Η φετινή Agrotica 2018 είχε περίπου 143.754 επισκέπτες (διότι δεν περιλαμβάνει τους δημοσιογράφους, τους υπευθύνους ασφαλείας προσώπων, τις συνοδείες και εμένα, που μπήκα στην Agrotica 8 φορές), μία από τις μεγαλύτερες και πολυπληθέστερες κλαδικές εκθέσεις. Προετοιμαστήκαμε γι’ αυτή (αν και κάποιοι, αντικοινωνικώς φερόμενοι, μας κράτησαν μακριά από την προετοιμασία), την επισκεφθήκαμε και απολαύσαμε τη γιορτή της αγροτικής ανάπτυξης, που φιλοξενήθηκε από 1 έως 4 Φεβρουαρίου 2018 στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Η 27η Agrotica 2018 ήταν η μεγαλύτερη όλων των εποχών. Κάλυψε συνολικά πάνω από 39.000 τ.μ. στεγασμένων εκθεσιακών εγκαταστάσεων, μέγεθος ενισχυμένο κατά 15% σε σχέση με την προηγούμενη διοργάνωση, ενώ οι εκθέτες ανήλθαν σε 1.950 από 45 χώρες (άμεσοι και έμμεσοι) έναντι 1.503 το 2016 και 1.349 το 2014. Στη φετινή διοργάνωση είχαν παρουσία επιχειρήσεις από όλο το φάσμα της αγροτικής παραγωγής και τεχνολογίας και μάλιστα από όλη τη χώρα, ενώ συμμετείχαν οι leaders στην εμπορία και στην πώληση εφοδίων και γεωργικών μηχανημάτων, όπως και όλοι οι οίκοι που αντιπροσωπεύουν γεωργικούς ελκυστήρες. Και για πρώτη φορά στα 55 χρόνια της μετείχε και η Κεντρική Ανθαγορά Αθηνών με ελληνική παραγωγή ανθέων (μαζί με τους τραμπούκους στην Ελλάδα παράγονται και δρεπτά άνθη).
Η Agrotica 2018 φιλοξένησε πολυάριθμα γκρουπ εμπορικών αποστολών από τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά και περίπου 500 προσκεκλημένους εμπορικούς επισκέπτες (hosted buyers) από 20 χώρες των Βαλκανίων, της Ευρώπης, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής.
Η φετινή διοργάνωση υποστηρίχτηκε από την Ένωση Κατασκευαστών Γεωργικών Μηχανημάτων Ελλάδος (Ε.ΚΑ.ΓΕ.Μ.) και τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανημάτων (Σ.Ε.Α.Μ.).
Είχε πολλές πρωτοτυπίες, όπως π.χ. τα διπλά εγκαίνια. Τα εγκαίνια της έκθεσής τους έκαναν οι αγρότες στην είσοδο του περιπτέρου 8 με κορδέλα που χορήγησε η διοίκηση της Δ.Ε.Θ. αμέσως μετά το συλλαλητήριο και τις ομιλίες-χαιρετισμούς, που πραγματοποίησαν στην πύλη της Χ.Α.Ν.Θ. (που παρέμεινε κλειστή). Οι αγρότες εγκαινίασαν την Agrotica 2018 στις 16:00.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων εγκαινίασε την Agrotica στις 19:00 στο περίπτερο 11, αμέσως μετά τους χαιρετισμούς των επισήμων στην αίθουσα «Αιμ. Ριάδης» στις 19:00 την ίδια ημέρα.
Ανάμεσα σε όσα ακούστηκαν από τον κ. Ευάγγελο Αποστόλου (υπουργό Α.Α.Τ.) στα εγκαίνια επισημαίνουμε: «Παρατηρούμε με ιδιαίτερα θετική ματιά και ενδιαφέρον ένα φαινόμενο. Δεκάδες ημερίδες, συνέδρια, φόρουμ, εκθέσεις και αλλά πολλά τον τελευταίο καιρό για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις στον αγροδιατροφικό τομέα. Φαινόμενο παράδοξο υπό μία έννοια για έναν τομέα μικρού βεληνεκούς, μικρής συμμετοχής στο Α.Ε.Π., 3,5% περίπου, για έναν χώρο απαξιωμένο από πολλούς, λεηλατημένο από περισσότερους, αποδιοργανωμένο και χύδην μέσω ενός συστήματος ανεξέλεγκτης κερδοσκοπίας οικονομικών και άλλων παραγόντων κεντρικού και τοπικού χαρακτήρα, που κυριάρχησε τα τελευταία ιδίως χρόνια.
