Το ζεστό Σαββατοκύριακο 15 και 16/6/2024, στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών πραγματοποιήθηκαν δύο πολύ ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις. Το διαδικτυακό σεμινάριο «Κλιματική αλλαγή και κτηνοτροφία» και η εκπαιδευτική διημερίδα «Στρατηγικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στην κτηνοτροφία» στα πλαίσιο του έργου «LIVECLIC / Sustainable Adaptation of Livestock Production to Climate Change», το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προγράμματος Erasmus (Capacity Building in Higher Education) με υπεύθυνο τον Ομότιμο Καθηγητή Ιωσήφ Μπιζέλη και, στην οργάνωση, τον Επίκουρο Καθηγητή Γεώργιο Λαλιώτη.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες, που χρηματοδοτούν πιο απλόχερα από όσο αντέχουν σήμερα όλο τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διψούν για εκλαϊκευμένη ενημέρωση αναφορικά με τα συμπεράσματα των ερευνών που χρηματοδοτούνται. Οι δύο εκδηλώσεις ήταν μια πολύ καλή προσπάθεια ενημέρωσης για μερικά από όσα γίνονται πίσω από τις βαριές πόρτες των πανεπιστημίων και ήταν πλήρως ικανοποιητικές – ιδιαίτερα κατά το ποσοστό που οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι με εισηγήσεις τους ενημέρωσαν για τα αποτελέσματα του έργου στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις τους. Συγχαρητήρια.

Από την πληθώρα των στοιχείων που παρουσιάστηκαν, προλάβαμε να σημειώσουμε τα εξής:

