Απειλούνται είδη: «Ένα εκατ. είδη απειλούνται με εξαφάνιση. Οι ωκεανοί είναι υπό πίεση. Η ατμοσφαιρική ρύπανση αφαιρεί 7 εκατ. ζωές κάθε χρόνο και καταστρέφει την ανάπτυξη των παιδιών. Πολλοί ατμοσφαιρικοί ρύποι προκαλούν επίσης την υπερθέρμανση του πλανήτη. Και η κλιματική αλλαγή είναι μια υπαρξιακή απειλή. Η ανθρωπότητα πρέπει και μπορεί να κερδίσει αυτή τη μάχη, διότι υπάρχουν λύσεις. Φορολογήστε τη ρύπανση και όχι τους ανθρώπους, σταματήστε την επιδότηση των ορυκτών καυσίμων και σταματήστε να χτίζετε νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Αυτή είναι η μάχη της ζωής μας» (Α. Γκουτέρες, presspublica.gr, 5/6/2019).
Μέλισσες: Τα μικροσκοπικά μυαλά των μελισσών είναι ικανά να συνδέουν σύμβολα με αριθμούς. Το εύρημα ανοίγει νέες δυνατότητες επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων και άλλων ειδών. Ανακαλύπτοντας πώς τέτοιες περίπλοκες αριθμητικές δεξιότητες μπορούν να γίνουν αντιληπτές από μικροσκοπικούς εγκεφάλους, θα καταλάβουμε πώς εξελίχθηκε η μαθηματική και η πολιτισμική σκέψη στον άνθρωπο και ενδεχομένως σε άλλα ζώα («Symbolic representation of numerosity by honeybees», Πανεπιστήμιο RMIT, dlium.com).
Ρύπανση: Τα κρουαζιερόπλοια που ανήκουν μόνο σε μία εταιρία, την Carnival Corporation & PLC, εξέπεμψαν το 2017 μόνο στις ευρωπαϊκές θάλασσες 10 φορές περισσότερο οξείδιο του θείου από όλα τα 260+ εκατ. οχήματα στην Ευρώπη. Η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Γαλλία και η Νορβηγία είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη έκθεση στους αέριους ρύπους των κρουαζιερόπλοιων (transportenvironment.org).
Δενδροφυτεύσεις: Στις 15 Μαΐου 2019 το Κογκρέσο των Φιλιππίνων ψήφισε νόμο που απαιτεί από μαθητές να φυτεύουν 10 δέντρα για να αποφοιτήσουν. Το νομοσχέδιο κάνει νόμο του κράτους μια παράδοση που έχει υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια. Στις Φιλιππίνες αποφοιτούν κάθε χρόνο περίπου 12 εκατ. από το δημοτικό, 5 εκατ. από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και 500.000 φοιτητές από τα πανεπιστήμια. Με την πλήρη εφαρμογή του νόμου κάθε χρόνο θα φυτεύονται περίπου 175 εκατ. δέντρα. Θα φυτεύονται σε υπάρχοντα μακρόβια δάση, προστατευόμενες περιοχές, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, εγκαταλελειμμένα ορυχεία και αστικές περιοχές με επιλεγμένα αυτόχθονα είδη. Οι Φιλιππίνες είχαν τις μεγαλύτερες απώλειες δασών από δασική κάλυψη από 70% σε μόλις 20% κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα (perierga.gr, 9/6/2019).
Αρχαία ελληνικά: «Δεν διδασκόμαστε τη λατινική και την αρχαία ελληνική για να τις μιλήσουμε ούτε για να κάνουμε τους υπαλλήλους ξενοδοχείου, τους μεταφραστές ή οτιδήποτε άλλο, αν και διδάσκονται σε όλο τον κόσμο. Τις διδασκόμαστε για να γνωρίσουμε τον πολιτισμό δύο λαών η ζωή και φιλοσοφία των οποίων είναι η βάση του παγκόσμιου πολιτισμού» Αντόνιο Γκράμσι (Ιταλός φιλόσοφος, συγγραφέας, πολιτικός και πολιτικός επιστήμονας, 1891-1937).