»Αλλάζουν οι καιροί και τα πράγματα. Γι’ αυτό οφείλουμε να σας ενημερώσουμε με κάθε ειλικρίνεια, έχοντας πλήρη επίγνωση των δυσκολιών, πως η πολυπόθητη ανάπτυξη ή θα έχει ουσιαστικά στοιχεία πραγματικής παραγωγής και δίκαιης διανομής, όπως εμείς το ονομάζουμε “δίκαιη ανάπτυξη”, ή θα έχουμε γενικευμένη κρίση και ασχέτως μνημονίων. Αυτό για μας σημαίνει πως από τον κύκλο του αγροτικού τομέα θα είναι ωφελούμενοι οι πραγματικοί συμμετέχοντες και συντελεστές σε όλους τους τομείς. Αυτή τη νέα αντίληψη έχουμε, αυτή κουβαλάμε στις αποσκευές μας, γι’ αυτή παλεύουμε, όχι χωρίς παραλείψεις και λάθη, όχι τόσο γρήγορα όσο ίσως η πραγματικότητα απαιτεί, όχι τόσο συγκρουσιακά όσο το παρελθόν αιτιολογεί, αλλά πίσω δεν θα κάνουμε.
»Οι γενικότερες εξελίξεις δείχνουν σημάδια αισιοδοξίας. Το βασικό πρόγραμμα του Υπ.Α.Α.Τ. παραμένει σταθερό και αναλλοίωτο στη φιλοσοφία, στις αξίες και στους στόχους του, που είναι:
- Η επάρκεια των βασικών ποιοτικών αγροτικών προϊόντων διατροφής.
- Η αύξηση συμμετοχής του αγροτικού τομέα στον διεθνή καταμερισμό με τη βελτίωση του ελλειμματικού εμπορικού ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων.
- Η έναρξη παραγωγικής, κοινωνικής, πολιτισμικής, πληθυσμιακής επανατοποθέτησης της υπαίθρου, των πόλεων και των χωριών της σε βάση επίλυσης αντιθέσεων και αντιφάσεων δομικού, ιστορικού και οικονομικού χαρακτήρα.
- Η κοινωνική δικαιοσύνη με τη σχετική έννοια μίας μεταβατικής ιστορικής φάσης και το άνοιγμα των δυνατοτήτων εμβάθυνσής της.
»Η ανάπτυξη της έρευνας και η εφαρμογή της καθαυτή, είτε με τη μορφή της αναδημιουργίας είτε της καινοτομίας, ιδιαίτερα για τον αγροτικό τομέα, αποτελεί περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία, εξελισσόμενη στο διηνεκές. Όμως είναι γεγονός πως παρά τις προσπάθειες εκατοντάδων ερευνητών του χώρου σε όλα τα ιδρύματα η εφαρμοσμένη δημόσια αγροτική έρευνα χάθηκε κάπου μεταξύ αποσπασματικότητας, ανεφάρμοστου, έλλειψης πόρων, έλλειψης οργάνωσης, πολιτικών επιλογών πλήρους ιδιωτικοποίησής της και κυρίως έλλειψης κυρίως στρατηγικής όχι χωρίς λόγο. Οφείλω εδώ να θυμίσω ότι τα πρώτα ερευνητικά ινστιτούτα που ιδρύθηκαν στη χώρα από τη δεκαετία του 1920 είναι αυτά της αγροτικής έρευνας.
»Ο ΕΛ.Γ.Ο. “Δήμητρα” ξεκίνησε τις διαδικασίες ανάπτυξης της στρατηγικής της έρευνας στον αγροπεριβαλλοντικό τομέα. Η αποστολή της στρατηγικής της αγροτικής έρευνας στην Ελλάδα που υιοθετείται και ενσωματώνεται πλήρως στον σχεδιασμό του υπουργείου μπορεί να οριστεί επιγραμματικά ως η προσπάθεια για την επίτευξη επάρκειας και ανταγωνιστικότητας τροφίμων φυτικής και ζωικής παραγωγής, καθώς και άλλων αγροτικών προϊόντων, και για την αειφορική χρήση των φυσικών πόρων και η ισχυροποίηση της χώρας στον ευρωπαϊκό και διεθνή χάρτη της αγροτικής έρευνας και παραγωγής. Η στρατηγική της αγροτικής έρευνας της χώρας πρέπει να λαμβάνει υπόψη εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους: τη βιώσιμη παραγωγή προϊόντων και την ανταγωνιστικότητα της γεωργίας, τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και την ισόρροπη, προσανατολισμένη και βιώσιμη περιφερειακή ανάπτυξη».
