«Είναι τέλεια σχηματισμένο! Ένα θαύμα της μικρομηχανικής έτοιμο για το σύντομο πέρασμά του από τον κόσμο. Διάφανα φτερά, άθικτα ακόμη, διπλωμένα προσεκτικά πάνω απ’ την κοιλιά, που ανασηκώνεται ανεπαίσθητα με την αναπνοή. Ακουμπισμένα ανάλαφρα πάνω στον τοίχο, έξι επιδέξια ποδαράκια σε άριστη κατάσταση ― το καθένα με το πλήρες σετ των εννέα κομματιών του, αλώβητα ακόμη από επικίνδυνες επαφές με ανεμιστήρες εξαερισμού ή αράχνες. Ο θώρακας, καλυμμένος με χρυσαφένιο χνούδι, κρύβει συσπειρωμένους τους μυς που προορίζονται για πτήση. Είναι τόσο ογκώδης, που σχεδόν κρύβει το ήρεμο πρόσωπο, πίσω από το οποίο ένας μικροσκοπικός εγκέφαλος συντονίζει κανάλια επικοινωνίας των κεραιών, προσακτρίδες, «παντεπόπτες» οφθαλμούς και τα οκτώ συνδεδεμένα περιβλήματα της παρασιτικής προβοσκίδας. Θαυμάζω αυτό το θαυμάσιο δείγμα οικιακού κουνουπιού, το Culex molestus, στον Σταθμό Λίβερπουλ του λονδρέζικου μετρό. Για έναν βιολόγο η πόλη είναι ένα αναγκαίο κακό, όπου ο πραγματικός βιολόγος φροντίζει να μένει όσο γίνεται λιγότερο. Ο πραγματικός κόσμος βρίσκεται έξω από την αστική επικράτεια, στα δάση, στις κοιλάδες και στα λιβάδια. Εκεί που τα ζώα ζουν ελεύθερα.
»Στον υπόγειο διάδρομο του μετρό του Λονδίνου φαντάζομαι τις αόρατες προσαρμογές στο μικροσκοπικό, εύθραυστο κουνούπι. Κάποιες πρωτεΐνες στις κεραίες του έχουν αλλάξει σχήμα για να ανταποκρίνονται στις οσμές του ανθρώπου και όχι στις μυρωδιές των πτηνών. Γονίδια που ελέγχουν το βιολογικό του ρολόι έχουν ρυθμιστεί ξανά ή αδρανοποιηθεί, ώστε το εν λόγω κουνούπι να μην πέφτει σε χειμερία νάρκη, αφού εκεί κάτω πάντα βρίσκει ανθρώπινο αίμα και ποτέ δεν κάνει πολύ κρύο. Και σεξουαλικά, από ένα είδος στο οποίο τα αρσενικά σχηματίζουν νέφη μέσα στα οποία μπαινοβγαίνουν τα θηλυκά για να γονιμοποιηθούν, σε ένα είδος που το ζευγάρωμα αφορά δύο άτομα στους περιορισμένους χώρους όπου τυχαίνει να συναντηθούν, στο αραιοκατοικημένο υπόγειο» (απόσπασμα από το βιβλίο «Ο Δαρβίνος πάει στην πόλη» του Menno Schilthuizen, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ISBN 978-960-524-602-0, Ιαν. 2021).
Ο Ολλανδός επιστήμονας της εξελικτικής βιολογίας M. Schilthuizen αναφέρεται στο φαινόμενο της «αστικής εξέλιξης», δηλαδή στην εντυπωσιακή προσαρμοστικότητα που έχουν αναπτύξει ορισμένα είδη της φυσικής πανίδας και χλωρίδας να επιβιώνουν μέσα στο φαινομενικά αφιλόξενο περιβάλλον των ανθρώπινων πόλεων. Επιδεικνύουν μάλιστα τέτοια ανθεκτικότητα, αναφέρει ο συγγραφέας, σε βαθμό που ούτε ο Δαρβίνος δεν θα μπορούσε να διανοηθεί! Παράλληλα, παρακολουθώ πρωτοβουλίες πόλεων για στρατηγικές «urban rewilding» που τολμούν τη φυσική «αγριότητα» στους δημόσιους χώρους, αλλά και σε όποιους υπολειμματικούς ελεύθερους χώρους, επιτρέποντας στη φύση να δημιουργήσει μικρο-οικοσυστήματα και κύκλους ζωής (Paraskevi Tarani, Facebook, 23/8/21).