Τρόφιμα: «Θέλω να κοιτάξω στα μάτια τους πολίτες, τους καταναλωτές, και να τους εγγυηθώ ότι η ελληνική διατροφή, τα ελληνικά τρόφιμα, ιδιαίτερα της αγροτικής παραγωγής μας, ήταν, είναι και θα είναι πάντα ασφαλή, ποιοτικά και διάσημα και θα αποτελούν βασικό μοχλό της αναπτυξιακής και οικονομικής προοπτικής της χώρας. Ο ΕΦΕΤ εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας του καταναλωτή, αλλά η ασφάλεια των τροφίμων αποτελεί ευθύνη όλων μας» (Χ. Πολυχρονίου, πρόεδρος ΕΦΕΤ, neapaseges.gr, 7/7/2019, Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας των Τροφίμων).
Κρέας vs «κρέας»: Άξια προσοχής αναμένεται να είναι τα επόμενα χρόνια η ανταπόκριση των καταναλωτών στα προϊόντα που παρουσιάζονται ως υποκατάστατα κρέατος. Πρόκειται για προϊόντα φυτικής προέλευσης που «μιμούνται» το κρέας (και δανείζονται / «κλέβουν» ονόματα όπως «κιμάς», «λουκάνικο», «χάμπουργκερ» κ.ά.), τα οποία ίσως αποσπάσουν περί το 10% από την αγορά προϊόντων κρέατος την επόμενη δεκαετία, αξίας 140 δισ. δολαρίων. Οι Beyond Meat και Impossible Foods είναι δύο από τις πιο γνωστές εταιρίες που παράγουν «κρέας» φυτικής προέλευσης, αλλά και άλλοι γίγαντες της βιομηχανίας κρέατος, όπως η Tyson Foods και η Nestle, έχουν ανακοινώσει τα σχέδιά τους (meatnews.gr, 4/6/2019, σ.σ. απίθανα πράγματα μας ετοιμάζουν και εμείς τα τρώμε, μάλιστα με την έλλειψη πρωτεϊνών ίσως τα φάμε όλα…).
Οικογενειακή γεωργία: Ο Οργανισμός Τροφίμων & Γεωργίας (FAO) και το Διεθνές Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (IFAD) παρουσίασαν το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «Η δεκαετία της οικογενειακής γεωργίας 2019-2028». Οικογενειακές είναι σήμερα περισσότερες από το 90% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων παγκοσμίως, παράγουν δε το 80% του συνόλου της αξίας διατροφής στον πλανήτη. Είναι βασικοί παράγοντες της βιώσιμης ανάπτυξης, στην οποία συμπεριλαμβάνονται ο τερματισμός της πείνας στον πλανήτη και όλες οι μορφές υποσιτισμού. Πρέπει να αυξηθεί για τους αγρότες οικογενειακών εκμεταλλεύσεων η πρόσβαση σε συστήματα κοινωνικής προστασίας, χρηματοδότηση, αγορές, κατάρτιση και ευκαιρίες δημιουργίας εισοδήματος. Να σημειωθεί ότι οι οικογενειακές αγροτικές εκμεταλλεύσεις παρέχουν υγιεινά τρόφιμα αλλά και τρόφιμα που συνδέονται με την πολιτιστική κληρονομιά των τοπικών κοινωνιών, καθώς και ευκαιρίες απασχόλησης εντός και εκτός του αγροτικού τομέα, και βοηθούν στην ανάπτυξη των αγροτικών οικονομιών. Διατηρούν και αποκαθιστούν τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα και χρησιμοποιούν μεθόδους παραγωγής που μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση ή την αποτροπή των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή (meatnews.gr, 31/5/2019).