1. Εικόνα Future Farms - Small and Smart για τη σημασία της Κυκλικής Οικονομίας στη Ζωική Παραγωγή («Η μικρή φάρμα του μέλλοντος»). Συμπεράναμε ότι το μέλλον ανήκει στην εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας, στα μικρά αγροκτήματα και στις έξυπνες εκμεταλλεύσεις.
2. Διαχείριση της εντερικής ζύμωσης που καταγράφει ότι αύξηση 1% του λίπους στο σιτηρέσιο μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του παραγόμενου μεθανίου έως 4-5% (Beauchemin).
3. Φαίνεται ότι οι επιστήμονες αποδέχονται ότι η παραγωγή ζωικών διατροφικών προϊόντων αντιπροσωπεύει το 14,5% των παγκόσμιων ανθρωπογενών(;) εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Πολλοί λένε ότι είναι μικρότερο το ποσοστό. Πρόκειται για το ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα από τη στιγμή που τρώει το παραγωγικό ζώο μέχρι και την κοπριά. Από ό,τι καταλάβαμε, δεν περιλαμβάνουν το ισοζύγιο από την ανάπτυξη του φυτού, το οποίο απορροφά διοξείδιο του άνθρακα για τη δημιουργία των βλαστών, και ίσως τελικά η διαδικασία της εκτατικής κτηνοτροφίας να απορροφά διοξείδιο του άνθρακα.
4. Αυτό το «λανθασμένο» 14,5% προκύπτει ως συνολικό άθροισμα στην Ελλάδα από τις αγελάδες (γάλα και κρέας 8,99%), τα γουρούνια (2,03%), τα πτηνά (1,31%), τα βουβάλια (1,16%) και την αιγοπροβατοτροφία (1,01%).
5. Ειπώθηκε ότι από την κτηνοτροφία ο άνθρωπος παίρνει το 34% της πρωτεΐνης που καταναλώνεται παγκοσμίως. Θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε ότι δεν παίρνουμε μόνο πρωτεΐνες, αλλά και μαλλί για ένδυση, πετσιά για εργαλεία και παπούτσια. Και βέβαια, η κτηνοτροφία συμβάλλει στον καθαρισμό των δασών, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, στην αναζωογόνηση του εδάφους, στη διάνοιξη δρόμων σε δύσβατες περιοχές, στην προστασία της φύσης από φωτιές κ.λπ.
6. Έως τη δεκαετία ‘60 επικρατούσαν τα μικρά οικογενειακά αγροκτήματα με ισόρροπη ζωική και φυτική παραγωγή, με χρήση οργανικών λιπασμάτων και τοπικών ποικιλιών και φυλών, και με πλήρη ανακύκλωση αποβλήτων, χωρίς επιβάρυνση εδαφών και υδάτων στην Ελλάδα.
7. Μετά τη δεκαετία ‘70 επικράτησε η κερδοσκοπική ιδιωτική οικονομική με μεγάλες παραγωγικές μονάδες ανισόρροπες στο περιβάλλον τους, με μεγάλη εξειδίκευση, με πολλά χημικά, με αλλαγές στην ισόρροπη χρήση εκτάσεων, ενώ οι ζωοτροφές έρχονταν από μακρινές αποστάσεις και τα παραγόμενα τρόφιμα αποστέλλονταν σε όλη τη Γη.
8. Η βιομηχανική-εντατική κτηνοτροφία επιβαρύνει την ατμόσφαιρα, το έδαφος και τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα.
9. Τα ζώα από ντόπιες (αυτόχθονες) φυλές παρουσιάζουν μεγαλύτερη προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές, στις τοπικές ζωοτροφές και στο νερό.
10. Οι κύριες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από μια κτηνοτροφική μονάδα είναι το μεθάνιο, το υποξείδιο του αζώτου και το διοξείδιο του άνθρακα.
11. Το μεθάνιο προέρχεται από την εντερική ζύμωση (39%) καθώς και από την αποθήκευση της κοπριάς. Το υποξείδιο του αζώτου (10%) προέρχεται από την αποθήκευση της κοπριάς καθώς και από τη χρήση οργανικών ή ανόργανων λιπασμάτων.
12. Το διοξείδιο του άνθρακα προέρχεται από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, την κατανάλωση καυσίμων (π.χ. πετρέλαιο) καθώς και από δραστηριότητες που γίνονται πριν από ή μετά το στάδιο της παραγωγής των προϊόντων (π.χ. ζωοτροφές, μεταφορές κ.λπ. 46% + 6%).
13. Αύξηση του πρωτεϊνικού περιεχομένου του σιτηρεσίου βελτιώνει την πεπτικότητά του οδηγώντας σε μειωμένες εκπομπές μεθανίου ανά κιλό παραγόμενου τελικού προϊόντος.
14. Βελτιώνοντας γενικότερα την πεπτικότητα ενός σιτηρεσίου με αύξηση του ποσοστού των συμπυκνωμένων ζωοτροφών, μπορούμε να έχουμε μειωμένες εκπομπές μεθανίου έως και 15% ανά κιλό παραγόμενου γάλακτος.
15. Η προσθήκη προβιοτικών στο σιτηρέσιο των ζώων συμβάλλει στη μείωση των εκμπομπών μεθανίου στα ζώα (βελτίωση της πεπτικότητας).
16. Η χρήση εμβολίου κατά συγκεκριμένων οργανισμών που εμπλέκονται στη διαδικασία της μεθανογένεσης μπορεί να μειώσει τις εκπομπές μεθανίου έως και 8%.
17. Η χρησιμοποίηση υψηλών συγκεντρώσεων τανινών ως πρόσθετων στο σιτηρέσιο των μικρών μηρυκαστικών μπορεί να συνεισφέρει στη μείωση των εκπομπών μεθανίου έως 30%, χωρίς όμως να αυξάνεται η πεπτικότητα, και έως 24% σε αναπτυσσόμενους αμνούς.
18. Η χρήση σαπονινών (π.χ. από τσάι) μπορούν να μειώσουν τη μεθανογένεση έως 28%.
19. Η επεξεργασία των χονδροειδών ζωοτροφών (π.χ. άλεση ή τεμαχισμός) βελτιώνει την πεπτικότητα και μειώνει έως 2% την παραγωγή μεθανίου στα μηρυκαστικά.
20. Η συχνή απομάκρυνση της κοπριάς σε εξωτερικό χώρο αποθήκευσης θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου >40%.
21. Η διαδικασία διαχωρισμού στερεών-υγρών αποβλήτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε 30% λιγότερες εκπομπές σε σύγκριση με την ακατέργαστη κοπριά.
22. Το ίδιο θετικό αποτέλεσμα μπορεί να έχει η αναερόβια χώνευση της κοπριάς όταν το βιοαέριο που παράγεται χρησιμοποιείται στη μονάδα.
23. Παρόμοια αποτελέσματα με την αναερόβια χώνευση έχει η απλή κάλυψη της κοπριάς.
24. Μικρότερες εκπομπές μεθανίου παρατηρούνται μετά τη διασπορά της κοπριάς σε καλλιεργούμενες εκτάσεις ή βοσκοτόπους. Συνεπώς, η μείωση του χρόνου αποθήκευσης θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
25. Η μειωμένη γονιμότητα σημαίνει ότι απαιτούνται περισσότερα ζώα αναπαραγωγής για την επίτευξη των στόχων παραγωγής και περισσότερα ζώα αντικατάστασης για τη διατήρηση του μεγέθους του κοπαδιού, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί σε αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
26. Bοοειδή γαλακτοπαραγωγικής κατεύθυνσης που είχαν προσβληθεί από διάφορες ασθένειες παράγουν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 24% περισσότερο ανά μονάδα παραγόμενου γάλακτος σε σχέση με υγιή ζώα.
27. Σε βοοειδή κρεοπαραγωγικής κατεύθυνσης που είχαν προσβληθεί από διάφορες ασθένειες, η αύξηση στις εκπομπές αεριών του θερμοκηπίου ανήλθε σε 113% ανά μονάδα βόειου σφαγίου.
28. Η διαχείριση της βόσκησης μπορεί να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων.

