλλιεργειών και 25 εκατ. βοσκότοποι αποδίδουν 7 δισ. ευρώ ετησίως. Συνεισφέρουν στο 4% του ΑΕΠ (και συνολικά με τον πολλαπλασιαστή δημιουργούν το 20% του ΑΕΠ της χώρας). Το 1995 οι εργαζόμενοι στη γεωργία ήταν 758.000, το 2011 έγιναν 540.000 και το 2015 481.744, συνεχώς μειούμενοι. Ο μέσος κλήρος είναι 47 στρέμματα σε 7 κομμάτια.

Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί έχουν τζίρο μόνο το 1,2% του ΑΕΠ (στην Ε.Ε. το 10%). Το 2011 ήταν 6.770 συνεταιρισμοί, αλλά μετά την αναδιάρθρωση (προσαρμογή στις επιθυμίες της κυβέρνησης) κατέληξαν να είναι μόνο 146 με τζίρο πάνω από 1 εκατ. ευρώ, 120 με μέχρι 250.000 ευρώ και 200 με λιγότερο από 30.000 ευρώ ετησίως!

Οι νέοι αγρότες (ηλικίας 20-35 ετών) είναι μόνο 6% των αγροτών, ενώ θα έπρεπε σε ομαλές συνθήκες να είναι τουλάχιστον το 40%, που δείχνει μη βιωσιμότητα της ελληνικής γεωργίας. Ο κατά κύριο επάγγελμα αγρότης χαρακτηρίζεται στην Ελλάδα όποιος έχει αγροτικό εισόδημα τουλάχιστον το 50% των εισοδημάτων του και απασχολείται τουλάχιστον κατά 30% με τη γεωργία. «Παίζοντας» με τα κριτήρια το 2010 φαίνονταν 1.130.000 «αγρότες» να εισπράττουν επιδοτήσεις, τώρα μοιάζει να επιδοτούνται 719.000, αλλά μόνο 533.000 δηλώνουν κάποιο αγροτικό εισόδημα και μόνο 274.000 είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες!

Το μέλλον της γεωργίας –με την ευρεία έννοια– είναι big («τεράστιο» στα ελληνικά), που σημαίνει biodiversity, innovation and generation (βιοποικιλότητα, καινοτομία και ανανέωση γενεών).

Η αναγέννηση στην ελληνική γεωργία απαιτεί περίπου 25 δισ. ευρώ (10 δισ. δημόσια και 15 δισ. ιδιωτικά κεφάλαια) στους τομείς της αιγοπροβατοτροφίας, του χοιρινού, του ελαιόλαδου, του κρασιού, των πρώιμων κηπευτικών, των ζωοτροφών και των αρωματικών φυτών.

Ο Αγροτικός Ανθοπαραγωγικός Συνεταιρισμός Αθηνών πρόσφερε μια ένδειξη της τεράστιας βιοποικιλότητας σε αυτόχθονα και ανθοκομικά φυτά. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί hub διανομής ανθών στην Ελλάδα για τα Βαλκάνια.

Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Αττικής πρόσφερε στοχευμένες ξεναγήσεις και γευσιγνωσίες με εκλεκτό «ζυγούρι». Οι Ινδοί ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το πρόβειο κρέας και τα κοτόπουλα και συζητήθηκαν ευρέως εκτός προγράμματος.

Ο κ. Harmesh Singh (Indian Group Team in Greece) έδωσε πολλές χρήσιμες πληροφορίες για τις συνθήκες στην Ελλάδα και τους Ινδούς που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας.

Ο κ. Θεοδόσης Αθανασάς (διευθυντής Γραφείου του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων) βρήκε πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία σε όσα άκουσε για τη δραστηριότητα των αγροτικών συνεταιριστικών τραπεζών της Ινδίας από τον κ. Bhima Subrahmanyam.

Σε μερικούς από τους συνέδρους δόθηκε το βιβλίο «Σκέψεις για την αγροτική ανάπτυξη» του γράφοντος (εκδόσεις Στέντορας), η παρουσίαση του οποίου στο ευρύ κοινό θα γίνει στο Παλιό Αμαξοστάσιο του ΟΣΥ στην Αθήνα (Ερμού & Πειραιώς, Γκάζι) στις 28 Σεπτεμβρίου και ώρα 19:00 στο πλαίσιο του Education Festival 2019, που διοργανώνει το Skywalker.gr, ανοιχτό για όλους.

Αρκετά από όσα συζητήθηκαν θα γίνει προσπάθεια να περιληφθούν στο υπό έκδοση βιβλίο «Σκέψεις για την κοινωνική οικονομία», που θα παρουσιαστεί και θα διανεμηθεί δωρεάν στο Παλιό Αμαξοστάσιο του ΟΣΥ στις 29 Σεπτεμβρίου και ώρα 19:00 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Εθελοντισμού 2019 επίσης από το Skywalker.gr.

Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»

Share this post