Αναλήψεως: Οι κτηνοτρόφοι της Σητείας, νότια του Ηρακλείου και του Ρεθύμνου, στα Σφακιά και από τον Αποκόρωνα μέχρι και την Κίσσαμο κατέβαζαν της Αναλήψεως τα πρόβατά τους στις παραλίες και προσπαθούσαν να τα βάλουν στη θάλασσα. «Μετέβαιναν στη θάλασσα από τα ξημερώματα. Μετά τη λειτουργία φώναζαν τον ιερέα να διαβάσει στο κοπάδι μιαν ευχή και να τα σταυρώσει. Ενθυμούμαι να αρμέγουν και να προσφέρουν το γάλα εις τους προσκυνητάς. Οι βοσκοί και τα βοσκάκια στέκονταν παρατεταγμένοι στην παραλία και ένας ξελαλούσε τα πρόβατα ώστε να κατευθυνθούν προς το νερό. Αν δεν μπορούσαν να τα βουτήξουν, έφερναν ένα σταμνί νερό θαλασσινό και τα ράντιζαν όλα. Υπήρχαν περιπτώσεις που έφερναν ένα ένα τα πρόβατα και τα έπλεναν και άλλες περιπτώσεις που κρατούσαν τον κριό για να τον περάσουν 40 κύματα». Πίστευαν ότι η επαφή με το θαλασσινό νερό εξασφαλίζει ευρωστία στο κοπάδι («Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη», Ν. Ψιλάκης, e-storieskritis.gr, 5/6/2019).
Ντόπια: «Η κατανάλωση εγχώριων προϊόντων και υπηρεσιών είναι η μαγική συνταγή ανόδου του ΑΕΠ μας, από την οποία εξαρτάται σχεδόν απόλυτα η οικονομία, το δικό μας μέλλον και το μέλλον των παιδιών μας. Ορίζουμε δε ως “ελληνικό προϊόν” αυτό που παράγεται στην Ελλάδα κυρίως με ελληνικές πρώτες ύλες από ή δυνατόν Έλληνες παραγωγούς, ενώ ο εγχώριος τουρισμός είναι επίσης ένα ελληνικό προϊόν και τα ελληνικά ξενοδοχεία πρέπει να καλύπτουν τις ανάγκες τους με ελληνικά προϊόντα εάν θέλουμε πραγματικά να θεωρούμε τον τουρισμό ως μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες της χώρας μας» (Β. Βιλιάρδος, analyst.gr, 6/6/2019).
Νέο ΕΣΠΑ: Μέχρι τις 9 Σεπτεμβρίου 2019 θα πρέπει να υποβληθούν οι προτάσεις των υπουργείων, των περιφερειών και των κοινωνικοοικονομικών εταίρων για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Η συμβολή θα γίνει με δομημένο ερωτηματολόγιο. Το Μάρτιο του 2020 θα πρέπει να γίνει η επίσημη υποβολή ΕΣΠΑ και έως τις 30 Ιουνίου 2020 θα γίνει η επίσημη υποβολή των επιχειρησιακών προγραμμάτων στην Ε.Ε. Η πρόταση της Ε.Ε. είναι να έχει η Ελλάδα διαθέσιμα 19,2 δισ. ευρώ (τιμές 2018) για το 2021-2027 (17,8 δισ. ευρώ, 2014-2020), δηλαδή +8% (+1,4 δισ. ευρώ) (vimapress.gr, 8/6/2019).
Νέα ΚΓΠ (CAP): Στις 7/6/2019 έγινε η εναρκτήρια ημερίδα προετοιμασίας για την κατάρτιση του στρατηγικού σχεδίου της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής 2021-2027 με πανηγυρικό συνέδριο (Caravel, Αθήνα) και ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις (χωρίς γραπτά ή ηλεκτρονικά κείμενα) από τους: δρα Τ. Χανιώτη, καθηγητή κ. Χ. Κασσίμη, κα Ε. Μούρμουρα, κ. Γ. Μαθιουδάκη, κ. Κ. Αποστολόπουλο και κα Χ. Θεοδωρίδου. Αναζητήστε τα κείμενα (εγώ δεν τα εντόπισα) και προσπαθήστε να κάνετε παρέμβαση ή έστω να συμβάλετε στη διαβούλευση (ή απλώς στο ερωτηματολόγιο). Οι αγρότες ανοργάνωτοι και διασπασμένοι γίνονται εύκολο θήραμα στους γραφειοκράτες και στην αστική αντίληψη εξουσίας.
Δημήτρης Μιχαηλίδης
Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»