Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), πάνω από το ένα τρίτο των ανθρώπων αναφέρουν προβλήματα σε κάποιο σημείο της ζωής τους τα οποία ταιριάζουν στα κριτήρια διάγνωσης ενός ή περισσότερων από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές (World Health Organization, PMID 10885160).
Σε μερικά επαγγέλματα η εναλλαγή επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής ή/και αναψυχής λειτουργεί εξισορροπητικά για την ψυχική υγεία. Αλλού βρίσκεται η δουλειά, αλλού, και μάλιστα μακριά, ο τόπος κατοικίας, και η αναψυχή εξασφαλίζεται σε άλλους χώρους. Και οι διαδρομές τελικά τρώνε μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής.
Άλλα επαγγέλματα εμπεριέχουν ισχυρές ψυχικές εντάσεις, π.χ. λήψη αποφάσεων ζωής άλλων ή σημαντικών περιουσιακών στοιχείων, αν είσαι υπεύθυνος και ηθικός άνθρωπος. Αν είσαι καπετάνιος ή οδηγός πούλμαν γεμάτου με ανθρώπους ή, ακόμα πιο έντονα, αν είσαι χειρουργός, η ευθύνη για τη ζωή άλλων συντρίβει.
Το θέμα γίνεται πολύ σοβαρότερο εάν το επάγγελμα συμπίπτει με τον τρόπο ζωής, όπως π.χ. στους αγρότες (όχι φεουδάρχες). Ο αγρότης, με όλη του την οικογένεια ζει στον χώρο εργασίας και μάλιστα χωρίς να διαχωρίζονται σπίτι και εργασία ούτε στον χώρο ούτε στον χρόνο. Ο δε χρόνος είναι συνεχής όλο το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 μέρες τον χρόνο.
Και καταντά ολέθριο το θέμα όταν συνδυάζεται με καταστροφή της αλληλοβοήθειας από τον κοινωνικό ιστό, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας. Οι αγροτικές κοινωνίες μέχρι πρότινος είχαν συνοχή και στήριζε ο ένας τον άλλον. Με συντονισμένη «επίθεση» του απρόσωπου χρηματοπιστωτικού συστήματος έχει καταστραφεί η τοπική κοινωνία για να ομογενοποιηθούν οι καταναλωτές και να αυξηθεί η εξάρτηση του κάθε ενός από την κατανάλωση.
Και το τελικό στάδιο, «στο κενό», συμβαίνει όταν η άρχουσα τάξη (η ελίτ! ο νεοαστός;) εφαρμόζει κοινωνικό bullying στον αγρότη. Το bullying εις βάρος των αγροτών μοιάζει να είναι πολιτική επιλογή της άρχουσας αστικής ελίτ του πολιτικού προσωπικού, των επαγγελματιών πολιτικών. Η πολιτική εξουσία ισχυροποιείται από εξαρτημένους από αυτή.
Οι αγρότες, οι φροντιστές του περιβάλλοντος, είναι σχεδόν αυτάρκεις σε τοπικό, κοινοτικό επίπεδο, και ως μη εξαρτώμενοι, είναι εν δυνάμει «αποδυναμωτές» του κατεστημένου πολιτικού συστήματος. Συστηματικά τα κεντρικά πολιτικά σχήματα αφαιρούν κάθε δυνατότητα πιθανής οικονομικής ανεξαρτησίας των αγροτών με την αξιοποίηση του παραγόμενου από τους ίδιους πλούτου. Συμπιέζουν τις τιμές της αγροτικής παραγωγής. Υποτιμολογούν την αγροτική εργασία έναντι της αστικής απασχόλησης. Και για να επιζήσουν οι αγρότες, τους παρέχουν εξαρτώμενες από το πολιτικό σύστημα επιδοτήσεις. Έτσι καθιστούν τους αγρότες εξαρτώμενους, που στην ουσία ενισχύουν το κατεστημένο σύστημα πολιτικής εξουσίας.