Στη σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα με την πολύ ισχυρή προσπάθεια των κεφαλαιοκρατών για παγκοσμιοποίηση οι εκθέσεις είναι ένας ισχυρός επιταχυντής εμπορικών πράξεων και συνεχώς αυξάνεται η σημασία τους. Παρακολουθούμε μεγάλες εκθέσεις των 200.000 τ.μ. και πολύ περισσότερων να έχουν μέχρι και 70% διεθνείς εκθέτες και ανάλογους διεθνείς επισκέπτες. Στην διεθνή αγροτική έκθεση Agrotica θα ήθελα να παρουσιάζεται ο δυναμισμός και οι ικανότητες της ελληνικής γεωργίας με τη φιλοδοξία της προσέλκυσης ξένων επισκεπτών για αύξηση των εξαγωγών της ελληνικής παραγωγής και υπηρεσιών, αλλά και αύξηση της εμπιστοσύνης των Ελλήνων στην ελληνική αγροτική παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών.
Συνδιοργανωτές της Agrotica θα ήθελα να είναι και οι Έλληνες παραγωγοί -αγρότες. Είναι περίπου ντροπή οργανωτικά να μην συμμετέχουν οι Έλληνες αγρότες. Ακόμα και αν παρουσιάζεται διαλυμένη η αγροτική συνδικαλιστική ηγεσία, ακόμα και αν παρουσιάζεται διαλυμένος ο αγροτικός παραγωγικός ιστός, πάλι υπάρχουν μεγάλες ή/και αξιόλογες παραγωγικές αγροτικές μονάδες που μπορούν να συμμετέχουν στη διοργάνωση.
Είναι πολύ καλό που μετέχουν οι Έλληνες παραγωγοί αγροτικών μηχανημάτων, αλλά να καταντά η Agrotica dealer ξένων επιχειρήσεων για να πουλήσουν στην Ελλάδα οι αντιπρόσωποί τους είναι οριακό, ιδιαίτερα όταν λείπουν οι Έλληνες παραγωγοί πραγματικού πλούτου, οι αγρότες.
Βέβαια σε μία χώρα που την προώθηση του συνεργατισμού (κοινωνική οικονομία) και την εκπροσώπησή του έχει αναλάβει μία εταιρία της ιδιωτικής οικονομικής με μετόχους μία τράπεζα ξένων συμφερόντων, μία ιδιωτική τεχνική εταιρία και ένα απειροελάχιστο ποσοστό (πολιτικό excuse) συνεταιρισμών τέτοιες πολυτελείς σκέψεις καταντούν γραφικές. Αλλά σηματοδοτούν την ανεπάρκεια συναντίληψης και την ανυπαρξία think-tank για την αγροτική πολιτική της χώρας. Και βέβαια δεν γίνεται καμιάς μορφής συζήτηση για αγροτική πολιτική, όχι σκέψεις και ιδέες της πολιτικής ηγεσίας, αλλά για θεσμικά συμφωνημένη αγροτική πολιτική με επαρκή προσανατολισμό στους αγρότες και στην αγροτική κοινωνία.
Σε ερώτημα μέσα στην Agrotica από σοβαρό συμπολίτη «πώς τα βλέπεις τα πράγματα» η απάντηση ήταν «ο αγροτικός τομέας έχει πολύ καλές προοπτικές, αλλά ο αγροτικός κόσμος (δηλαδή οι αγρότες και η αγροτική κοινωνία) δεν έχει κανένα μέλλον, απλά δεν το ξέρουν ότι έχουν στην ουσία πεθάνει». Και σε αυτό βοήθησαν όλοι. Όλοι έβαλαν το λιθαράκι τους, για την ακρίβεια λιθοβόλησαν την αγροτική κοινωνία και τους αγρότες. Οπότε, αν με ρωτήσει κάποιος αν κατάλαβα την ομιλία του υπουργού στην Agrotica, θα έλεγα απλώς «όχι». Για κάτι άλλο μιλούσε. Αλλά τα έλεγε ωραία. Η Agrotica κατέληξε dealer των ξένων πολυεθνικών και των ξένων συμφερόντων, αλλά ήταν πετυχημένη. Ιδιαίτερα αν δεν είναι συμφωνημένοι οι στόχοι.
Δημήτρης Μιχαηλίδης,
Δημοσιογράφος στα «Αγρονέα»