Παρακολουθήσαμε διαδικτυακά με πολύ ενδιαφέρον το συνέδριο «Οι δρόμοι του τυριού της Πελοποννήσου, Say cheese! Balkan cheese», που έγινε στην Τρίπολη στις 29-31/3/2023 με χρηματοδότηση των διακρατικών έργων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και πρωτοβουλία των Ομάδων Τοπικής Δράσης (LEADER).

Με τα σύγχρονα υβριδικά συνέδρια, τα συνέδρια συνεχίζουν να είναι σταυροδρόμια ροής πληροφοριών ή/και γνώσεων, έγιναν πολύ φθηνότερα, δεν φέρνουν κοντά τους συμμετέχοντες και έχασαν πολλά στοιχεία των συνεργειών και της διασύνδεσης των συμμετεχόντων (networking).

Στο έργο «Say cheese! Balkan cheese», με συντονιστή την ΟΤΔ «Πάρνωνας», συμμετείχαν οι: ΟΤΔ Αχαΐας, ΟΤΔ Ολυμπίας, 4 ΟΤΔ Βουλγαρίας, 4 ΟΤΔ Ρουμανίας και παρατηρητές 3 ΟΤΔ Μολδαβίας. Η συμμετοχή των 3 ΟΤΔ Ελλάδος χρηματοδοτήθηκε με 234.841 € από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 και το Υπομέτρο «LEADER/CLLD».

Το σχέδιο «Say cheese! Balkan cheese» αφορά την ανάδειξη και αξιοποίηση του πλούτου των βαλκανικών δρόμων τυριού αλλά και της δυναμικής που κρύβεται πίσω από την ομοιότητα και ιδιαιτερότητα των «κοινών» μας τυριών, τις τοπικές παραδοσιακές μεθόδους και πρώτες ύλες παραγωγής και την παράδοση και τον πολιτισμό που συνυπάρχει με την τυροκομία. Στους στόχους του σχεδίου είναι η δικτύωση και συνεργασία των τυροκόμων και των παραγωγών, η συμμετοχή σε εκθέσεις, σε προγράμματα γνωριμίας, γευσιγνωσίας και προβολής των τοπικών τυριών, η ανάπτυξη και η τουριστική αξιοποίηση των δρόμων τυριού των Βαλκανίων. Βασικό μέλημα η δημιουργία ενός νέου brand «Balkan cheese routes», μιας κοινής ταυτότητας για τους δρόμους τυριού των Βαλκανίων και την κουλτούρα της γαλακτοκομίας, σφραγίζοντας έτσι τη διαχρονική σχέση και τα κοινά στοιχεία των βαλκανικών λαών.

Η κτηνοτροφία και η τυροκομία αποτελούν σημαντικές παραγωγικές δραστηριότητες για τις περιοχές του Πάρνωνα, της Τρίπολης, της ορεινής Ηλείας και της Αχαΐας, που ένωσαν τις δυνάμεις τους για αυτό τον σκοπό.

Ακούσαμε πολλούς και εντυπωσιαστήκαμε από τα στοιχεία που παρουσίασαν οι: Δρ Αθανάσιος Ράγκος (ΕΛΓΟ «Δήμητρα»), καθ. Δημήτριος Κουρέτας (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Δρ Γεωργία Παπουτσή (ΕΛΓΟ «Δήμητρα»), κ. Ιωάννης Δρίνης (υπουργείο Πολιτισμού), κα Κωνσταντίνα Μπαλαφούτη-Menarin (γευσιγνώστρια, Ιταλία) κ.ά.

Ανάμεσα στα πολλά και πολύ ενδιαφέροντα μπορούν να επισημανθούν:

1. Το «Pastinnova - Καινοτομίες για αειφόρο μέλλον του μεσογειακού συστήματος βόσκησης» (Innovations for sustainable future of Mediterranean pastoral systems) είναι ένα έργο του προγράμματος της Ε.Ε. Horizon 2020 με 12 χώρες, 20 εταίρους, με έναρξη 1/5/2022 και λήξη 30/4/2025. Στόχος του Pastinnova είναι η ενδυνάμωση, η κερδοφορία και η ελαστικότητα των μικρών ποιμενικών αγροκτημάτων με την ανάπτυξη Καινοτομιών, Επιχειρηματικών & Οργανωτικών Μοντέλων (IBM - Innovations, Business, Organizational Models, Α. Ράγκος, όταν η βόσκηση είναι «καινοτομία» και η εντατική εκτροφή χαρακτηρίζεται «μη βιώσιμη»).
2. Φέτα, το καλύτερο τυρί στον κόσμο. Έχει τη διπλάσια βιταμίνη Α από το Emmental. Έχει 70% λιγότερες θερμίδες από τη Mozzarella. Έχει τετραπλάσια βιταμίνη D από την Parmesan. Έχει διπλάσια βιταμίνη Β12 από το Cheddar. Έχει διπλάσιο σίδηρο από το Blue Cheese. Έχει τριπλάσιο ασβέστιο από το Brie. Έχει τετραπλάσια βιταμίνη Β6 από το Monteray Jack (καθ. Δ. Κουρέτας).
3. Τα οφέλη στην ανθρώπινη υγεία από την κατανάλωση μιας μικρής (85 γραμμ.) μερίδας τυριού φέτας παρέχει: 14 gr πρωτεΐνης, το 74% της ημερήσιας ανάγκης σε βιταμίνη Β2, το 42% της ημερήσιας ανάγκης σε βιταμίνη Β12, το 75% της ημερήσιας ανάγκης σε ασβέστιο και το 50% της ημερήσιας ανάγκης σε φώσφορο (καθ. Δ. Κουρέτας).
4. Ενδεικτικές επισημάνσεις υγείας για τη φέτα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 432/2012 για τους ισχυρισμούς υγείας: συμμετέχει στη φυσιολογική λειτουργία των μυών, στη φυσιολογική λειτουργία των πεπτικών ενζύμων, στη φυσιολογική ανάπτυξη των δοντιών στα παιδιά, συμβάλλει στα φυσιολογικά οστά και στη φυσιολογική όραση (Efsa, καθ. Δ. Κουρέτας).
5. Από τα ερευνητικά ευρήματα σε διαφόρων μορφών Εφοδιαστικών Αλυσίδων στην territorial/τοπική εφοδιαστική αλυσίδα εντοπίζουμε: ποιότητα (υψηλή με δυνατότητες πιστοποίησης), οικονομικότητα (ικανοποιητική με αξιοποίηση εργασίας για ιδιοπαραγωγή ζωοτροφών), συμβατότητα (είναι μέρος του τοπίου, υποστηρίζει ιδιότυπα προϊόντα και αναπτύσσει σχέσεις εμπιστοσύνης) και συνεισφορά (στη δημιουργία σταθερών τοπικών δικτύων, ενώ φέρνει κοντά τους σημαντικότερους δρώντες, Α. Ράγκος).
6. Η παραδοσιακή τυροκομία έχει επαρκή δυναμική για να στηρίξει την τοπική ανάπτυξη. Οι συνέργειες με άλλες τοπικές αλυσίδες αξίας και κλάδους απαιτούνται αλλά είναι και εφικτές. Ο ορεινές οριακές αγροτικές περιοχές γίνονται ελκυστικές για νέους ανθρώπους.
7. Οι παραδοσιακή τυροκόμηση σε μικρά τυροκομία στην Ισπανία έχουν ειδικούς κανονισμούς υγείας (όπως γίνονταν παραδοσιακά), και αυτό βοηθά πολύ όλους (M.R. Carrasco, στην Ελλάδα έχουμε την οικοτεχνία αλλά εφαρμόζει τους απόλυτους, βαριούς γενικούς κανονισμούς ασφάλειας υγείας).
8. Με έκπληξη καταγράψαμε ότι ακόμα και σοβαροί μελετητές μιλούν για επιβάρυνση των αερίων του θερμοκηπίου από την κτηνοτροφία, μετρώντας το CO₂ από τη στιγμή που τρώει το γρασίδι μέχρι την παραγωγή των τελικών προϊόντων (E. Vagnonil, εάν μετρούσαν το CO₂ από τη στιγμή που παράγεται ο βλαστός και απορροφά CO₂ από την ατμόσφαιρα, τότε η κτηνοτροφία έχει ως τελικό αποτέλεσμα τη μείωση του CO₂! – προσοχή).
9. Εντυπωσίασαν τα στοιχεία της έρευνας «Προθυμία πληρωμής καταναλωτών για βιώσιμες πρακτικές στη φέτα», ότι το 36% των αστών καταναλωτών αποδέχονται να πληρώσουν επιπλέον 1,61 €/εβδομαδιαία κατανάλωση τυριού (περίπου 0,500 gr) για προϊόντα Δίκαιων Συνθηκών Εργασίας, ότι το 27% των αστών καταναλωτών αποδέχονται να πληρώσουν επιπλέον 1,20 €/500 gr για τυρί από καλή διαβίωση των ζώων και ότι το 17% των αστών καταναλωτών αποδέχονται να πληρώσουν επιπλέον 0,78 €/0,5 kg για τυρί με μικρό ανθρακικό αποτύπωμα (Δρ Γ. Παπουτσή).
10. Το τυρί, ο τόπος/terroir, η γαστρονομία, ο τοπικός πολιτισμός και ο τουρισμός συνδυάζονται τέλεια στη δημιουργία δρόμων του τυριού ως ειδικής μορφής τουρισμού (Κ. Μπαλαφούτη-Menarin, ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι η δημιουργία προδιαγραφών για τα επισκέψιμα τυροκομεία από το υπουργείο Τουρισμού, σε μια περίεργη προσπάθεια να κατηγοριοποιηθεί και να τυποποιηθεί αυτή η μορφή αγροτικών υπηρεσιών. Μια περίεργη προσπάθεια να υφαρπαχθεί ο αγροτουρισμός από αγροτικό επάγγελμα, που ήταν παροχή τουριστικών υπηρεσιών από αυθεντικούς αγρότες, σε τεχνητά αποστειρωμένη πιστοποιημένη προδιαγραφή, που καταστρέφει την «ψυχή» του και την αυθεντικότητά του στις νόρμες της κερδοσκοπικής ιδιωτικής οικονομικής με μόνο κοινό παρονομαστή το χρήμα και τις πιστοποιήσεις των πιστοποιητικών οργανισμών. Ίσως θα έπρεπε να δοθεί πολύ μεγαλύτερη σημασία σε μια συμμετοχική πιστοποίηση, όταν οι απευθείας συναλλασσόμενοι αναγνωρίζουν κοινές πολιτιστικές αξίες και έχουν κοινή ηθική!

Πάρα πολύ ενδιαφέροντα τα παρουσιασθέντα στοιχεία και οι έρευνες όλη την ημέρα. Πάρα πολύ μεγάλη απορία γιατί δεν αξιοποιούνται μερικά από αυτά στην προβολή της φέτας με ισχυρισμούς υγείας ή/και για την προβολή στο καταναλωτικό κοινό. Καλή η πληροφόρηση. Κακή η ανυπαρξία δράσης. Τραγική η κατάσταση των κτηνοτρόφων. Εγκαταλείπεται η ύπαιθρος και θα συμπαρασύρει τις τεχνητές τσιμεντουπόλεις στην κατάρρευση.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998 282382, «ΑγροΝέα», «AgroBus»

Share this post