Η κα Μάγδα Κοντογιάννη (κτηνοτρόφος, Μενίδι, 69320 94231) ανέφερε ότι στο συνέδριο του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Περιφέρειας Αττικής (Βαρυμπόμπη, 20/11/16) ο καθηγητής Ι. Μπιζέλης (ΓΠΑ) με θέμα «Αστική κτηνοτροφία: Η εκτροφή αγροτικών ζώων μέσα στις πόλεις» παρουσίασε τα αγροκτήματα μέσα στις πόλεις (city farms) ως έναν ζωντανό σύνδεσμο μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών.
Οι city farms είναι αγροτικά κομμάτια φυσικού περιβάλλοντος μέσα στις πόλεις όπου παιδιά, νέοι και ενήλικες μπορούν να μάθουν για το αγροτικό περιβάλλον, τη στενή εσωτερική τους σχέση με τα φυτά και τα ζώα, καθώς και τη σημασία των εποχών. Φέρνουν σε επαφή τους επισκέπτες με τα ζώα, τη φύση και το περιβάλλον μέσω πρακτικών δραστηριοτήτων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πληροφόρησης και αποτελούν σημεία κοινωνικών συναναστροφών, δημιουργικής δραστηριότητας και ψυχολογικής υποστήριξης μέσω των ζώων (animal therapy). Οι city farms είναι μια μορφή εξουδετέρωσης των αστικών θερμικών νησίδων.
Το 1950 το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε τσιμεντουπόλεις. Μέχρι πριν από λίγο ο πληθυσμός ήταν 50-50. Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι το 2050 το 66% των ανθρώπων θα έχουν κλειστεί σε τεχνητό αστικό τσιμεντένιο περιβάλλον. Ταυτόχρονα ο FAO (Οργανισμός Τροφίμων & Γεωργίας ΟΗΕ) αναφέρει ότι 800 εκατ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο καλλιεργούν λαχανικά και φρούτα ή εκτρέφουν ζώα μέσα σε πόλεις. Η παραγωγή αυτή μέσα στις μεγάλες αστικές πόλεις αντιστοιχεί στο 15%-20% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων στον κόσμο (www.cityfarms.org)!
Στρατηγικά δεν πρέπει να ξεχνάμε το project «Victory Farm», όταν οι προωθούμενες από την κυβέρνηση καλλιέργειες μέσα στις πόλεις (βεράντες, ταράτσες, εγκαταλελειμμένα οικόπεδα κ.λπ.) στις ΗΠΑ αποδέσμευσαν τις στρατηγικές μεταφορές για να διατεθούν για τις ανάγκες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ήδη τα τελευταία χρόνια η σύγχρονη ιατρική δίνει συνταγογραφούμενες θεραπείες με περιπάτους σε κήπους ή στα δάση (όπου δεν κάηκαν ακόμα…) και βέβαια προσφέροντας «αγκαλιές» από πρόβατα ή από άλογα σε κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις μέσα στις πόλεις.
Μελέτη που εκπονήθηκε από τη δρα Σ. Μπράουν-Φαρλάντερ (Ινστιτούτο Κοινωνικής Προληπτικής Ιατρικής, Βασιλεία, Ελβετία), διαπίστωσε πως τα παιδιά που μεγάλωσαν σε αγροκτήματα έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν αλλεργίες και άσθμα συγκριτικά με τα παιδιά που μεγάλωσαν στα αποστειρωμένα διαμερίσματα των πόλεων (kathimerini.gr, 21/9/2002).
Στις μέρες μας ένας σημαντικός αριθμός του πληθυσμού υποφέρει από αλλεργίες και άσθμα, με το 30% των παιδιών να εμφανίζουν συμπτώματα αυτών των παθήσεων. Εξαίρεση σε αυτό το ποσοστό αποτελούν τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αγροτικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικά, ακόμα και μεταξύ παιδιών που ζουν στο ίδιο χωριό, εκείνα που ζουν σε φάρμα εμφανίζουν σημαντικά λιγότερες αλλεργίες και άσθμα σε σύγκριση με συμμαθητές τους οι οποίοι όμως δεν ζουν σε κάποιο αγρόκτημα. Ερευνητές εντόπισαν πως ένα σιαλικό οξύ που περιέχεται στα ζώα της φάρμας έχει αντιφλεγμονώδη δράση έναντι λοιμώξεων των πνευμόνων (Πανεπιστήμιο Ζυρίχης, www.kyriakakou.gr, 22/8/17).