Ως συμπλήρωμα σε όλα τα παραπάνω δυσμενή, εις βάρος των αγροτών, έχει επιτευχθεί η αποξένωση του αγρότη από τον τελικό καταναλωτή με πολλά τεχνητά εμπόδια και προδιαγραφές. Έτσι, ο αγρότης εξωθείται να είναι στην ουσία εργάτης γης, πλήρως εξαρτώμενος από τα δίκτυα εμπορίας.
Ταυτόχρονα ο αγρότης έχει αποξενωθεί από την ικανότητά του να μεταποιεί και να φτιάχνει την τροφή του. Είναι τραγικό το ότι αυτοί που δημιουργούν τα αγροτικά τρόφιμα έχουν χάσει τη δυνατότητα να δημιουργούν τροφή και έχουν «ξεφυτρώσει» υποκαταστήματα super market με τυποποιημένες έτοιμες τροφές, ακόμα και σε κωμοπόλεις.
Ο επαγγελματίας κτηνοτρόφος, από τη μορφή του επαγγέλματος, είναι συνήθως μόνος στους βοσκότοπους για πάρα πολλές ώρες (ίσως με τη φλογέρα του ή το τρανζιστοράκι του), έχει την ευθύνη για τη ζωή των ζωντανών του και υφίσταται ανηλεές κοινωνικό bullying σε σημείο να μην μπορεί να βρει σύντροφο. Και τα σύγχρονα ΜΜΕ προβάλλουν στις οθόνες ένα διαφορετικό life style και μεταφέρουν εικόνες από κάτι τελείως ξένο από αυτό που βιώνει ο κτηνοτρόφος.
Η κοινωνική απαξίωση, το λεγόμενο κοινωνικό bullying, και οι σκληρές καθημερινές ευθύνες και επιλογές του κτηνοτρόφου, σε συνδυασμό με τα τεράστια τεχνητά οικονομικά προβλήματα, έχουν οδηγήσει πολλούς αγρότες σε ακραίες επιλογές και ισχυρή συναισθηματική φόρτιση. Είναι αυτό που θα μπορούσαμε να πούμε «η ατυχία να είσαι αγρότης στην Ελλάδα» σήμερα.
Από την άλλη, η ευτυχία να ζεις στην ύπαιθρο περιγράφεται σαφέστατα, αφού στη σύγχρονη ιατρική καταγράφεται σε πολλά κράτη η συνταγογράφηση περιπάτων στην φύση και συνιστάται ακόμα και για θεραπευτικούς λόγους η συντροφιά ζώων.
Στο ΑΠΕ-ΜΠΕ (2/5/18) δημοσιοποιήθηκε ότι η διαβίωση κοντά σε παραγωγικά ζώα κτηνοτροφίας μειώνει τον κίνδυνο αλλεργιών και ψυχικών διαταραχών. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι ο κίνδυνος αλλεργιών είναι μειωμένος για τους κτηνοτρόφους και τους εργαζόμενους σε τέτοια αγροκτήματα σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Νέα μελέτη δείχνει ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και για όσους ζουν κοντά στις φάρμες (περιοδικό Occupational & Environmental Medicine). Μάλιστα όσοι ζούσαν σε απόσταση έως 330 μέτρων από κάποια κτηνοτροφική μονάδα είχαν κατά μέσο όρο 27% μικρότερη πιθανότητα να είναι αλλεργικοί σε σχέση με όσους ζούσαν σε μεγαλύτερη απόσταση.
Μια δεύτερη μικτή γερμανο-αμερικανική επιστημονική μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η λεγόμενη «υπόθεση υγιεινής» (δηλαδή ότι τα αποστειρωμένα περιβάλλοντα της πόλης γυρνούν «μπούμεραγκ» όσον αφορά την προστασία από τα μικρόβια) έχει ισχύ ακόμα και στο πεδίο των ψυχικών διαταραχών. Οι ερευνητές των Πανεπιστημίων Ουλμ και Κολοράντο (περιοδικό Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών ΗΠΑ-PNAS), διαπίστωσαν ότι τα παιδιά της πόλης χωρίς καμιά επαφή με ζώα είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα στρες και φλεγμονής στον οργανισμό τους, σε σχέση με τα παιδιά της φάρμας. Οι άνθρωποι με φλεγμονώδη αντίδραση στο σώμα τους είναι πιθανότερο να εμφανίσουν κατάθλιψη ή μετατραυματική αγχώδη διαταραχή.