Καταπληκτικές πληροφορίες, τεκμηριωμένες, αλλά αυτές αποτελούν μόνο μέρος αυτών που ακούστηκαν το διήμερο και είναι όσες προλάβαμε να καταγράψουμε (ίσως και με μερικά λάθη μου). Το διήμερο 15-16 Ιουνίου 2024 καταλάβαμε ότι τα πανεπιστήμια παράγουν γνώση, αλλά λείπει ο συνδετικός κρίκος (γεωργικοί σύμβουλοι) και απουσιάζουν (με στρατηγική πολιτική των κυβερνήσεων διαχρονικά) η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση των Ελλήνων αγροτών.

«Το περιεχόμενο του διημέρου και η μεγάλη συμμετοχή κτηνοτρόφων από μακρινά μέρη της Ελλάδας είναι ένα ελπιδοφόρο σημείο» είπε η κυρία Μάγδα Κοντογιάννη (6932094231, κτηνοτρόφος, γραμματέας του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Περιφέρειας Αττικής), ενώ μας έβαλαν σε σκέψεις οι τοποθετήσεις του κυρίου Αχιλλέα Τσαπραΐλη, προέδρου της Ένωσης Εκτροφέων Ελληνικής Βραχυκερατικής Φυλής Βοοειδών: «Η κτηνοτροφία σε αυτήν τη χώρα, ειδικά η εκτατική και ειδικότερα αυτή των βοοειδών, διώκεται, έως και ποινικά!».

Καταπληκτικές πληροφορίες, αποτέλεσμα επιστημονικών πειραματισμών και παρατηρήσεων. Και το απλό ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής: «Γιατί μας έχουν γεμίσει ενοχές για την κτηνοτροφία; Ποιοι;». Αλλά θα επανέλθουμε αφού ξεκαθαρίσουμε τις σημειώσεις μας. Μπράβο στους διοργανωτές.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382, ΑγροΝέα, AgroBus

Share this post