Το ανθρώπινο μικροβίωμα, όπως ονομάζεται το σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν πάνω και μέσα μας, έχει συνδεθεί τα τελευταία χρόνια με μια πληθώρα παθήσεων, από την παχυσαρκία και τον διαβήτη μέχρι τις συμπεριφορικές διαταραχές. «Διαπιστώσαμε ότι ένα σχετικά μεγάλο μέρος της προστατευτικής δράσης έναντι του άσθματος την οποία προσφέρουν τα αγροκτήματα συνδέεται με την ωρίμανση του εντερικού μικροβιώματος κατά το πρώτο έτος ζωής» (δρ Μ. Νέπνερ, «Nature medicine», in.gr, 3/11/20).
Η καταστροφή της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος δημιουργεί όλα σχεδόν τα προβλήματα που έχουν γιγαντωθεί στις ημέρες μας. Και τα προβλήματα επιτείνονται από την περίεργη ανεξήγητη μονομανία των καρεκλοκένταυρων διοικητικών υπαλλήλων σε αγαστή συνέργεια με τους εργολάβους της κερδοσκοπικής ιδιωτικής οικονομικής για να τσιμεντοποιηθούν τα πάντα και να ανατραπεί η αιωνόβια αειφόρος αττική ύπαιθρος.
Όμως μια υγιής ισόρροπη αττική ύπαιθρος είναι απαραίτητη για να υποστηρίξει την επιβίωση της μεγαλούπολης στο λεκανοπέδιο της Αττικής, που έχει εποικιστεί από το περίεργο αστικό ζώο «Homo Atticus»…
Μέχρι το 2030 περίπου το 10% της στεριάς του πλανήτη μας θα έχει αστικοποιηθεί και το υπόλοιπο θα καλύπτεται από δημιουργήματα του ανθρώπου, όπως φάρμες, βοσκοτόπια και φυτείες. Πρέπει να εξασφαλίσουμε τη συμβίωση αστικού χώρου με αγροτικές δράσεις.
Πέραν της στοιχειώδους νομικής απαίτησης του σεβασμού των συμπολιτών κτηνοτρόφων της Αττικής, του σεβασμού του τρόπου ζωής και του πολιτισμού των φροντιστών (κτηνοτρόφων) της αττικής υπαίθρου, του σεβασμού των θυσιών των βοσκών της Αττικής (Πάρνηθα, 1944) και της ηθικής αξίας ότι όσοι ήρθαν μετά «τους βρήκαν εκεί τους κτηνοτρόφους» είναι και λόγοι επιβίωσης των νεοαστών, οι οποίοι συνεχώς αποκαλύπτονται από έρευνες που επιβάλλουν να βρεθεί συμβιβαστική, συμβιωτική λύση πριν καεί και το τελευταίο δέντρο στην Αττική και συνειδητοποιήσουν οι αστοί ότι το τσιμέντο δεν τρώγεται όσα λεφτά κι αν έχεις.
Η κα Κοντογιάννη ανέφερε ότι στις 8 Σεπτεμβρίου 2021, στις 12:00, ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Περιφέρειας Αττικής οργανώνει δημόσια διαδικτυακή συζήτηση για την τοπική ανάπτυξη της υπαίθρου της Αττικής για να καταγράψει δημόσια τις προτάσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα μετέχει στο συνέδριο «Το όραμα της Ρουμελιώτισσας» (Λιδωρίκι, 18-19/9/21), ενώ στις 15 Οκτωβρίου 2021 είναι η Παγκόσμια Ημέρα της Αγρότισσας και στις 16 Οκτωβρίου 2021 η Παγκόσμια Ημέρα της Διατροφής.
Δημήτρης Μιχαηλίδης, «Αγρονέα»
πηγή φώτο:
Share this post