Η αυτοκαταστροφική απομάκρυνση των στάβλων από την κάποτε ισόρροπη περιαστική Αττική εκτιμά η κα Μάγδα Κοντογιάννη (κτηνοτρόφος, 69320 94231, Μενίδι), θα επιτείνει την εμφάνιση ψυχικών ασθενειών στους σύγχρονους… «Hommo Atticus» της πυκνοκατοικημένης Αθήνας και των πέριξ αστικών δήμων.
Στο δίμηνο περιοδικό DAIRY, στο 24ο τεύχος Μαΐου-Ιουνίου, στις σελ. 74, 75, 76 και 77, υπάρχει ένα εξαιρετικό άρθρο με τίτλο «Mind your head, το φορτίο της μοναξιάς, οι κτηνοτρόφοι λυγίζουν από την απομόνωση».
«Πρόσφατη έρευνα του Ιδρύματος Αγροτικής Ασφάλειας (Farm Safety Foundation) στην Αγγλία έδειξε ότι το 88% των κτηνοτρόφων κάτω των 40 ετών κατατάσσει τα ψυχολογικά προβλήματα ως το μεγαλύτερο ζήτημα που αντιμετωπίζει η κτηνοτροφική κοινότητα στις μέρες μας. Ακούγεται απίστευτο, αλλά είναι το επίσημο αποτέλεσμα μιας εμπεριστατωμένης έρευνας που συγκλόνισε την αγγλική κοινωνία» (Αθανάσιος Αντωνίου, DAIRY, 7/6/21).
«Οι αγρότες αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της απομόνωσης και μερικές φορές αισθάνονται σαν να μην έχουν τρόπο να παραμείνουν συνδεδεμένοι με τον υπόλοιπο κόσμο. Εργάζονται μόνοι τους όλη την ημέρα για μεγάλες χρονικές περιόδους, δεν είναι σε καμία περίπτωση μια δουλειά 9 π.μ. έως 5 μ.μ. και συχνά ζουν και εργάζονται ακριβώς στο ίδιο μέρος» (St. Berkeley, Ίδρυμα Αγροτικής Ασφάλειας, DAIRY).
Και εάν οι γύρω αυθαίρετα νεοαφιχθέντες, νεοαστοί «επιτίθενται» στους πατρογονικά ευρισκόμενους στον τόπο τους και στον τρόπο ζωής τους με bullying και αφαίρεση των στοιχείων επιβίωσής στους (βοσκότοποι, δρόμοι, ζωοτροφές, αντικυκλική οικονομία κ.λπ.), τότε η κατάσταση στους κτηνοτρόφους της περιαστικής κτηνοτροφίας γίνεται καταστροφικά αρνητική, που πιθανόν ωθεί σε «αυτοκτονίες».
Αυτοκτονίες επιχειρηματικές, αρνητική στάση για τη ζωή στην Ελλάδα, ίσως και αυτοκτονίες κτηνοτρόφων. Αλλά αυτά δεν τα ερευνά κανείς. Οι ερευνητές προτιμούν τις χορηγίες από φαρμακοβιομηχανίες και από μεγάλες πολυεθνικές και μεταποιητικές. Ούτε ο «δικός» μας ΕΛΓΟ «Δήμητρα» ερευνά. Ούτε το ΥΠΑΑΤ. Μόνοι οι κτηνοτρόφοι και παρ’ όλ’ αυτά είναι οι λιγότεροι μεταναστεύσαντες την προηγούμενη δεκαετία.
Δημήτρης Μιχαηλίδης, Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»
Share this post
