Ας δούμε ποιοι είναι οι μύθοι που ισχύουν για το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό μέλλον των παιδιών μας και εμείς ως γονείς τους επαναλαμβάνουμε, ειδικά όταν πλησιάζει η «ώρα της κρίσης» των πανελληνίων εξετάσεων, δίχως να αναρωτιόμαστε σε ποιο κοινωνικό πλαίσιο γεννήθηκαν αυτοί οι μύθοι και ποιες κοινωνικές ανάγκες κάλυπταν.
«Αν πετύχεις σε μία σχολή, είναι εγγυημένη η επαγγελματική σου επιτυχία». «Προφανώς και τα Α.Ε.Ι. είναι καλύτερα από τα Α.Τ.Ε.Ι». «Χωρίς πτυχίο δεν βρίσκεις δουλειά». «Χωρίς μεταπτυχιακό δεν μπορείς να βρεις δουλειά». «Πρέπει ακριβώς να ξέρεις τι θέλεις να σπουδάσεις, αλλιώς δεν μπορείς να πετύχεις κανέναν στόχο». «Δεν γινόμαστε φοιτητές για να ζήσουμε τη φοιτητική ζωή». «Αν αποφασίσεις να γίνεις κάποιος άλλος στα 25 από αυτό που σπούδασες στα 18, έχεις χάσει πολύτιμο χρόνο και ο χρόνος, ως γνωστόν, είναι χρήμα». «Αν δεν ξέρεις τι θέλεις να σπουδάσεις στα 17, είσαι σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά ανώριμος».
Όλοι προφανώς οι ανωτέρω μύθοι καταρρίπτονται στην υπερβολή τους ως θέσφατο όχι μόνο γιατί είναι αφελές να προδικάζουμε με γενικεύσεις την ιστορία και την πορεία ενός ατόμου, αλλά και γιατί η εξέλιξη της αντιμετώπισης της εργασίας και εν γένει της σταδιοδρομίας είναι κάτι που αλλάζει αλματωδώς στην εποχή μας σε σχέση με προγενέστερες εποχές. Εποχή που χαρακτηρίζεται από κινητικότητα, περίεργες μορφές απασχόλησης, νέα επαγγέλματα που ούτε τα φανταζόμαστε, συμβάσεις έργου, ενοικίαση εργαζομένων, αυτοαπασχόληση/άνοδος των startups, τηλε-εργασία, συνεχείς αλλαγές και αβεβαιότητα σε μία gig οικονομία.
Όλα αυτά καθοδηγούν τους νέους, αλλά και γενικότερα το εργατικό δυναμικό στην ανάπτυξη πρωτεϊκής σταδιοδρομίας (Hall 1976, 2004) vs παραδοσιακής σταδιοδρομίας, όπου ίσχυε «το σπουδάζω, δουλεύω στο αντικείμενό μου, συνταξιοδοτούμαι από αυτό».
Ο Πρωτέας, θεός της ελληνικής μυθολογίας, είχε την ικανότητα να αλλάζει μορφές κατά βούληση, αλλά και να προβλέπει το μέλλον. Η πρωτεϊκή καριέρα λοιπόν, που καλείται να διαμορφώσει το άτομο, εμπεριέχει την έννοια της αυτενέργειας, της συλλογής εμπειρίας όχι μόνο από την εκπαίδευση, την επιτυχή προσαρμοστικότητα και την πρόβλεψη σε σύγχρονες εργασιακές συνθήκες.
Όλες οι έρευνες αποδεικνύουν ότι πλέον σε πολύ μεγάλο ποσοστό δεν θα κάνεις τη δουλειά που σχετίζεται με τις αρχικές σπουδές σου. Και αυτό δεν έχει να κάνει με την παγκόσμια κρίση μόνο, αλλά με τη διαφορετική νοηματοδότηση που θα δώσει η Γενιά Ζ στην εργασία, όσοι δηλαδή γεννήθηκαν από το 2000 και μετά και βάσει των ερευνών χαρακτηρίζονται ταυτόχρονα ως γενιά της τεχνολογίας, αλλά και συντηρητική γενιά. Μία γενιά που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ούτε τα «θέλω» της ούτε τις επαγγελματικές εξερευνήσεις της όχι γιατί δεν είμαστε σε θέση να το κάνουμε, αλλά πολύ απλά γιατί μας λείπουν οι πληροφορίες από το μέλλον για να το πετύχουμε, όπως εξάλλου έλειπαν σε κάθε προηγούμενη γενιά για την επόμενη.
Μαρία Γεωργαλά,
MSc Επικοινωνιολόγος
Πιστοποιημένη Σύμβουλος Σταδιοδρομίας
Mentor Επιχειρηματικότητας
Global Career Development Facilitator